4. استحاله

(مسئله  ) اگر جنس چيزِ نجس به گونه‌اى عوض شود كه به صورت چيز پاكى درآيد، پاك مى‌شود و مى‌گويند «استحاله» شده است؛ مثل آنكه چوبِ نجس بسوزد و خاكستر گردد يا سگ در نمكزار فرو رود و نمك شود؛ ولى اگرجنس آن عوض نشود، مثل آنكه گندم نجس را آرد كنند يا نان بپزند، پاك نمى‌شود.

(مسئله ) چيز نجسى كه معلوم نيست استحاله شده يا نه، مثل كوزه گِلى و مانند آن كه از گِل نجس ساخته شده يا چوب نجسى كه ذغال شده، باطنش نجس است ولى ظاهرش به واسطه ازاله عين نجاست، پاك مى‌شود.