موضوع: کتب استفتائی
اذان و اقامه
(مسئله ) براى مرد و زن مستحبّ است كه پيش از نمازهاى يوميه، اذان واقامه بگويند؛ ولى در نماز عيد فطر و قربان و نماز باران و در نمازهاى واجب ديگراگربه جماعت خوانده شود، مستحبّ است كه سه مرتبه بگويند «اَلصَّلاة» و در نمازميّت و نمازهاى واجب ديگر اگر فرادا خوانده شود، سه مرتبه «اَلصَّلاة» را به قصد رجا بگويند.
(مسئله ) مستحبّ است در روز اولى كه بچه به دنيا مى‌آيد يا پيش از آنكه بند نافش بيفتد، در گوش راست او «اذان» و در گوش چپش «اقامه» بگويند.
(مسئله ) «اذان» هجده جمله است : «اَللّهُ اَكْبَرُ» (چهار مرتبه)؛ «اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ»؛ «اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّدآ رَسُولُ اللّهُ»؛ «حَىَّ عَلَى الصَّلوةِ»؛ «حَىَّ عَلَى الْفِلاحِ»؛ «حَىَّ عَلى خَيْرِ الْعَمَلِ»؛ «اَللّهُ اَكْبَرُ»؛ «لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ» (هريك دو مرتبه)؛ و «اقامه»، هفده جمله است: يعنى دو مرتبه «اَللّهُ اَكْبَر» از اول اذان و يك مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ» از آخر آن كم مى‌شود و بعد از گفتن «حَىَّ عَلَى خَيْرِ الْعَمَلِ» گفتن دو مرتبه «قَدْ قامَتِ الصَّلوةُ» را بايد اضافه نمود.
(مسئله ) «اَشْهَدُ اَنَّ عَلِيّآ اميرُ المؤمنين و وَلِىُّ اللّهِ»، جزء اذان و اقامه نيست، ولى خوب است بعد از «اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدآ رَسُولُ اللّهِ»، به قصد قربت گفته شود.
ترجمه اذان و اقامه
«اَللّهُ اَكْبَرُ».
«خداى تعالى بزرگتر از آن است كه او را وصف كنند».
«اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اَللّهُ».
«شهادت مى‌دهم غير از خدايى كه يكتا و بى‌همتاست، خداى ديگرى] سزاوار پرستش[ نيست».
«اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدآ رَسُولُ اللّهُ».
«شهادت مى‌دهم كه حضرت محمّد بن عبداللّه 9 پيامبر و فرستاده خداست».
«اَشْهَدُ اَنَّ عَلِيّآ اميرُ المؤمنين و وَلِىُّ اللّهِ».
«شهادت مى‌دهم كه على 7 امير مؤمنان و ولىّ خدا]برهمه خلق[ است».
«حَىَّ عَلَى الصَّلوة»!
«بشتاب براى نماز»!
«حَىَّ عَلَى الْفَلاح»!
«بشتاب براى رستگارى»!
«حَىَّ عَلى خَيْرِ الْعَمَلِ»!
«بشتاب براى بهترين كارها ]كه نماز است[»!
«قَدْ قامَتِ الصّلوة».
«به تحقيق، نماز برپاشد».
«لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ».
«خدايى ]سزاوار پرستش[ نيست، مگر خدايى كه يكتا و بى‌همتاست».
(مسئله ) نبايد بين جمله‌هاى اذان و اقامه خيلى فاصله شود؛ وگرنه بايد آن را از سر بگيرد.
(مسئله ) درپنج نماز، اذان ساقط مى‌شود :
1. نماز عصر روز جمعه؛
2. نماز عصر روز عرفه كه روز نهم ذيحجّه است؛
3. نماز عشاى شب عيد قربان، براى كسى كه در مشعرالحرام باشد؛
4. نماز عصر و عشاى زن مستحاضه؛
5. نماز عصر و عشاى كسى كه نمى‌تواند از بيرون آمدن بول و غائط خوددارى كند.
در اين پنج نماز، در صورتى اذان ساقط مى‌شود كه با نماز قبلى فاصله نشود يا فاصله كمى بين آنها باشد؛ ولى فاصله شدن نافله و تعقيب، ضررى ندارد.
(مسئله ) اگر براى نماز جماعتى اذان و اقامه گفته باشند، كسى كه با آن جماعت نماز مى‌خواند، نبايد براى نماز خود، اذان و اقامه بگويد.
(مسئله ) اگر براى خواندن نماز به مسجد برود و ببيند جماعت تمام شده، تا وقتى كه صفها به هم نخورده و جمعيت متفرّق نشده، نمى‌تواند براى نمازخود، اذان و اقامه بگويد؛ در صورتى كه براى نماز جماعت، اذان و اقامه گفته شده باشد.
(مسئله ) در جايى كه عده‌اى مشغول نماز جماعت هستند، يا نماز آنان تازه تمام شده و صفها به هم نخورده است، اگر انسان بخواهد فرادا يا با جماعت ديگرى كه برپا مى‌شود نماز بخواند، با شش شرط اذان و اقامه از او ساقط مى‌شود :
اول، آنكه براى آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند؛
دوم، آنكه نماز جماعت باطل نباشد؛
سوم، آنكه نماز او و نماز جماعت دريك مكان باشد؛ پس اگر نماز جماعت، داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند، مستحبّ است اذان و اقامه بگويد؛
چهارم، آنكه نماز او و نماز جماعت، هر دو ادا باشد؛
پنجم، آنكه وقت نماز او و نماز جماعت مشترك باشد و امّا اگر نماز جماعت عصر باشد در آخر وقت و او بخواهد نماز مغرب ادائى بخواند، اذان و اقامه ساقط نمى‌شود؛
ششم، آنكه نماز جماعت در مسجد باشد و اگر در مسجد نباشد ساقط شدن اذان و اقامه اشكال دارد.
(مسئله ) اگر در شرط دوم از شرطهايى كه درمسئله قبل گفته شده، شك كند، يعنى شک كند كه نماز جماعت صحيح بوده يا نه، اذان و اقامه از او ساقط است؛ ولى اگر در يكى از شرايط ديگر، شک كند مستحبّ است اذان و اقامه بگويد.
(مسئله ) كسى كه اذان ديگرى را مى‌شنود مستحبّ است هرقسمتى را كه مى‌شنود بگويد، ولى در حكايت اقامه كه از ديگرى بشنود به اميد ثواب بگويد.
(مسئله ) كسى كه اذان و اقامه ديگرى را شنيده، چه با او گفته باشد يا نه، در صورتى كه بين آن اذان و اقامه و نمازى كه مى‌خواهد بخواند زياد فاصله نشده باشد، مى‌تواند براى نماز خود اذان و اقامه نگويد.
(مسئله ) اگر مرد اذان زن را با قصد لذت بشنود، اذان از او ساقط نمى‌شود.
(مسئله ) اقامه بايد بعد از اذان گفته شود و اگر قبل از اذان بگويند، صحيح نيست.
(مسئله ) اگر كلمات اذان و اقامه را بدون ترتيب بگويد، مثلا «حَىَّ عَلَى الفَلاح» را پيش از «حَـىَّ عَلَى الصَّلوة» بگويد، بايد از جايى كه ترتيب به هم خورده دوباره بگويد.
(مسئله ) بايد بين اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بين آنها به قدرى فاصله دهد كه اذانى را كه گفته اذان اين اقامه حساب نشود، مستحبّ است دوباره اذان و اقامه را بگويد؛ همچنين اگر بين اذان و اقامه و نماز به قدرى فاصله دهد كه اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحبّ است دوباره براى آن نماز، اذان و اقامه بگويد.
(مسئله ) اذان و اقامه بايد به عربى صحيح گفته شود، پس اگر به عربى غلط بگويد، يا به جاى حرفى حرف ديگر بگويد، يا مثلا ترجمه آنها را به فارسى بگويد، صحيح نيست.
(مسئله ) اذان و اقامه بايد بعد از داخل شدن وقت نماز گفته شود و اگر عمدآ يا از روى فراموشى پيش از وقت بگويد، باطل است.
(مسئله ) اگر پيش از گفتن اقامه شک كند كه اذان گفته يا نه، بايد اذان را بگويد، ولى اگر مشغول اقامه شود و شک كند كه اذان گفته يا نه، گفتن اذان لازم نيست.
(مسئله ) اگر در بين اذان يا اقامه پيش از آنكه قسمتى را بگويد شك كند كه قسمت پيش از آن را گفته يا نه، بايد قسمتى را كه در گفتن آن شك كرده بگويد، ولى اگر در حال گفتن قسمتى از اذان يا اقامه شك كند كه آنچه پيش ازآن است گفته يا نه، گفتن آن لازم نيست.
(مسئله ) مستحبّ است انسان در موقع گفتن اذان، رو به قبله بايستد و با وضو يا غسل باشد و دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند نمايد و بكشد و بين جمله‌هاى اذان كمى فاصله دهد و بين آنها حرف نزند.
(مسئله ) مستحبّ است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد و آن را از اذان آهسته‌تر بگويد و جمله‌هاى آن را به هم نچسباند، ولى به اندازه‌اى كه بين جمله‌هاى اذان فاصله مى‌دهد، بين جمله‌هاى اقامه فاصله ندهد.
(مسئله ) مستحبّ است بين اذان و اقامه يك قدم بردارد، يا قدرى بنشيند يا سجده كند يا ذكر بگويد يا دعا بخواند يا قدرى ساكت باشد يا حرفى بزند يا دو ركعت نماز بخواند، ولى حرف زدن بين اذان و اقامه نماز صبح، مستحب نيست.
(مسئله ) مستحبّ است كسى را كه براى گفتن اذان معيّن مى‌كنند، عادل و وقت‌شناس و صدايش بلند باشد و اذان را در جاى بلند بگويد.
