موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
مسأله 1971 ـ زكات فطره را ـ بنابر احتياط واجب ـ بايد فقط به فقرا داد ـ و منظور فقراى شيعه است ـ كه داراى شرايط گذشته در مستحقين زكات مال هستند ، و چنانچه در شهر از فقراى شيعه كسى نباشد مىتواند آن را به فقراى ديگر مسلمانان داد ، ولى در هر صورت نبايد به ناصبى داده شود .
مسأله 1972 ـ اگر طفل شيعهاى فقير باشد ، انسان مىتواند فطره را به مصرف او برساند ، يا بواسطه دادن به ولىّ او ، ملك طفل نمايد .
مسأله 1973 ـ فقيرى كه فطره به او مىدهند ، لازم نيست عادل باشد ، ولى احتياط واجب آن است كه به شرابخوار ، و بى نماز ، و كسى كه آشكارا معصيت مىكند ، فطره ندهند .
مسأله 1974 ـ به كسى كه فطره را در معصيت مصرف مىكند ، نبايد فطره بدهند .
مسأله 1975 ـ احتياط مستحب آن است كه به يك فقير كمتر از يك صاع فطره ندهند ، مگر اين كه به فقرايى كه جمع شدهاند نرسد ، ولى اگر بيشتر بدهند هيچ اشكال ندارد .
مسأله 1976 ـ اگر از جنسى كه قيمتش دو برابر قيمت معمولى آن است ، مثلاً از گندمى كه قيمت آن دو برابر قيمت گندم معمولى است ، نصف صاع بدهد كافى نيست ، بلكه اگر آن را به قصد قيمت فطره هم بدهد كافى نيست .
مسأله 1977 ـ انسان نمىتواند نصف صاع را از يك جنس مثلاً گندم ، و نصف ديگر آن را از جنسى ديگر ، مثلاً جو بدهد ، بلكه اگر آن را به قصد قيمت فطره هم بدهد كافى نيست .
مسأله 1978 ـ مستحب است در دادن زكات فطره ، خويشان و همسايگان فقير خود را بر ديگران مقدّم دارد ، و سزاوار است كه اهل علم و دين و فضل را به ديگران نيز مقدم دارد .
مسأله 1979 ـ اگر انسان به خيال اينكه كسى فقير است به او فطره بدهد و بعد بفهمد فقير نبوده ، چنانچه مالى را كه او داده از بين نرفته باشد ، بايد پس بگيرد و به مستحق بدهد ، و اگر نتواند بگيرد ، بايد از مال خودش عوض فطره را بدهد ، و اگر از بين رفته باشد ، در صورتى كه گيرنده فطره مىدانسته آنچه را كه گرفته فطره است ، بايد عوض آن را بدهد ، و اگر نمىدانسته ، دادن عوض بر او واجب نيست ، و انسان بايد عوض فطره را بدهد .
مسأله 1980 ـ اگر كسى بگويد فقيرم ، نمىشود به او فطره داد ، مگر آنكه از گفته او اطمينان پيدا شود ، يا انسان بداند كه قبلاً فقير بوده است .
مسائل متفرقه زكات فطره
مسأله 1981 ـ انسان بايد زكات فطره را به قصد قربت ـ يعنى براى تذلل در پيشگاه خداوند عالم ـ بدهد و موقعى كه آن را مىدهد نيّت دادن فطره نمايد .
مسأله 1982 ـ اگر پيش از ماه رمضان فطره را بدهد صحيح نيست ، و بهتر آن است كه در ماه رمضان هم فطره را ندهد ، ولى اگر پيش از رمضان به فقير قرض بدهد و بعد از آنكه فطره بر او واجب شد ، طلب خود را بابت فطره حساب كند مانعى ندارد .
مسأله 1983 ـ گندم يا چيز ديگرى را كه براى فطره مىدهد بايد به جنس ديگر ، يا خاك مخلوط نباشد ، و چنانچه مخلوط باشد ، اگر خالص آن به يك صاع برسد ، و بدون جدا كردن قابل استفاده باشد ، يا جدا كردن آن زحمت فوق العاده نداشته باشد ، يا آنچه مخلوط شده بقدرى كم باشد كه قابل اعتنا نباشد ، اشكال ندارد .
مسأله 1984 ـ اگر فطره را از چيز معيوب بدهد ـ بنابر احتياط واجب ـ كافى نيست .
مسأله 1985 ـ كسى كه فطره چند نفر را مىدهد ، لازم نيست همه را از يك جنس بدهد ، مثلاً اگر فطره بعضى را گندم ، و فطره بعض ديگر را جو بدهد ، كافى است.
مسأله 1986 ـ كسى كه نماز عيد فطر مىخواند ـ بنابر احتياط واجب ـ بايد فطره را پيش از نماز عيد بدهد ، ولى اگر نماز عيد نمىخواند ، مىتواند دادن فطره را تا ظهر تأخير بيندازد .
مسأله 1987 ـ اگر به نيّت فطره مقدارى از مال خود را كنار بگذارد و تا ظهر روز عيد به مستحق ندهد ، هر وقت آن را مىدهد نيّت فطره نمايد ، و تأخير اگر براى غرض عقلائى باشد اشكال ندارد .
مسأله 1988 ـ اگر تا ظهر روز عيد ، فطره را ندهد و كنار هم نگذارد ، بعداً ـ بنابر احتياط واجب ـ بدون اينكه نيّت ادا و قضا كند فطره را بدهد .
مسأله 1989 ـ اگر فطره را كنار بگذارد ، نمىتواند آن را براى خودش بردارد و مالى ديگر را براى فطره بگذارد .
مسأله 1990 ـ اگر انسان مالى داشته باشد كه قيمتش از فطره بيشتر است ، چنانچه فطره را ندهد و نيّت كند كه مقدارى از آن مال براى فطره باشد ـ بنابر احتياط واجب ـ كافى نيست .
مسأله 1991 ـ اگر مالى را كه براى فطره كنار گذاشته از بين برود ، چنانچه دسترسى به فقير داشته و دادن فطره را تأخير انداخته ، يا در نگهدارى آن كوتاهى كرده ، بايد عوض آن را بدهد ، و اگر دسترسى به فقير نداشته و در نگهدارى آن كوتاهى نكرده ، ضامن نيست .
مسأله 1992 ـ اگر در محل خودش مستحق پيدا شود ، احتياط واجب آن است كه فطره را به جاى ديگر نبرد ، ولى اگر برد و به مستحق رساند كافى است ، و اگر به جاى ديگر ببرد و تلف شود ، بايد عوض آن را بدهد .
