موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
مسأله 1440 ـ موقعى كه مأموم نيّت مىكند ، بايد امام را معيّن نمايد ، ولى دانستن اسم او لازم نيست ، و اگر نيّت كند اقتدا مىكنم به امام جماعت حاضر نمازش صحيح است .
مسأله 1441 ـ مأموم بايد غير از حمد و سوره چيزهاى نماز را خودش بخواند ، ولى اگر ركعت اول يا دوم مأموم ، ركعت سوم يا چهارم امام باشد ، بايد حمد و سوره را بخواند .
مسأله 1442 ـ اگر مأموم در ركعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صداى حمد وسوره امام را بشنود ، اگر چه كلمات را تشخيص ندهد ، بايد حمد و سوره را نخواند ، و اگر صداى امام را نشنود مستحب است حمد و سوره را بخواند ولى بايد آهسته بخواند ، و چنانچه سهواً بلند بخواند اشكال ندارد .
مسأله 1443 ـ اگر مأموم بعضى از كلمات حمد و سوره امام را بشنود ، مىتواند آن مقدارى را كه نمىشنود بخواند .
مسأله 1444 ـ اگر مأموم سهواً حمد و سوره را بخواند ، يا خيال كند صدائى را كه مىشنود صداى امام نيست و حمد و سوره را بخواند و بعد بفهمد صداى امام بوده ، نمازش صحيح است .
مسأله 1445 ـ اگر شك كند كه صداى امام را مىشنود يا نه ، يا صدائى بشنود و نداند صداى امام است يا صداى شخص ديگر ، مىتواند حمد و سوره را بخواند .
مسأله 1446 ـ مأموم در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر ـ بنابر احتياط ـ نبايد حمد وسوره را بخواند ، و مستحب است بجاى آن ذكر بگويد .
مسأله 1447 ـ مأموم نبايد تكبيرة الاحرام را پيش از امام بگويد ، بلكه احتياط مستحب آن است كه تا تكبير امام تمام نشده تكبير نگويد .
مسأله 1448 ـ اگر مأموم سهواً پيش از امام سلام دهد ، نمازش صحيح است و لازم نيست دوباره با امام سلام دهد ، بلكه اگر عمداً هم پيش از امام سلام دهد ، اشكال ندارد .
مسأله 1449 ـ اگر مأموم غير از تكبيرة الاحرام ، چيزهاى ديگر نماز را پيش از امام بگويد اشكال ندارد ، ولى اگر آنها را بشنود يا بداند امام چه وقت مىگويد ، احتياط مستحب آن است كه پيش از امام نگويد .
مسأله 1450 ـ مأموم بايد غير از آنچه در نماز خوانده مىشود ، كارهاى ديگر آن مانند ركوع و سجود را با امام ، يا كمى بعد از امام بجا آورد ، و اگر عمداً پيش از امام يا مدتى بعد از امام به نحوى كه متابعت صدق نكند انجام دهد ، جماعتش باطل مىشود ، ولى اگر به وظيفه منفرد عمل نمايد نمازش صحيح است به تفصيلى كه در مسأله (1404) گذشت .
مسأله 1451 ـ اگر سهواً پيش از امام سر از ركوع بردارد چنانچه امام در ركوع باشد ، بايد ـ بنابر احتياط ـ به ركوع برگردد و با امام سر بردارد ، و در اين صورت زياد شدن ركوع كه ركن است نماز را باطل نمىكند ، واگر عمداً بر نگردد جماعتش ـ بنابر احتياط ـ باطل مىشود ، ولى نمازش صحيح است به تفصيلى كه در مسأله (1404) گذشت ، ولى اگر به ركوع برگردد و پيش از آنكه به ركوع امام برسد ، امام سر بردارد ، نمازش ـ بنابر احتياط ـ باطل است .
مسأله 1452 ـ اگر اشتباهاً سر بردارد و ببيند امام در سجده است ، بايد ـ بنابر احتياط ـ به سجده برگردد . و چنانچه در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد ، براى زياد شدن دو سجده كه ركن است ، نماز باطل نمىشود .
مسأله 1453 ـ كسى كه اشتباهاً پيش از امام سر از سجده برداشته ، هرگاه به سجده برگردد و معلوم شود امام قبلاً سر برداشته است ، نمازش صحيح است . ولى اگر در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد ، نمازش ـ بنابر احتياط ـ باطل است .
مسأله 1454 ـ اگر اشتباهاً سر از ركوع يا سجده بردارد و سهواً يا به خيال اينكه به امام نمىرسد ، به ركوع يا سجده نرود ، جماعت و نمازش صحيح است .
مسأله 1455 ـ اگر سر از سجده بردارد و ببيند امام در سجده است ، چنانچه به خيال اينكه سجده اول امام است ، به قصد اينكه با امام سجده كند ، به سجده رود و بفهمد سجده دوم امام بوده ، سجده دوم او حساب مىشود ، و اگر به خيال اينكه سجده دوم امام است ، به سجده رود و بفهمد سجده اول امام بوده ، بايد به قصد اينكه با امام سجده كند تمام كند ، و دوباره با امام به سجده رود . و در هر صورت بهتر آن است كه نماز را با جماعت تمام كند و دوباره بخواند .
مسأله 1456 ـ اگر سهواً پيش از امام به ركوع رود و طورى باشد كه اگر سر بردارد به مقدارى از قرائت امام مىرسد ، چنانچه سر بردارد و با امام به ركوع رود ، نمازش صحيح است ، و اگر عمداً برنگردد صحت جماعتش محل اشكال است ، ولى نمازش صحيح است به تفصيلى كه در مسأله (1404) گذشت .
مسأله 1457 ـ اگر سهواً پيش از امام به ركوع رود و طورى باشد كه اگر برگردد به چيزى از قرائت امام نمىرسد ، لازم است ذكر ركوع را بگويد ، و اگر گفتن ذكر موجب ترك متابعت امام در ركوع شود سر بردارد و با امام به ركوع رود ، و جماعت و نمازش صحيح است ، و اگر عمداً برنگردد صحت جماعتش محل اشكال است ولى نمازش صحيح است به تفصيلى كه در مسأله (1404) گذشت .
مسأله 1458 ـ اگر سهواً پيش از امام به سجده رود ، لازم است ذكر سجود را بگويد ، و اگر گفتن ذكر موجب ترك متابعت امام در سجود شود سر بردارد و با امام به سجده رود ، جماعت و نمازش صحيح است ، و اگر عمداً برنگردد صحت جماعتش محل اشكال است ، ولى نمازش به تفصيلى كه در مسأله (1404) گذشت صحيح است .
مسأله 1459 ـ اگر امام در ركعتى كه قنوت ندارد اشتباهاً قنوت بخواند ، يا در ركعتى كه تشهّد ندارد اشتباهاً مشغول خواندن تشهّد شود ، مأموم نبايد قنوت و تشهّد را بخواند ، ولى نمىتواند پيش از امام به ركوع رود ، يا پيش از ايستادن امام بايستد ، بلكه بايد صبر كند تا قنوت و تشهّد امام تمام شود و بقيه نماز را با او بخواند .
وظيفه امام و مأموم در نماز جماعت :
مسأله 1460 ـ اگر مأموم يك مرد باشد ، مستحب است طرف راست امام بايستد ، و اگر يك زن باشد ، باز هم مستحب است كه در طرف راست امام بايستد ، ولى بايد از او عقبتر بايستد ، لا اقل به مقدارى كه جاى سجده او مساوى جاى دو زانوى امام در حال سجده باشد ، و اگر يك مرد و يك زن ، يا يك مرد و چند زن باشند ، مستحب است مرد طرف راست امام بايستد ، و يك زن يا چند زن پشت سر امام بايستند ، واگر چند مرد و يك يا چند زن باشند ، مستحب است مردها عقب امام و زنها پشت مردها بايستند .
مسأله 1461 ـ اگر امام و مأموم هر دو زن باشند ، احتياط واجب آن است كه همه رديف يكديگر بايستند و امام جلوتر از ديگران نايستد .
مسأله 1462 ـ مستحب است امام در وسط صف بايستد ، و اهل علم و كمال و تقوى در صف اول بايستند .
مسأله 1463 ـ مستحب است صفهاى جماعت منظّم باشد ، و بين كسانى كه در يك صف ايستادهاند فاصله نباشد ، و شانه آنان رديف يكديگر باشد .
مسأله 1464 ـ مستحب است بعد از گفتن «قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ» مأمومين برخيزند .
مسأله 1465 ـ مستحب است امام جماعت حال مأمومى را كه از ديگران ضعيفتر است رعايت كند ، و قنوت و ركوع و سجود را طول ندهد ، مگر بداند همه كسانى كه به او اقتدا كردهاند مايلند .
مسأله 1466 ـ مستحب است امام جماعت در حمد و سوره و ذكرهائى كه بلند مىخواند ، صداى خود را بقدرى بلند كند كه ديگران بشنوند ، ولى بايد بيش از اندازه صدا را بلند نكند .
مسأله 1467 ـ اگر امام در ركوع بفهمد كسى تازه رسيده و مىخواهد اقتدا كند ، مستحب است ركوع را دو برابر هميشه طول بدهد و بعد بايستد ، اگر چه بفهمد كس ديگرى هم براى اقتدا وارد شده است .
چيزهائى كه در نماز جماعت مكروه است :
مسأله 1468 ـ اگر در صفهاى جماعت جا باشد ، مكروه است انسان تنها بايستد .
مسأله 1469 ـ مكروه است مأموم ذكرهاى نماز را طورى بگويد كه امام بشنود .
مسأله 1470 ـ مسافرى كه نماز ظهر و عصر و عشا را دو ركعت مىخواند ، مكروه است در اين نمازها به كسى كه مسافر نيست اقتدا كند ، و كسى كه مسافر نيست مكروه است در اين نمازها به مسافر اقتدا نمايد .
