موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
مسأله 1355 ـ كسى كه نماز يوميه خود را در وقت آن نخوانده ، بايد قضاى آن را بجا آورد ، اگر چه در تمام وقت نماز خواب مانده يا بواسطه مستى نماز نخوانده باشد . و همچنين است هر نماز واجب ديگرى كه آن را در وقتش نخواند حتى ـ بنابر احتياط لازم ـ نمازى را كه در وقت معينى به نذر بر او واجب شده . ولى نماز عيد فطر و قربان قضا ندارند ، و همچنين نمازهائى را كه زن در حال حيض يا نفاس نخوانده قضا ندارد چه نمازهاى يوميّه باشد چه غير آن ، و حكم قضاى نماز آيات خواهد آمد .
مسأله 1356 ـ اگر بعد از وقت نماز بفهمد نمازى را كه خوانده باطل بوده ، بايد قضاى آن را بخواند .
مسأله 1357 ـ كسى كه نماز قضا دارد ، بايد در خواندن آن كوتاهى نكند ، ولى واجب نيست فوراً آن را بجا آورد .
مسأله 1358 ـ كسى كه نماز قضا دارد ، مىتواند نماز مستحبى بخواند .
مسأله 1359 ـ اگر انسان احتمال دهد كه نماز قضائى دارد ، يا نمازهائى را كه خوانده صحيح نبوده ، ـ مستحب است احتياطاً ـ قضاى آنها را بجا آورد .
مسأله 1360 ـ در قضاى نمازهاى يوميّه ترتيب لازم نيست ، مگر در نمازهائى كه در اداى آنها ترتيب هست ، مثل نماز ظهر و عصر ، يا مغرب و عشا از يك روز .
مسأله 1361 ـ اگر بخواهد قضاى چند نماز غير يوميّه مانند نماز آيات را بخواند ، يا مثلاً بخواهد قضاى يك نماز يوميّه و چند نماز غير يوميّه را بخواند ، لازم نيست آنها را به ترتيب بجا آورد .
مسأله 1362 ـ كسى كه مىداند يك نماز چهار ركعتى نخوانده ، ولى نمىداند نماز ظهر است يا نماز عشا ، اگر يك نماز چهار ركعتى به نيّت قضاى نمازى كه نخوانده بجا آورد كافى است ، و نسبت به جهر و اخفات مخيّر مىباشد .
مسأله 1363 ـ كسى كه مثلاً چند نماز صبح ، يا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمىداند ، يا فراموش كرده ، مثلاً نمىداند كه سه ، يا چهار ، يا پنچ نماز بوده ، چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافى است ، ولى بهتر اين است كه بقدرى نماز بخواند كه يقين كند تمام آنها را خوانده است ، مثلاً اگر فراموش كرده كه چند نماز صبح از او قضا شده است و يقين دارد كه بيشتر از ده نماز نبوده ، احتياطاً ده نماز صبح بخواند .
مسأله 1364 ـ كسى كه فقط يك نماز قضا از روزهاى پيش دارد ، بهتر اين است كه اگر وقت فضيلت نماز آن روز فوت نمىشود ، اول آن را بخواند بعد مشغول نماز آن روز شود . و نيز اگر از روزهاى پيش نماز قضا ندارد ولى يك نماز يا بيشتر از همان روز از او قضا شده است ، در صورتى كه وقت فضيلت آن نماز فوت نمىشود ، بهتر اين است كه نماز قضاى آن روز را پيش از نماز ادا بخواند .
مسأله 1365 ـ اگر در بين نماز يادش بيايد كه يك نماز يا بيشتر از همان روز از او قضا شده ، يا فقط يك نماز قضا از روزهاى پيش دارد ، چنانچه وقت وسعت دارد و ممكن است نيّت را به نماز قضا برگرداند ، بهتر اين است كه نيّت نماز قضا كند اگر وقت فضيلت نماز آن روز فوت نمىشود ، مثلاً اگر در نماز ظهر پيش از ركوع ركعت سوم يادش بيايد كه نماز صبح آن روز مثلاً قضا شده ، در صورتى كه وقت فضيلت نماز ظهر تنگ نباشد ، نيّت را به نماز صبح برگرداند و آن را دو ركعتى تمام كند ، بعد ظهر را بخواند ، ولى اگر وقت فضيلت تنگ است يا نمىتواند نيّت را به نماز قضا برگرداند ، مثلاً در ركوع ركعت سوم نماز ظهر يادش بيايد كه نماز صبح را نخوانده ، چون اگر بخواهد نيّت نماز صبح كند يك ركوع كه ركن است زياد مىشود ، نبايد نيّت را به قضاى صبح برگرداند .
مسأله 1366 ـ اگر از روزهاى گذشته نمازهاى قضا دارد ، و يك نماز يا بيشتر هم از همان روز از او قضا شده ، چنانچه براى قضاى تمام آنها وقت ندارد ، يا نمىخواهد همه را در آن روز بخواند ، مستحب است نماز قضاى آن روز را پيش از نماز ادا بخواند .
مسأله 1367 ـ تا انسان زنده است اگر چه از قضاى نمازهاى خود عاجز باشد ، ديگرى نمىتواند نمازهاى او را قضا نمايد .
مسأله 1368 ـ نماز قضا را با جماعت مىشود خواند ، چه نماز امام جماعت ادا باشد يا قضا ، و لازم نيست هر دو يك نماز را بخوانند ، مثلاً اگر نماز قضاى صبح را با نماز ظهر يا عصر امام بخواند ، اشكال ندارد .
مسأله 1369 ـ مستحب است بچه مميّز را ـ يعنى بچّهاى كه خوب و بد را مىفهمد ـ به نماز خواندن و عبادتهاى ديگر عادت دهند ، بلكه مستحب است او را به قضاى نمازها هم وادار نمايند .
نماز قضاى پدر كه بر پسر بزرگتر واجب است :
مسأله 1370 ـ اگر پدر نماز خود را بجا نياورده باشد و مىتوانسته است قضا كند ، چنانچه از روى نافرمانى ترك نكرده باشد ، بر پسر بزرگترش ـ بنابر احتياط واجب ـ است كه بعد از مرگش بجا آورد ، يا براى او اجير بگيرد . و قضاى نمازهاى مادر بر او واجب نيست ، هر چند بهتر است .
مسأله 1371 ـ اگر پسر بزرگتر شك دارد كه پدرش نماز قضا داشته يا نه ، چيزى بر او واجب نيست .
مسأله 1372 ـ اگر پسر بزرگتر بداند كه پدرش نماز قضا داشته و شك كند كه بجا آورده يا نه ـ بنابر احتياط ، ـ واجب است قضا نمايد .
مسأله 1373 ـ اگر معلوم نباشد كه پسر بزرگتر كدام است ، قضاى نماز پدر بر هيچكدام از پسرها واجب نيست ، ولى احتياط مستحب آن است كه نماز او را بين خودشان قسمت كنند ، يا براى انجام آن قرعه بزنند .
مسأله 1374 ـ اگر ميّت وصيّت كرده باشد كه براى نماز او اجير بگيرند ، اگر وصيت او نافذ باشد ، بر پسر بزرگتر قضا واجب نيست .
مسأله 1375 ـ اگر پسر بزرگتر بخواهد نماز مادر را بخواند ، بايد در جهر و اخفات به تكليف خود عمل كند ، پس قضاى نماز صبح و مغرب و عشاء مادرش را بايد بلند بخواند .
مسأله 1376 ـ كسى كه خودش نماز قضا دارد ، اگر نماز پدر و مادر را هم بخواهد قضا كند ، هر كدام را اول بجا آورد صحيح است .
مسأله 1377 ـ اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر نابالغ ، يا ديوانه باشد ، وقتى كه بالغ شد يا عاقل گرديد ، بر او واجب نيست نماز پدر را قضا نمايد .
مسأله 1378 ـ اگر پسر بزرگتر پيش از آنكه نماز پدر را قضا كند بميرد ، بر پسر دوم چيزى واجب نيست .
