موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
مسأله 1201 ـ كسى كه نماز احتياط بر او واجب است ، بعد از سلام نماز بايد فوراً نيّت نماز احتياط كند و تكبير بگويد ، و حمد را بخواند و به ركوع رود ، و دو سجده نمايد ، پس اگر يك ركعت نماز احتياط بر او واجب است بعد از دو سجده تشهد بخواند و سلام دهد ، و اگر دو ركعت نماز احتياط بر او واجب است ، بعد از دو سجده يك ركعت ديگر مثل ركعت اوّل بجا آورد و بعد از تشهّد سلام دهد .
مسأله 1202 ـ نماز احتياط سوره و قنوت ندارد ، و بايد نيت آن را به زبان نياورند ـ و بنابر احتياط لازم ـ حمد را آهسته بخوانند ، و احتياط مستحب آن است كه «بسم اللّه» آن را هم آهسته بگويند .
مسأله 1203 ـ اگر پيش از خواندن نماز احتياط بفهمد نمازى كه خوانده درست بوده ، لازم نيست نماز احتياط را بخواند ، و اگر در بين نماز احتياط بفهمد لازم نيست آن را تمام نمايد .
مسأله 1204 ـ اگر پيش از خواندن نماز احتياط بفهمد كه ركعتهاى نمازش كم بوده ، چنانچه كارى كه نماز را باطل مىكند انجام نداده ، بايد آنچه را از نماز نخوانده ، بخواند ، وبراى سلام بيجا ـ بنابر احتياط لازم ـ دو سجده سهو بنمايد ، و اگر كارى كه نماز را باطل مىكند انجام داده مثلاً پشت به قبله كرده ، بايد نماز را دوباره بجا آورد .
مسأله 1205 ـ اگر بعد از نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش به مقدار نماز احتياط بوده ، مثلاً در شك بين سه و چهار يك ركعت نماز احتياط بخواند ، بعد بفهمد نماز را سه ركعت خوانده ، نمازش صحيح است .
مسأله 1206 ـ اگر بعد از خواندن نماز احتياط بفهمد كسرى نماز كمتر از نماز احتياط بوده ، مثلاً در شك بين دو و چهار ، دو ركعت نماز احتياط بخواند ، بعد بفهمد نماز را سه ركعت خوانده ، بايد نماز را دوباره بخواند .
مسأله 1207 ـ اگر بعد از خواندن نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش بيشتر از نماز احتياط بوده ، مثلاً در شك بين سه و چهار يك ركعت نماز احتياط بخواند ، بعد بفهمد نماز را دو ركعت خوانده ، چنانچه بعد از نماز احتياط كارى كه نماز را باطل مىكند انجام داده ، مثلاً پشت به قبله كرده ، بايد نماز را دوباره بخواند ، و اگر كارى كه نماز را باطل مىكند انجام نداده ، احتياط لازم آن است كه در اين صورت نيز نمازش را دوباره بخواند ، و اكتفا به ضميمه كردن يك ركعت متصل به نماز نكند .
مسأله 1208 ـ اگر بين دو و سه و چهار شك كند ، و بعد از خواندن دو ركعت نماز احتياط ايستاده ، يادش بيايد كه نماز را دو ركعت خوانده ، لازم نيست دو ركعت نماز احتياط نشسته را بخواند .
مسأله 1209 ـ اگر بين سه و چهار شك كند ، و موقعى كه يك ركعت نماز احتياط ايستاده را مىخواند يادش بيايد كه نماز را سه ركعت خوانده ، بايد نماز احتياط را رها كند ، و چنانچه پيش از داخل شدن در ركوع يادش آمده باشد ، يك ركعت بطور متصل بخواند و نمازش صحيح است . و براى سلام زيادى ـ بنابر احتياط لازم ـ دو سجده سهو بنمايد . و امّا اگر پس از داخل شدن در ركوع يادش آمده باشد ، بايد نماز را دوباره بخواند وبنابر احتياط نمىتواند اكتفا به ضميمه كردن ركعت باقيمانده نمايد .
مسأله 1210 ـ اگر بين دو و سه و چهار شك كند ، و موقعى كه دو ركعت نماز احتياط ايستاده را مىخواند ، يادش بيايد كه نماز را سه ركعت خوانده ، نظير آنچه در مسأله گذشته گفته شد در اينجا جارى است .
مسأله 1211 ـ اگر در بين نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش بيشتر يا كمتر از نماز احتياط بوده ، نظير آنچه در مسأله (1210) گفته شد در اينجا مىآيد .
مسأله 1212 ـ اگر شك كند نماز احتياطى را كه بر او واجب بوده بجا آورده يا نه ، چنانچه وقت نماز گذشته ، به شك خود اعتنا نكند ، و اگر وقت دارد ، در صورتى كه بين شك و نماز زياد طول نكشيده ، و در كار ديگرى وارد نشده است ، و كارى هم مثل روگرداندن از قبله كه نماز را باطل مىكند انجام نداده ، بايد نماز احتياط را بخواند ، و اگر كارى كه نماز را باطل مىكند بجا آورده ، يا در كار ديگرى وارد شده ، يا بين نماز و شك او زياد طول كشيده ـ بنابر احتياط لازم ـ بايد نماز را دوباره بخواند .
مسأله 1213 ـ اگر در نماز احتياط بجاى يك ركعت دو ركعت بخواند ، نماز احتياط باطل مىشود ، و بايد دوباره اصل نماز را بخواند . و همچنين است ـ بنابر احتياط لازم ـ اگر در نماز احتياط ركنى را اضافه كند .
مسأله 1214 ـ موقعى كه مشغول نماز احتياط است ، اگر در يكى از كارهاى آن شك كند ، چنانچه محل آن نگذشته بايد بجا آورد ، و اگر محلّش گذشته بايد به شك خود اعتنا نكند ، مثلاً اگر شك كند كه حمد خوانده يا نه ، چنانچه به ركوع نرفته بايد بخواند ، و اگر به ركوع رفته بايد به شك خود اعتنا نكند .
مسأله 1215 ـ اگر در شماره ركعتهاى نماز احتياط شك كند ، چنانچه طرف بيشتر شك نماز را باطل مىكند ، بايد بنا را بر كمتر بگذارد ، و اگر طرف بيشتر شك نماز را باطل نمىكند ، بايد بنا را بر بيشتر بگذارد ، مثلاً موقعى كه مشغول خواندن دو ركعت نماز احتياط است ، اگر شك كند كه دو ركعت خوانده يا سه ركعت ، چون طرف بيشتر شك نماز را باطل مىكند ، بايد بنا بگذارد كه دو ركعت خوانده ، و اگر شك كند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت ، چون طرف بيشتر شك نماز را باطل نمى كند ، بايد بنا بگذارد كه دو ركعت خوانده است .
مسأله 1216 ـ اگر در نماز احتياط چيزى كه ركن نيست سهواً كم يا زياد شود ، سجده سهو ندارد .
مسأله 1217 ـ اگر بعد از سلام نماز احتياط شك كند كه يكى از اجزاء ، يا شرائط آن را بجا آورده يا نه ، به شك خود اعتنا نكند .
مسأله 1218 ـ اگر در نماز احتياط ، تشهّد يا يك سجده را فراموش كند و در جاى خود تداركش ممكن نباشد ، احتياط واجب آن است كه بعد از سلام نماز ، سجده را قضا نمايد ، ولى قضاى تشهد لازم نيست .
مسأله 1219 ـ اگر نماز احتياط ، و دو سجده سهو بر او واجب شود ، بايد اول نماز احتياط را بجا آورد ، و همچنين است بنابر ـ احتياط واجب ـ اگر نماز احتياط و قضاى سجده بر او واجب شود .
مسأله 1220 ـ حكم گمان در نماز نسبت به ركعات مثل حكم يقين است ، مثلاً اگر نداند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت ، و گمان داشته باشد كه دو ركعت خوانده ، بنا مىگذارد كه دو ركعت است ، و اگر در نماز چهار ركعتى گمان دارد كه چهار ركعت خوانده ، نماز احتياط ندارد . و امّا نسبت به افعال ، گمان حكم شك را دارد ، پس اگر گمان دارد ركوع كرده ، در صورتى كه داخل سجده نشده است بايد آن را بجا آورد ، و اگر گمان دارد حمد را نخوانده ، چنانچه در سوره داخل شده باشد اعتنا به گمان ننمايد ، ونمازش صحيح است .
مسأله 1221 ـ حكم شك و سهو و گمان در نمازهاى واجب يوميّه و نمازهاى واجب ديگر فرق ندارد ، مثلاً اگر در نماز آيات شك كند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت ، چون شك او در نماز دو ركعتى است ، نمازش باطل مىشود ، و اگر گمان داشته باشد كه دو ركعت يا يك ركعت است ، بر طبق گمان خود نماز را تمام مىنمايد .
