موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی

 

اَحکام ضامن شدن

 

 

 

(مسأله2306) اگر انسان بخواهد ضامن شود که بدهي کسي را يدهد ،ضامن شدن او در صورتي صحيح است که به هر لفظي اگرچه عربي نباشد به طلبکار بگويد که من ضامن شده ام طلب تورا بدهم وطلبکار هم رضايت خودرا بفهمانده ولي راضي بودن بدهکار شرط نيست .

 

(مسأله2307) ضامن وطلبکار ، بايد مکلّف وعاقل باشند وکسي هم انها را مجبور نکرده باشد ونيز بايد سفيه نباشند که مال خودرا در کارهاي بيهوده مصرف کنند ، وگسي که به واسطة ورشکستگي حاکم شرع اورااز تصرّف در اموالش جلوگيري کرده بابت طلبي که دارد ديگري نمي تواند ضامن او شود .

 

(مسأله2308) هر گاه براي ضامن شدن خودش شرطي قراردهد ، مثلاً بگويد اگر بدهکار قرض تورانداد من مي دهم ، احتياط واجب آن است که به ضامن شدن او ترتيب اثر ندهند

 

(مسأله2309) کسي که انسان ضامن بدهي او مي شود بايد بدهکار باشد ، پس اگرکسي بخواهد ازديگري قرض کند ؛ تا وقتي قرض نکرده ، انسان نمي تواند ضامن او شود .

 

(مسأله2310) در صورتي انسان مي تواند ضامن شودکه طلبکار و بدهکار وجنس بدهي ، همه معيّن باشد ، پس اگر دو نفر از کسي طلبکار باشند و  انسان بگويد من ضامن هستم که طلب يکي از شماها را بدهم ، چون معيّن نکرده که طلب کدام را مي دهد ، ضامن شدن او باطل است . و نيز اگر کسي از دو نفر طلبکار باشد و انسان بگويد من ضامن هستم که بدهي يکي از آن دو نفر را به تو بدهم ، چون معيّن نکرده که بدهي کدام را مي دهد ، ضامن شدن او باطل مي باشد و همچنين اگر کسي از ديگري مثلاً ده من گندم و ده تومان پول طلبکار باشد و انسان بگويد من ضامن يکي از دو طلب تو هستم و معيّن نکند که ضامن گندم است يا ضامن پول ، صحيح نيست .

 

(مسأله2311) اگر طلبکار طلب خود را به ضامنببخشد ، ضامن نمي تواند از بدهکار چيزي بگيرد و اگر مقداري از آن را ببخشد ، نمي تواند آن مقدار را مطالبه نمايد .

 

(مسأله2312) اگر انسان ضامن شود که بدهي کسي را بدهد ؛ نمي تواند از ضامن شدن خود برگردد .

 

(مسأله2313) ضامن و طلبکار مي توانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را بهم بزنند .

 

(مسأله2314) هر گاه انسان در موقع ضامن شدن ، بتواند طلب طلبکار را بدهد اگر چه بعد فقير شود ، طلبکار نمي تواند ضامن بودن او را بهم بزند و طلب خود را از بدهکار اوّل مطالبه نمايد و همچنين است اگر در آن موقع نتواند طلب او را بدهد ولي طلبکار بداند و به ضامن شدن او راضي شود .

 

(مسأله2315) اگر انسان در موقعي که ضامن مي شود ، نتواند طلب طلبکار را بدهد و طلبکار در آن وقت نداند و بعد مُلتَفِت شود ؛ مي تواند ضامن بودن او را بهم بزند .

 

(مسأله2316) اگر کسي با اجازة بدهکار ضامن شود که بدهي او را بدهد ؛ نمي تواند چيزي از او بگيرد .

 

(مسأله2317) اگر کسي با اجازة بدهکار ضامن شود که بدهي او را بدهد ؛ مي تواند مقداري را که ضامن شده از او مطالبه نمايد ، ولي اگر بجام جنسي که بدهکار بوده جنس ديگري به طلبکار او بدهد ، نمي تواند چيزي را که داده از او مطالبه نمايد ، مثلاً اگر ده من گندم بدهکار باشد و ضامن ده برنج بدهد ، نمي تواند برنج را از او مطالبه نمايد ، اما اگر خودش راضي شود که برنج بدهد ، اشکال ندارد