موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی
احكام حج
(مسأله2032) حجّ ؛زيارت کردن خانةخدا وانجام اعمالي است که دستور داده اند ودرانجا بجااورده شودودرتمام عمر بر کسي که اين شرايط را دارا باشد ،يک مرتبه واجب مي شود:
اوّل :انکه بالغ باشد .
دوّم : انکه عاقل وازاد باشد .
سوّم : به واسطةرفتن به حجّ مجبور نشود که کار حرامي را که اهميّتش در شرع از حجّ بيشتر است انجام دهد ؛يا عمل واجبي را که از حجّ مهم تر است ترک نمايد .
چهارم: انکه مستطيع باشد . و مستطيع بودن چند چيزاست :
اوّل :انکه راه وچيزهايي راکه بر حسب حالش در سفر به ان محتاج است ودر کتابهاي مفّصل گفته شده دارا باشد ونيز مرکب سواري يا مالي که بتواند انها را تهيّه کند داشته باشد .
دوّم :سلامت مزاج وتوانايي آن را داشته باشد که بتواند مکّه رود وحجّ را بجا آورد .
سوّم : در راه مانعي ا ز رفتن نباشد واگر باشند ،يا انسان بترسد که در راه از راه ديگري بتواند برود ،اگر چه دورتر باشد درصورتي که مشقّت نداشته باشد وخيلي غير متعارف نباشد ،بايد از آن راه برود .
چهارم:بقدر بجا آوردن اعمال حجّ وقت داشته باشد .
پنجم : مخارج کساني را که خرجي انان بر اوواجب است مثل زن وبچّه ومخارج کساني را که مردم خرجي دادن به آنها را لازم مي دانند داشته باشد .
ششم :بعد از برگشتن ، کسب ، يا زراعت ، يا عايدي ملک ،يا راه ديگري براي معاش خود داشته باشد که مجبور نشود به زحمت زندگي کند .
(مسأله2033) کسي که بدون خانةملکي رفع احتياجش نمي شود ، وقتي حجّ بر اوواجب است که پول خانه راهم داشته باشد .
(مسأله2034) زني که ميتواند مکّه برود ،اگر بعد از برگشتن ازخود مالي نداشته باشد وشوهرش هم مثلاًفقير باشد وخرجي اورا ندهد ،وناچار شود که به سختي زندگي کند ،حجّ بر او واجب نيست .
(مسأله2035) اگر کسي توشةراه ومَرکب سواري نداشته باشد وديگري به او بگويد حجّ برو ومن خرج تو وعيالات تورا در موقعي که در سفر حجّ هستي مي دهم در صورتي که اطمينان داشته باشد که خرج اورا مي دهد واز طرفي تعطيل کردن شغل خود ومتوقف شدن کارش در مدّت رفتن به حجّ و برگشتن موجب به زحمت افتادن وبه هم خوردن وضع زندگي او نشود حجّ براوواجب ميشود .
(مسأله2036) اگرخرجي رفتن وبرگشتن وخرجي عيالات کسي را درمدّتي که مکّه مي رود
(مسأله2037) اگرمخارج رفتن وبرگشتن ومخارج عيالات کسي رادرمدّتي که مکّه مي رود وبرمي گرددبه اوبدهندوبگويندحجّ برو ولي ملک اونکنند ،در صورتي که اطمينان داشته باشد که از او پس نميگيرند ،حجّ بر اوواجب ميشود .
(مسأله2038) اگر مقداري مال که براي حجّ کافي است به کسي بدهند وبا او شرط کنند که در راه مکّه خدمت کسي که مال را داده بنمايند ،حجّ بر او واجب نمي شود .
(مسأله2039) اگر براي مقداري مال به کسي بدهند وحجّ بر او واجب شود ،چنانچه حجّ نمايد ؛ هر چند بعداً مالي از خود پيدا کند ،ديگرحجّ بر او واجب نيست .
(مسأله2040) اگر براي تجارت مثلاً تا جدّه برود ومالي به دست اورد که اگر بخواهد ازانجا به مکّه رود مستطيع باشد ،بايد حجّ کند ودر صورتي که حجّ نمايد ،اگر چه بعداً مالي پيدا کند که بتواند از وطن خود به مکّه برود ، ديگر حجّ بر او واجب نيست .
(مسأله2041) اگر انسان اجير شود که ازطرف کس ديگر حجّ کند چنانچه خودش نتواند برود وبخواهد ديگري رااز طرف خودش بفرستد ،بايد از کسي که او را اجير کرده اجازه بگيرد .
(مسأله2042) اگر کسي مستطيع شود ومکّه نرود وفقير شود ، بايد اگر چه به زحمت باشد بعداً حجّ کند واگر به هيچ قسم نتواند حجّ برود ؛ چنانچه کسي اورا براي حجّ اجير کند ،بايدبه مکّه رود وحجّ کسي را که براي او اجير شده بجا آورد وتا سال بعد در مکّه بماند وبراي خود حجّ نمايد . ملي اگر ممکن باشد که اجير شود واجرت رانقد بگيرد وکسي که اورااجير کرده راضي شود که حجّ اورا در سال بعد بجا آورد ، بايد سال اوّل براي خود وسال بعد براي کسي که اجير شده حجّ نمايد .
(مسأله2043) اگر در سال اوّلي که مستطيع شده به مکّه رود ودروقت معيّني که دستور داده اند به عرفات ومشعر الحرام نرسد ، چنانچه در سالهاي بعد مستطيع نباشد ،حجّ بر او واجب نيست .ولي اگر از سالهاي پيش مستطيع،اگر چه به زحمت باشد بايدحجّ کند .
(مسأله2004) اگر در سال اوّلي که مستطيع شده حج نکند و بعد به واسطه پيري يا مرض و ناتواني نتواند حج نمايد و نااميد باشد از اينکه بعداً خودش حج کند ، بايد ديگري را از طرف خود بفرستد ، بلکه اگر در سال اوّلي که به قدر رفتن حج مال پيدا کرده ، به واسطه پيري يا مرض يا ناتواني نتواند حج کند ، احتياط مستحب آن است کسي را از طرف خود بفرستد که حج نمايد .
(مسأله2045) کسي که از طرف ديگري براي حج اجير شده ، بايد طواف نساء را از طرف او بجا آورد و اگر بجا نياورد ، زن بر آن اجير حرام مي شود .
(مسأله2046) اگر طواف نساء را در ست بجا نياورد يا فراموش کند ، چنانچه بعد از چند روز يادش بيايد و از بين راه برگردد و بجا آورد صحيح است . ودر صورت فراموشي چنانچه برگشتن براي او مشّقت و زحمت است مي تواند نائب بگيرد و تا هنگامي که بوسيله خود يا نائب او طواف نساء انجام نشده است ، زن بر او حرام است .
