موضوع: کتب استفتائی
شرايط كسانى كه مستحقّ زكات‌اند
(مسئله ) كسى كه زكات مى‌گيرد، نبايد كافر معاند دينى يا غير شيعه معاند يا مقصر باشد، و اگر اين دو شرط براى پرداخت كننده زكات، خصوصاً از راه شرعى ثابت شود و به او زكات بدهد، و زكات از بين برود و بعد معلوم شود كه كافر معاند دينى يا غير شيعه معاند يا مقصر بوده، لازم نيست دوباره زكات بدهد.
(مسئله ) اگر طفل يا ديوانه‌اى فقير باشد، انسان مى‌تواند به ولىّ او زكات بدهد، به قصد اينكه آنچه را مى‌دهد، مِلك طفل يا ديوانه باشد.
(مسئله ) اگر به ولىّ طفل و ديوانه دسترس ندارد، مى‌تواند خودش يا به وسيله يك نفر امين زكات را به مصرف طفل يا ديوانه برساند، و بايد موقعى كه زكات به مصرف آنان مى‌رسد، نيّت زكات كنند.
(مسئله ) به فقيرى كه گدايى مى‌كند اگر اين عمل را حرفه خود قرار نداده باشد مى‌توان زكات داد، ولى به كسى كه زكات را در معصيت مصرف مى‌كند، نمى‌توان زكات داد.
(مسئله ) به كسى كه آشكارا گناهان كبيره انجام مى‌دهد، احتياط مستحب آن است كه زكات ندهند.
(مسئله ) به كسى كه بدهكار است و توان بازپرداخت بدهى خود را ندارد ـ اگرچه مخارج او بر انسان واجب باشد ـ مى‌توان زكات داد؛ ولى اگر زن براى خرجى خودش قرض كرده باشد، شوهرش نمى‌تواند بدهى او را از زكات بدهد؛ بلكه اگر شخص ديگرى هم كه مخارج او بر انسان واجب است براى خرجى خود قرض كند، احتياط واجب آن است كه بدهى او را از زكات ندهد.
(مسئله ) انسان نمى‌تواند مخارج كسانى را كه مثل اولاد، خرجشان بر او واجب است، از زكات بدهد، ولى ديگران مى‌توانند به آنان زكات بدهند.
(مسئله ) اگر انسان به پسرش زكات بدهد كه خرج زن و خدمتگزار و كلفت خود نمايد، اشكال ندارد.
(مسئله ) اگر پسر به كتابهاى علمى دينى احتياج داشته باشد، پدرش مى‌تواند براى خريدن آنها به او زكات بدهد.
(مسئله ) پدر مى‌تواند به پسرش زكات بدهد كه براى خود زن بگيرد؛ پسر هم مى‌تواند براى آنكه پدرش زن بگيرد زكات خود را به او بدهد.
(مسئله ) به زنى كه شوهرش مخارج او را مى‌دهد، يا خرجى نمى‌دهد، ولى زن مى‌تواند او را به دادن خرجى مجبور كند، نمى‌توان زكات داد.
(مسئله ) زنى كه به عقد موقت در آمده است اگر فقير باشد، شوهرش و ديگران مى‌توانند به او زكات بدهند؛ ولى اگر شوهرش در ضمن عقد شرط كند كه مخارج او را بدهد، يا به جهت ديگرى دادن مخارجش بر او واجب باشد، در صورتى كه بتواند مخارج آن زن را بدهد يا زن بتواند او را مجبور كند، نمى‌توان به آن زن زكات داد.
(مسئله ) زن مى‌تواند به شوهر فقير خود زكات بدهد، اگرچه شوهر، زكات را صرف مخارج روزانه او نمايد.
(مسئله ) سيّد نمى‌تواند از غير سيّد زكات بگيرد، ولى اگر خمس و ساير وجوهات كفايت مخارج او را نكند و ناچار از گرفتن زكات باشد، مى‌تواند از غير سيّد زكات بگيرد؛ ولى احتياط واجب آن است كه اگر ممكن باشد فقط به مقدارى كه براى مخارج روزانه‌اش ناچار است، بگيرد.
(مسئله ) به كسى كه معلوم نيست سيّد است يا نه، مى‌توان زكات داد.
