موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی
نماز جماعت
نماز جماعت
(مساله1398) حاضر نشدن به نماز جماعت از روي بي اعتنائي جايز نيست و سزاوارنيست که انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند .
(مساله1399) مستحب است انسان صبر کند که نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت که فرادي يعني تنها خوانده شود بهتر است . و نيز نماز جماعتي را که مختصر بخوانند از نماز فرادي که آن را طول بدهند بهتر مي باشد .
(مساله1400) وقتي که جماعت برپا مي شود ، مستحب است کسي که نمازش را فرادي خوانده دوباره با جماعت بخواند . و اگر بعد بفهمد که نماز اولش باطل بوده ، نماز دوم او کافي است .
(مساله1401) اگر امام يا ماموم بخواهد نمازي را که به جماعتخوانده دوباره با جماعت بخواند ، در صورتي که جماعت دوم و اشخاص آن غير از اول باشد اشکال ندارد .
(مساله1402) کسي که در نماز وسواس دارد و فقط در صورتي که نماز جماعت بخواند ، از وسواس راحت مي شود ، بايد نماز را با جماعت بخواند .
(مساله1403) اگر پدر يا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را به جماعت بخواند ، در صورتي که ترک آن موجب اذيت و ناراحتي آنها شود نماز جماعت بر او واجب مي شود .
(مساله1404) نمازهاي مستحبي را نمي شود به جماعت خواند ، مگر نماز استسقاء که براي آمدن باران مي خوانند . و نمازي که واجب بوده و به جهتي مستحب شده است مانند نماز عيد فطر و قربان که در زمان امام واجب بوده و به واسطة غائب شدن ايشان مستحب مي باشد .
(مساله1405) موقعي که امام جماعت نماز يوميه مي خواند ، هر کدام از نماز هاي يوميه را مي شود به او اقتدا کرد .
(مساله1406) اگر امام جماعت قضاي نماز يومية را مي خواند ، مي شود به او اقتدا کرد ولي اگر نمازش را احتياطاً قضا مي کند . يا قضاي نماز کس ديگر را مي خواند ، اگر چه براي آن پول نگرفته باشد ، اقتداي به او اشکال دارد مگر انسان بداند که از آن کس که براي اوقضا مي خواند نماز فوت شده که در اين صورت اقتداي به او اشکال ندارد .
(مساله1407) اگر انسان نداند نمازي را که امام مي خواند نماز واجب يوميه است يا نماز مستحب ، نمي تواند به ا و اقتدا کند .
(مساله1408) اگر امام در محراب باشد و کسي پشت سر او اقتدا نکرده باشد کساني که دو طرف محراب ايستاده اند و به واسطة ديوار محراب امام را نمي بيند نمي توانند اقتدا کنند ، بلي اگر کسي پشت سر امام اقتدا کرده باشد اقتدا کردن کساني که دو طرف او ايستاده اند و اتصال دارندو به واسطة ديوار محراب امام را نمي بينند اشکال ندارد .
(مساله1409) اگر به واسطة درازي صف اول ؤ کساني که دو طرف صف ايستاده اند امام را نبينند مي توانند اقتدا کنند . و نيز اگر به واسطة درازي يکي از صفهاي ديگر کساني که دو طرف آن ايستاده اند ، صف جلوي خود را نبينند مي توانند اقتدا نمايند .
(مساله1410) اگر صفهاي جماعت تا درب مسجد برسد ، کسي که مقابل درب پشت صف ايستاده نمازش صحيح است و نيز نماز کساني که پشت سر او اقتدا مي کنند صحيح مي باشد ، و همچنين نماز کساني که دو طرف او ايستاده اند و به او اتصال دارند صحيح است اگر چه صف جلو را نبينند .
(مساله1411) کسي که پشت ستون ايستاده ، اگر از طرف راست يا چپ به واسطة ماموم ديگر به امام متصل نباشد ، نمي تواند اقتدا کند .
(مساله1412) جاي ايستادن امام بايد از جاي ماموم بلندتر نباشد ، ولي اگر مکان امام مقدار خيلي کمي بلندتر باشد اشکال ندارد . ونيز اگر زمين سراشيب باشد و امام در طرفي که بلندتراست بايستد درصورتي که سراشيبي آن زياد نباشد و طوري باشد که به آن زمين مسطح بگويند مانعي ندارد .
(مساله1413) اگر جاي ماموم بلندتر از جاي امام باشد در صورتي که بلندي به مقدار متعارف زمان قديم باشد مثل آنکه امام در صحن مسجد و ماموم در پشت بام بايستد اشکال ندارد ولي اگر مثل ساختمانهاي چند طبقة اين زمان باشد ، جماعت اشکال دارد .
(مساله1414) اگر بين کساني که در يک صف ايستاده اند بچه مميز يعني بچه اي که خوب و بد را مي فهمد فاصله شود ، چنانچه ندانند نماز او باطل است مي توانند اقتدا کنند .
(مساله1415) بعد از تکبير امام اگر صف جلو آمادة نماز و تکبير گفتن آنان نزديک باشد کسي که در صف بعد ايستاده ، مي تواند تکبير بگويد . ولي احتياط مستحب آن است که صبر کند تا تکبير صف جلو تمام شود .
(مساله1416) اگر بداند نماز يک صف از صفهاي جلو باطل است ، در صفهاي بعد نمي تواند اقتدا کند ، ولي اگر نداند نماز آنان صحيح است يا نه ، مي تواند اقتدا نمايد .
(مساله1417) هر گاه بداند نماز امام باطل است مثلاً بداند امام وضو ندارد ، اگر چه خود امام ماتفت نباشد ، نمي تواند به او اقتدا کند .
(مساله1418) اگر ماموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده يا کافر بوده يا به جهتي نمازش باطل بوده ، مثلاً بي وضو نماز خوانده . نمازش صحيح است .
(مساله1419) اگر در بين نماز شک کند که اقتدا کرده يا نه ، چنانچه در حالي باشد که وظيفة ماموم است مثلاً به حمد و سورة امام گوش مي دهد ، مي تواند نماز را به جماعت تمام کند و اگر مشغول کاري باشد که هم وظيفة امام و هم وظيفة ماموم است مثلاً در رکوع يا سجده باشد ، بايد نماز را به نيت فرداي تمام نمايد .
(مساله1420) انساان در بين نماز جماعت مي تواند نيت فرادي کند .
(مساله1421) اگر ماموم به واسطة عذري بعد از حمد و سورة امم نيت فرداي کند لازم نيست حود و سوره را بخواند ، ولي اگر پيش از تمام شدن حمد و سوره نيت فرادي نمايد ، بايد مقداري را که امام نخوانده بخواند .
(مساله1422) اگر در بين نماز جماعت نيت فرادي نمايد ، بنابر احتياط واجب نبايد دوباره نيت جماعت کند همچنين اگر مردد شود که نيت فرادي کند يا نه و بعد تصميم بگيرد نماز را با جماعت تمام کند ، نمازش خالي از اشکال نيست .
(مساله1423) اگر شک کند که نيت فرادي کرده يا نه ، بايد بنا بگذارد که نيت فرادي نکرده است .
(مساله1424) اگر موقعي که امام در رکوع است اقتدا کند و به رکوع امام برسد ، اگرچه ذکر امام تمام شده باشد ، نمازش بطور جماعت صحيح است و يک رکعت حساب مي شود . اما اگر به مقدار رکوع خم شود و به رکوع امام نرسد نمازش بطور فرادي صحيح ميباشد و بايد آن را تمام نمايد .
(مساله1425) اگر موقعي که امام در رکوع است اقتدا کند و به مقدار رکوع خم شود و شک کند که به رکوع امام رسيده يا نه ، نمازش صحيح است و فرادي مي شود .
(مساله1426) اگر موقعي که امام در رکوع است اقتدا کند و پيش از آنکه به اندازة رکوع خم شود، امام سر از رکوع بردارد ، مي تواند نيت فرادي کند يا صبر کند تا امام براي رکعت بعد برخيزد و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند . ولي اگر برخاستن امام بقدري طول بکشد که نگويند اين شخص نماز جماعت مي خواند بايد نيت فادي نمايد .
(مساله1427) اگر اول نماز يا بين حمد و سوره اقتدا کند و پيش از ان که به رکوع رود ، امام سر از رکوع بردارد نماز او بطور جماعت صحيح است و بايد رکوع کند و خود را به امام برساند .
(مساله1428) اگر موقعي برسد که امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد ، بايد بعد از نيت و گفتن تکبيره الاحرام بنشيند و تشهد را باامام بخواند ولي سلام را نگويد و صبر کند تا امام سلام نماز را بدهد ، بعد بايستد وبدون آنکه دوباره نيت کند و تکبير بگويد ، حمد و سوره را بخواند و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند .
(مساله1429) ماموم نبايد جلوتر از امام بايستد و بنابر احتياط واجب قدري عفب تر از امام بايستد و چنانچه قد او بلند تر از امام باشد بنابر احتياط واجب بايد طوري بايستد که در رکوع و سجود نيز جلوتر از امام نباشد .
(مساله1430) در نماز جماعت بايد بين ماموم و امام پرده و مانند آن که پشت آن ديده نمي شود فاصله نباشد بلکه شيشه و مانند آن نيز نبايد فاصله باشد و همچنين است بين انسان و ماموم ديگري که انسان به واسطة او به امام متصل شده است ، ولي اگر امام مرد و ماموم زن باشد ، چنانچه بين آن زن و امام يا بين آن زن و ماموم ديگري که مرد است و زن به واسطة او به امام متصل شده است پرده و مانند آن باشد اشکال ندارد .
(مساله1431) اگر بعد از شروع به نماز بين ماموم و امام ، يا بين ماموم و کسي که ماموم به واسطة او متصل به امام است ، پرده يا چيز ديگري که پشت آن را نمي توان ديد فاصله شود ، نمازش فرادي مي شود و صحيح است .
(مساله1432) اگر بين جاي سجدة ماموم و جاي ايستادن امام بقدر گشادي بين دو قدم فاصله باشد اشکال ندارد ، و نيز اگر بين انسان و مامومي که جلوي او ايستاده و به وسيلة او به امام متصل است به همين فاصله باشد نمازش اشکال ندارد . و احتياط مستحب آن است که جاي سجدة ماموم با جاي کسي که جلوي او ايستاده ، هيچ فاصله نداشه باشد .
(مساله1433) اگر ماموم به واسطة کسي که طرف راست يا چپ او اقتدا کرده به امام متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد ، چنانچه به اندازة گشادي بين دو قدم هم فاصله داشته باشد نمازش صحيح است .
(مساله1434) اگر در نماز ، بين ماموم و امام يا بين ماموم و کسي که ماموم به واسطة او به امام متصل است بيشتر از يک قدم بزرگ فاصله پيدا شود نمازش فرادي مي شود و صحيح است و قصد فرادي هم لازم نيست .
(مساله1435) اگر نماز همة کساني که در صف جلو هستند تمام شود ، يا همه نيت فرادي نمايند ، اگر فاصله به اندازة يک قدم بزرگ نباشد نماز صف بعد بطور جماعت صحيح و اگر بيشتر از اين مقدار باشد فرادي مي شود و صحيح است .
(مساله1436) اگر در رکعت دوم اقتدا کند ، قنوت و تشهد را با امام مي خواند و احتياط آن است که موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سينة پا را به زمين بگذارد و زانوها رابلند کند ، و بايد بعد از تشهد با امام برخيزد و حمد و سوره را بخواند ، و اگر براي سوره وقت ندارد ، حمد را تمام کند ودر رکوع يا سجده خود را به امام برساند ، يا نيت فرادي کند و نمازش صحيح است ولي اگر در سجده به امام برسد بهتر است که احتياطاً نماز را دوباره بخواند .
(مساله1437) اگر موقعي که امام در رکعت دوم نماز چهار رکعتي است اقتدا کند ، بايد در رکعت دوم نمازش که رکعت سوم امام است بعد از دو سجده بنشيند و تشهد را به مقدار وا جب بخواند و برخيزد و چنانچه براي گفتن سه مرتبه تسبيحات وقت ندارد ، يک مرتبه بگويد و در رکوع با سجده خود را به امام برساند .
(مساله1438) اگر امام در کعت سوم يا چهارم باشد و ماموم بداند که اگر اقتدا کند و حمد را بخواند به رکوع امام نمي رسد ، بنابر احتياط واجب بايد صبر کند تا امام به رکوع رود ، بعد اقتدا نمايد .
(مساله1439) اگر در رکعت سوم يا چهارم امام اقتدا کند ، بايد حمد و سوره را بخواند و اگر براي سوره وقت ندارد ، بايد حمد راتمام کند ودر رکوع ياسجده خود را به امام برساند ، ولي اگر در سجده به امام برسد بهتر است که احتياطاً نماز را دوباره بخواند .
(مساله1440) کسي که ميداند اگر سوره را بخواند در رکوع به امام نمي رسد ، بايد سوره را نخواند ولي اگر خواند نمازش صحيح است .
(مساله1441) کسي که اطمينان دارد که اگر سوره راشروع کند يا تمام نمايد به رکوع امام مي رسد ، احتياط واجب آن است که سوره را شروع کند ، يا اگر شروع کرده تمام نمايد .
(مساله1442) کسي که يقين دارد ، اگر سوره را بخواند به رکوع امام مي رسد ، چنانچه سوره راد بخواند و به رکوع نرسد نمازش صحيح است .
(مساله1443) اگر امام ايستاده باشد و ماموم نداند که در کدام رکعت است مي تواند اقتدا کند ، ولي بايد حمد وسوره را به قصد قربت بخواند و اگر چه بعد بفهمد که امام در رکعت اول يا دوم بوده ، نمازش صحيح است .
(مساله1444) اگر به خيال اينکه امام در کعت اول يا دوم است ، حمد و سوره نخواند و بعد از رکوع بفهمد که در رکعت سوم يا چهارم بوده ، نمازش صحيح است . ولي اگر پيش از رکوع بفهمد ، بايد حمد و سوره را بخواند و. اگر وقت ندارد ،فقط حمد را بخواند و در رکوع يا سجده خود را به امام برساند .
(مساله1445) اگر به خيال اينکه امام در رکعت سوم يا چهارم است حمد و سوره بخواند و پيش از رکوع يا بعد از آن بفهمد که در رکعت اول يا دوم بوده ، نمازش صحيح است .
(مساله1446) اگر موقعي که مشغول نماز مستحبي است جماعت بر پا شود ، چنانچه اطمينان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت برسد ، مستحب است نماز را رها کند و مشغول نماز جماعت شود . بلکه اگر اطمينان نداشته باشد که به نماز اول برسد مستحب است به همين دستور رفتار نمايد .
(مساله1447) اگر موقعي که مشغول نماز سه رکعتي يا چهار رکعتي است جماعت بر پا شود ، چنانچه به رکوع رکعت سو م نرفته و اطمينان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت برسد . مستحب است به نيت نماز مستحبي نماز را دو رکعتي تمام کند و خود را به جماعت برساند .
(مساله1448) اگر نماز امام تمام شود و ماموم مشغول تشهد يا سلام اول باشد ، لازم نيست نيت فرادي کند .
(مساله1449) کسي که يک رکعت از امام عقب مانده وقتي امام تشهد رکعت آخر را مي تواند برخيزد و نماز را تمام کند و يا انگشتان دست و سينة پا را به زمين بگذارد و زانو ها را بلند نگهدارد و صبر کند تا امام سلام نماز بگويد و بعد برخيزد .
شرائط امام جماعت
(مساله1450) امام جماعت بايد بالغ و عاقل و شيعه دوازده امامي و عادل حلال زاده باشد و نماز را بطور صحيح بخواند و نيز اگر ماموم مرد است امام اوهم بايد مرد باشد و اقتدا کردن بچة مميز که خوب وبد را مي فهمد به بچة مميز ديگر مانعي ندارد اگر چه آثار جماعت بر او مترتب نمي شود .
(مساله1451) امامي را که عادل مي دانسته ، اگر شک کند به عدالت خود باقي است يا نه ، مي تواند به او اقتدا نمايد.
(مساله1452) کسي که ايستاده نماز مي خواند ، نمي تواند به کسي که نشسته يا خوابيده نماز مي خواند اقتدا کند . و کسي که نشسته نماز مي خواند ، نمي تواند به کسي که خوابيده نماز مي خواند اقتدا نمايد .
(مساله1453) کسي که نشسته نماز مي خواند ، مي تواند به کسي نشسته نماز مي خواند اقتدا کند و کسي که خوابيده است مي تواند به کسي که نشسته و يا خوابيده نماز مي خواند اقتدا نمايد .
(مساله1454) اگر امام جماعت به واسطة عذري با لباس نجس يا با تيمم يا با وضوي جبيره اي نماز بخواند ، مي شود به اقتدا کرد.
(مساله1455) اگر امام مرضي دارد که نمي تواند از بيرون آمدن بول وغائط خودداري کند مي شود به اقتدا کرد و نيز زني که مستحاضه نيست مي تواند به زن مستحاضه اقتدا نمايد .
(مساله1456) بنابر احتياط واجب کسي که مرض خورده يا پيسي دارد ، نبايد امام جماعت شود .
احکام جماعت
(مساله1457) موقعي که ماموم نيت مي کند ، بايد امام را معين نمايد ولي دانستن اسم او لازم نيست ، مثلاً اگر نيت کند اقتدا مي کنم به امام حاضر نمازش صحيح است .
(مساله1459) اگر ماموم در رکعت اول ودوم نماز صبح و مغرب و عشا صداي حمد و سورة امام را بشنود ، اگر چه کلمات را تشخيص ندهد ، بايد حمد وسوره را نخواند و اگر صداي امام را نشنود مستحب است حمد وسوره بخواند ولي بايد آهسته بخواند وچنانچه
سهواً بلند بخواند اشکال ندارد ..
(مساله1460) اگر ماموم بعضي از کلمات حمد وسورة امام رابشنود ، احتياط واجب آن است حمد و سوره را نخواند .
(مساله1461) اگر ماموم سهواً حمد و سوره بخواند ، يا خيال کند صضدائي را که مي شنود صداي امام نيست و حمد و سوره بخواند و بعد بفهمد صداي امام بوده ، نمازش صحيح است .
(مساله1462) اگر شک کند که صداي امام را مي شنود يا نه ، يا صدائي بشنود و نداند صداي امام است يا صداي کس ديگر ، مي تواند حمد و سوره بخواند .
(مساله1463) ماموم بايد در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر حمد و سوره نخواند و مستحب است بجاي آن ذکر بگويد .
(مساله1464) ماموم نبايد تکبيره الاحرام را پيش از امام بگويد بلکه احتياط واجب آن است که تا تکبير امام تمام نشده تکبير نگويد.
(مساله1465) اگر ماموم پيش از امام سهواً هم سلام دهد نمازش صحيح است .
(مساله1466) اگر ماموم غير از تکبيره الاحرام و سلام چيزهاي ديگر نماز را پيش از امام بگويد اشکال ندارد . ولي اگر آنها را بشنود ، يا بداند امام چه وقت مي گويد ، احتياط مستحب آن است که پيش از امام نگويد .
(مساله1467) ماموم بايد به غير از آنچه در نماز خوانده مي شود ، کارهاي ريگر ان مانند رکوع و سجود را با امام يا کمي بعد از امام بجا آورد . و اگر عمداً پيش از امام يا مدتي بعد از امام انجام دهد . معصيت کرده ولي نمازش صحيح است اما اگر در حال قرائت امام به رکوع رود ، نمازش باطل مي شود و نيز اگر در دو رکن پشت سر هم از امام جلو يا عقب بيافتد بنابر احتياط واجب بايد نماز را تمام بکند و دوباره بخواند اگر چه بعيد نيست نمازش صحيح باشد و فرادي شود .
(مساله1468) اگر سهواً پيش از امام سر از رکوع بردارد ، چنانچه امام در رکوع باشد ، بايد به رکوع برگردد و با امام سربردارد و در اين صورت زياد شدن رکوع که رکن است نماز را باطل نمي کند ولي اگر به رکوع برگردد و پيش از آنکه به رکوع برسد ، امام سربردارد نمازش باطل است .
(مساله1469) اگر اشتباهاً سربردارد و ببيند امام در سجده است بايد به سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد براي زياد شدن دوسجده که رکن است نماز باطل نمي شود .
(مساله1470) کسي که اشتباهاً پيش از امام سر از سجده برداشته هر گاه به سجده برگردد ، و هنوز به سجده نرسيده امام سر بردارد ، نمازش صحيح است ولي اگر در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد ، نماز باطل است .
(مساله1471) اگر اشتباهاً سر از رکوع يا سجده بردارد و سهواً يا به خيال اينکه به امام نمي رسد ، به رکوع يا سجده نرود ، نمازش صحيح است .
(مساله1472) اگر سر از سجده بردارد و ببيند امام در سجده است ، چنانچه به خيال اينکه سجدة اول امام است ، به قصد اينکه با امام سجده کند به سجده رود و بفهمد سجدة دوم امام بوده ، سجدة دوم او حساب مي شود و اگر به خيال اينکه سجده دوم امام است به سجده رود و بفهمد سجده اول امام بوده بايد به قصد اينکه يا امام سجده کند تمام کند و دوباره با امام به سجده رود و در هر دو صورت بهتر آن است که نماز را به جماعت تمام کند و دوباره بخواند .
(مساله1473) اگر سهواً پيش ار امام به رکوع رود و طور باشد که اگر سر بردارد به مقداري از قرائت امام مي رسد ، چنانچه سر بردارد و با امام به رکوع رود وطوري باشد که اگر برگرد د به چيزي از قرائت امام نمي رسد ، احتياط واجب آن است که سر بردارد و با امام نماز را تمام کند و نمازش صحيح است و اگر سر برندارد تا امام برسد باز هم نمازش صحيح است .
(مساله1475)اگر پيش از امام به سجده رود ، احتياط واجب آن است که سر بردارد و با امام به سجده رود و اگر برنداشت نمازش صحيح است .
(مساله1476) اگر امام در رکعتي که قنوت ندارد اشتباهاً قنوت بخواند ، يا در رکعتي که تشهد ندارد اشتباهاً مشغول خواندن تشهد شود ماموم نبايد قنوت و تشهد را بخواند ولي نمي تواند پيش از امام به رکوع رود ، يا پيش از ايستادن امام بايستد بلکه بايد صبر کند تا قنوت و تشهد امام تمام شود و بقية نماز را با او بخواند .
چيزهائي که در نماز جماعت مستحب است
(مساله1477) اگر ماموم يک مرد باشد ، مستحب است طرف راست امام بايستد و اگر زن باشد ، مستحب است در طرف راست امام طوري بايستد که جاي سجده اش مساوي زانو يا قدم امام باشد و اگر يک مرد و يک زنيا يک مرد و چند زن باشند مستحب است مرد طرف راست امام و باقي پشت سر امام بايستد و اگر چند مرد يا چند زن باشند ، مستحب است پشت سر امام بايستد و اگر چند مرد و چند زن باشند ، مستحب است مردها عقب امام و زنها پشت مردها بايستد .
(مساله1478) اگر امام و ماموم هر دو زن باشند احتياط آن است که امام کمي جلوتر بايستد .
(مساله1479) مستحب است امام در وسط صف بايستد و اهل علم و کمال و تقوي در صف اول بايستد .
(مساله1480) مستحب است صفهاي جماعت منظم باشد و بين کساني يک صف ايستاده اند فاصله نباشد و شانة آنان رديف يکديگر باشد .
(مساله1481) مستحب است بعد از گفتن قد قامتِ الصلاهُ مامومين برخيزند .
(مساله1482) مستحب است امام جماعت حال مامومي را که از ديگران ضعيف تر است رعايت کند و عجله نکند تا افراد ضعيف به او برسند و نيز مستحب است قنوت و رکوع و سجود را طول ندهد ، مگر بداند همة کساني که به او اقتدا کرده اند مايلند .
(مساله1483) مستحب است امام جماعت در حمد و سوره و ذکرهائي که بلند مي خواند صداي خود را بقدري بلند کند که ديگران بشنوند ، ولي بايد پيش از اندازه صدا رابلند نکند
(مساله1484) اگر امام در رکوع بفهمد کسي تازه رسيده و مي خواهد اقتداکند مستحب است رکوع را دو برابر هميشه طول بدهد و بعد برخيزد ، اگر چه بفهمد کس ديگري هم براي اقتدا وارد شده است .
چيزهائي که در نماز جماعت مکروه است
(مساله1485) اگر د ر صفهاي جماعت جا باشد ، مکروه است انسان تنها بايستد .
(مساله1486) مکروه است ماموم ذکرهاي نماز را طوري بگويد که امام بشنود .
(مساله1487) مسافري که نماز ظهر و عصر و عشا را دو رکعت مي خواند مکروه است در اين نمازها به کسي که مسافر نيست اقتدا کند و کسي که مسافر نيست در اين نمازها به مسافر اقتدا نمايد .
