شرايط واجب شدن زكات

(مسئله  ) زكات در صورتى واجب مى‌شود كه مال به مقدار نصاب (كه در مسائل بعد گفته مى‌شود) برسد و مالك آن، بالغ و عاقل و آزاد باشد و بتواند در آن مال، تصرّف كند.

(مسئله  ) بعد از آنكه انسان يازده ماه كامل قمرى مالك گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره بود، با ديده شدن هلال ماه دوازدهم بايد زكات آن را بدهد؛ و اول سال بعد را بايد از اول ماه دوازدهم قرار دهد.

(مسئله  ) اگر مالك گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در بين سال بالغ شود، زكات بر او واجب نيست.

(مسئله  ) زكات گندم و جو وقتى واجب مى‌شود كه به آنها گندم و جو گفته شود، وزكات كشمش هم وقتى واجب است كه به آن كشمش گويند؛ گرچه احتياط مستحب در آن است كه در كشمش بعد از آن كه به آن انگور گفته شود حساب نمايد، و موقعى هم كه خرما قدرى خشك شد كه به او تمرمى‌گويند، زكات آن واجب مى‌شود؛ ولى وقت دادن زكات در گندم و جو هنگام خرمن شدن و جدا كردن كاه آنها و در خرما و كشمش هنگامى است كه خشك شده باشند.

(مسئله  ) اگر موقع واجب شدن زكات گندم و جو و كشمش و خرما كه در مسئله قبل گفته شد، صاحب آنها بالغ باشد، بايد زكات آنها را بپردازد.

(مسئله  ) اگر صاحب گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در تمام سال ديوانه باشد،زكات بر او واجب نيست؛ ولى اگر لحظه‌اى از سال ديوانه شود و بعد عاقل گردد،پرداخت زكات بر او واجب است، چون عرفاً گفته مى‌شود در تمام سال عاقل بوده.

(مسئله  ) اگر صاحب گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در مقدارى از سال مست يا بيهوش شود، زكات از او ساقط نمى‌شود؛ همچنين است اگر موقع واجب شدن زكات گندم و جو و خرما و كشمش، مست يا بيهوش باشد.

(مسئله  ) مالى را كه از انسان غصب كرده‌اند و نمى‌تواند در آن تصرّف كند زكات ندارد؛ همچنين اگر زراعتى را از او غصب كنند و موقعى كه زكات آن واجب مى‌شود، در دست غصب كننده باشد، موقعى كه به صاحبش بر مى‌گردد زكات ندارد.

(مسئله  ) اگر طلا و نقره يا چيز ديگرى را كه زكات آن واجب است قرض كند و يك سال نزد او بماند، بايد زكات آن را بپردازد و بر كسى كه قرض داده چيزى واجب نيست.