موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

مسأله 2256 ـ اگر انسان طلبكار خود را حواله بدهد كه طلب خود را از ديگرى بگيرد ، و طلبكار قبول نمايد ، بعد از آنكه حواله با شرايطى كه بعداً گفته مى‏شود درست شد ، كسى كه به او حواله شده است بدهكار مى‏شود ، و ديگر طلبكار نمى‏تواند طلبى را كه دارد از بدهكار اولى مطالبه نمايد . 

مسأله 2257 ـ بدهكار و طلبكار و كسى كه بر او حواله مى‏شود بايد بالغ ، و عاقل باشند ، و كسى آنها را مجبور نكرده باشد ، و نيز بايد سفيه نباشند ، يعنى مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف نكنند ، و نيز معتبر است بدهكار و طلبكار مفلّس نباشند ، مگر در حواله بر كسى كه بدهكار حواله دهنده نيست ، كه در اين صورت اگر حواله دهنده مفلّس باشد ، اشكال ندارد . 

مسأله 2258 ـ در تمام موارد حواله بايد كسى كه به او حواله مى‏شود قبول داشته باشد ، چه بدهكار باشد و چه نباشد . 

مسأله 2259 ـ موقعى كه انسان حواله مى‏دهد بايد بدهكار باشد ، پس اگر بخواهد از كسى قرض كند تا وقتى از او قرض نكرده است نمى‏تواند او را به كسى حواله دهد كه آنچه را بعداً قرض مى‏دهد ، از آن كس بگيرد . 

مسأله 2260 ـ جنس و مقدار حواله بايد در واقع معيّن باشد ، پس اگر مثلاً ده من گندم ، و ده تومان پول به يك نفر بدهكار باشد ، و به او بگويد يكى از دو طلب خود را از فلانى بگير ، و آن را معيّن نكند ، حواله درست نيست . 

مسأله 2261 ـ اگر بدهى واقعاً معيّن باشد ، ولى بدهكار و طلبكار در موقع حواله دادن مقدار آن يا جنس آن را ندانند ، حواله صحيح است ، مثلاً اگر طلب كسى را در دفتر نوشته باشد و پيش از ديدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببيند ، و به طلبكار مقدار طلبش را بگويد ، حواله صحيح مى‏باشد . 

مسأله 2262 ـ طلبكار مى‏تواند حواله را قبول نكند ، اگر چه كسى كه به او حواله شده است پولدار باشد و در پرداختن حواله هم كوتاهى ننمايد . 

مسأله 2263 ـ اگر كسى كه به حواله دهنده بدهكار نيست حواله را قبول كند ، مى‏تواند پيش از پرداختن حواله مقدار حواله را از حواله دهنده مطالبه كند ، مگر آنكه طلبى كه به او حواله شده است با مدت باشد و مدت او هنوز بسر نيامده باشد ، كه در اين صورت او نمى‏تواند پيش از تمام شدن مدت مقدار حواله را از حواله دهنده مطالبه نمايد ، هر چند كه آن را پرداخت كرده باشد ، و اگر طلبكار طلب خود را به كسى كه به او حواله شده است به مقدار كمتر صلح كند ، او فقط همان مقدار را مى‏تواند از حواله دهنده مطالبه نمايد . 

مسأله 2264 ـ بعد از آنكه حواله واقع شد ، حواله دهنده و كسى كه به او حواله شده است نمى‏توانند حواله را بهم بزنند ، و اگر كسى كه به او حواله شده است در موقع حواله فقير نباشد اگر چه بعداً فقير شود ، طلبكار هم نمى‏تواند حواله را بهم بزند ، و همچنين است اگر موقع حواله فقير باشد و طلبكار بداند كه فقير است ، ولى اگر نداند كه فقير است و بعد بفهمد ، اگر در آن وقت متمكّن نشده باشد طلبكار مى‏تواند حواله را بهم بزند ، و طلب خود را از حواله دهنده بگيرد ، ولى اگر متمكّن شده باشد داشتن حقّ فسخ ، محل اشكال است . 

مسأله 2265 ـ اگر بدهكار و طلبكار و كسى كه به او حواله شده ، يا يكى از آنان براى خود حقّ بهم زدن حواله را قرار دهند ، مطابق قرارى كه گذاشته‏اند ، مى‏توانند حواله را بهم بزنند . 

مسأله 2266 ـ اگر حواله دهنده خودش طلب طلبكار را بدهد ، پس اگر كسى كه به او حواله شده مديون حواله دهنده بوده است و خودش در خواست كرده است كه پول را بپردازد ، حواله دهنده مى‏تواند چيزى را كه داده است از او بگيرد ، و اگر بدون در خواست او داده است ، يا اينكه او مديون حواله دهنده نبوده است ، نمى‏تواند چيزى را كه داده است از او مطالبه نمايد .