موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
آب مطلق و مضاف
مسأله 13 ـ آب يا مطلق است يا مضاف : آب مضاف آبى است كه آن را از چيزى بگيرند ، مثل آب هندوانه وگلاب ، يا با چيزى مخلوط باشد ، مثل آبى كه بقدرى با گِل ومانند آن مخلوط شود كه ديگر به آن آب نگويند ، وغير اينها آب مطلق است ، وآن بر پنج قسم است :
أول : آب كر .
دوم : آب قليل .
سوم : آب جارى .
چهارم : آب باران .
پنجم : آب چاه .
1 ـ آب كُر
مسأله 14 ـ آب كُر مقدار آبى است كه مساحت ظرف آن سى و شش وجب (1) باشد ، و آن تقريباً معادل (384) ليتر است .
مسأله 15 ـ اگر عين نجس مانند بول و خون يا چيزى كه نجس شده است مانند لباس ، به آب كر برسد ، چنانچه آن آب ، بو يا رنگ يا مزه نجاست را بگيرد ، نجس مىشود ، و اگر تغيير نكند نجس نمىشود .
مسأله 16 ـ اگر بو يا رنگ يا مزه آب كر بواسطه غير نجاست تغيير كند نجس نمىشود .
مسأله 17 ـ اگر عين نجس مانند خون به آبى كه بيشتر از كر است برسد، و بو يا رنگ يا مزه قسمتى از آن را تغيير دهد ، چنانچه مقدارى كه تغيير نكرده كمتر از كر باشد تمام آب نجس مىشود ، واگر به اندازه كر يا بيشتر باشد فقط مقدارى كه بو يا رنگ يا مزه آن تغيير كرده نجس است .
مسأله 18 ـ آب فوّاره اگر متصل به كر باشد ، آب نجس را پاك مىكند، ولى اگر قطره قطره روى آب نجس بريزد آن را پاك نمىكند ، مگر آنكه چيزى روى فوّاره بگيرند تا آب آن قبل از قطره قطره شدن با آب نجس متصل شود . و لازم است كه آب فوّاره با آب نجس مخلوط گردد .
مسأله 19 ـ اگر چيز نجس را زير شيرى كه متّصل به كر است بشويند ، آبى كه از آن چيز مىريزد اگر متصل به كر باشد، وبو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد، و عين نجاست هم در آن نباشد، پاك است .
مسأله 20 ـ اگر مقدارى از آب كر يخ ببندد و باقى آن به قدر كر نباشد، چنانچه نجاست به آن برسد نجس مىشود ، و هر مقدار از يخ هم آب شود نجس است .
مسأله 21 ـ آبى كه به اندازه كر بوده ، اگر انسان شك كند از كر كمتر شده يا نه ، مثل آب كر است، يعنى نجاست را پاك مىكند ، و اگر نجاستى هم به آن برسد نجس نمىشود . و آبى كه كمتر از كر بوده و انسان شك دارد به مقدار كر شده يا نه ، حكم آب كمتر از كر را دارد .
مسأله 22 ـ كر بودن آب ، به دو راه ثابت مىشود :
أول : آنكه خود انسان يقين يا اطمينان كند .
دوم : آنكه دو مرد عادل خبر دهند . و اما اگر يك عادل يا ثقه يا كسى كه كر در اختيار او است خبر دهد اگر مفيد اطمينان نباشد اعتبار آن محل اشكال است .
2 ـ آب قليل
مسأله 23 ـ آب قليل، آبى است كه از زمين نجوشد و از كر كمتر باشد .
مسأله 24 ـ اگر آب قليل روى چيز نجس بريزد ، يا چيز نجس به آن برسد نجس مىشود . ولى اگر از بالا روى چيز نجس بريزد ، مقدارى كه به آن چيز مىرسد نجس است، و مقدارى كه به آن چيز نرسيده پاك است .
مسأله 25 ـ آب قليلى كه براى بر طرف كردن عين نجاست روى چيز نجس ريخته شود و از آن جدا گردد، در چيزهائى كه با يك بار شستن پاك نمىگردد نجس است ، و همچنين آب قليلى كه بعد از بر طرف شدن عين نجاست براى تطهير چيز نجس روى آن مىريزند و از آن جدا مىشود ـ بنابر احتياط لازم ـ نجس است .
مسأله 26 ـ آب قليلى كه با آن مخرج بول و غائط را مىشويند با پنج شرط چيزى را كه با آن ملاقات كند نجس نمىكند :
أول : آنكه بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد .
دوم : نجاستى از خارج به آن نرسيده باشد .
سوم : نجاست ديگرى مثل خون با بول يا غائط بيرون نيامده باشد .
چهارم : ذرّههاى غائط در آب پيدا نباشد .
پنجم : بيشتر از مقدار معمول نجاست به اطراف مخرج نرسيده باشد .
3 ـ آب جارى
آب جارى به آبى گفته مىشود كه : 1 ـ منبع طبيعى داشته باشد . 2 ـ جارى باشد هر چند به وسيلهاى آن را جارى سازند . 3 ـ في الجمله استمرار داشته باشد ، و لازم نيست به منبع طبيعى متصل باشد، پس اگر به طور طبيعى از آن جدا شود مانند ريزش آب از بالا به صورت قطره با فرض جريان در زمين جارى به حساب مىآيد ، ولى اگر چيزى مانع اتصال آن به منبع شود مثلاً اگر مانع ريزش با جوشش آب شود ، يا ارتباط آن را با منبع قطع كند ، آب باقى مانده حكم جارى را ندارد هر چند جريان داشته باشد .
مسأله 27 ـ آب جارى اگر چه كمتر از كر باشد ، چنانچه نجاست به آن برسد تا وقتى كه بو يا رنگ يا مزه آن بواسطه نجاست تغيير نكرده پاك است .
مسأله 28 ـ اگر نجاستى به آب جارى برسد ، مقدارى از آن كه بو يا رنگ يا مزهاش بواسطه نجاست تغيير كرده نجس است . و طرفى كه متصل به چشمه است اگر چه كمتر از كر باشد پاك است . و آبهاى طرف ديگر نهر اگر به اندازه كر باشد يا بواسطه آبى كه تغيير نكرده به آب طرف چشمه متصل باشد ، پاك و گرنه نجس است .
مسأله 29 ـ آب چشمهاى كه جارى نيست ولى طورى است كه اگر از آن بر دارند باز مىجوشد ، حكم آب جارى را ندارد ، يعنى اگر نجاست به آن برسد وكمتر از كر باشد نجس مىشود .
مسأله 30 ـ آبى كه كنار نهر ايستاده و متصل به آب جارى است ، حكم آب جارى را ندارد .
مسأله 31 ـ چشمهاى كه مثلاً در زمستان مىجوشد و در تابستان از جوشش مىافتد ، فقط وقتى كه مىجوشد حكم آب جارى را دارد .
مسأله 32 ـ آب حوضچه حمام اگر كمتر از كر باشد ، چنانچه به خزينهاى كه آبش به ضميمه آب حوض به اندازه كر است متصل باشد و به ملاقات نجس ، بو يا رنگ يا مزه آن تغيير نكند ، نجس نمىشود .
مسأله 33 ـ آب لولههاى حمام و عمارات كه از شيرها و دوشها مىريزد اگر به ضميمه منبعى كه متصل به آن است به قدر كر باشد حكم كر را دارد .
مسأله 34 ـ آبى كه روى زمين جريان دارد ولى از زمين نمىجوشد ، چنانچه كمتر از كُر باشد و نجاست به آن برسد نجس مىشود ، امّا اگر از بالا جارى باشد و نجاست به پائين آن برسد ، طرف بالاى آن نجس نمىشود .
4 ـ آب باران
مسأله 35 ـ چيزى كه نجس است و عين نجاست در آن نيست ، به هر جاى آن يك مرتبه باران برسد پاك مىشود مگر بدن و لباس كه به بول نجس شده باشد كه در اين دو ـ بنابر احتياط واجب ـ دو مرتبه لازم است ، و در فرش و لباس و مانند اينها فشار لازم نسيت ، البته باريدن دو سه قطره فائده ندارد بلكه بايد طورى باشد كه بگويند باران مىآيد .
مسأله 36 ـ اگر باران بر عين نجس ببارد و به جاى ديگر ترشح كند ، چنانچه عين نجاست همراه آن نباشد و بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد پاك است ، پس اگر باران بر خون ببارد و ترشح كند ، چنانچه ذرّهاى خون در آن باشد ، يا آنكه بو يا رنگ يا مزه خون گرفته باشد نجس مىباشد .
مسأله 37 ـ اگر بر سقف عمارت يا روى بام آن عين نجاست باشد ، تا وقتى باران به بام مىبارد ، آبى كه به چيز نجس رسيده و از سقف يا ناودان مىريزد ، پاك است ، ولى بعد از قطع شدن باران اگر معلوم باشد آبى كه مىريزد ، به چيز نجس رسيده است ، نجس مىباشد .
مسأله 38 ـ زمين نجسى كه باران بر آن ببارد پاك مىشود ، و اگر باران بر زمين جارى شود و در حال باريدن به جاى نجسى كه زير سقف است برسد آن را نيز پاك مىكند .
مسأله 39 ـ خاك نجسى كه آب باران همه اجزاى آن را فرا بگيرد پاك مىشود به شرط آنكه معلوم نباشد آب بواسطه رسيدن به خاك ، مُضاف شده است .
مسأله 40 ـ هر گاه آب باران در جائى جمع شود ، اگر چه كمتر از كر باشد در موقعى كه باران مىآيد چنانچه چيز نجس را در آن بشويند و آب بو يا رنگ يا مزه نجاست نگيرد ، آن چيز نجس پاك مىشود .
مسأله 41 ـ اگر بر فرش پاكى كه روى زمين نجس است باران ببارد و در حال باريدن از فرش به زمين برسد ، فرش نجس نمىشود و زمين هم پاك مىگردد .
5 ـ آب چاه
مسأله 42 ـ آب چاهى كه از زمين مىجوشد ، اگر چه كمتر از كر باشد چنانچه نجاست به آن برسد ، تا وقتى كه بو يا رنگ يا مزه آن بواسطه نجاست تغيير نكرده پاك است .
مسأله 43 ـ اگر نجاستى در چاه بريزد و بو يا رنگ يا مزه آب آن را تغيير دهد ، چنانچه تغيير آب چاه از بين برود ، پاك مىشود . ولى پاك شدنش ـ بنابر احتياط واجب ـ مشروط بر اين است كه با آبى كه از چاه مىجوشد مخلوط گردد .
