موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی

 

احکام نَذْر و عَهْد

 

 

 

(مسأله2638) نذر آن است که انسان بر خود واجب کند که کار خيري را براي خدا بجا آورد ، يا کاري را که نکردن آن بهتر است براي خدا ترک نمايد .

 

(مسأله2639) در نذر بايد صيغه خوانده شود ولازم نيست آن رابه عربي بخوانند ، پس اگر بگويد چنانچه مريض من خوب شود ، براي خدا بر من است که ده تومان به فقير بدهم  نذر او صحيح است .

 

(مسأله2640) نذر کننده بايد مُکَلّف وعاقل باشد وبه اختيار وقصد خود نذر کند ، بنابراين نذر کردن کسي که او را مجبور کرده اند ، يا به واسطة عصباني شدن بي اختيار نذر کرده صحيح نيست .

 

(مسأله2641) آدم سفهيي که مال خود را در کارهاي بيهوده مصرف مي کند ، چنانچه با حال سفاهت بالغ شده باشد يا حاکم شرع او را از تصرّف در اموالش جلوگيري کرده باشد نذرهاي مربوط به مالش صحيح نيست .

 

(مسأله2642) نذر زن بي اجازة شوهرش باطل است .

 

(مسأله2643) اگر زن با اجازة شوهر نذر کند شوهرش نمي تواند نذر او را بهم بزند ، يا او را از عمل کردن به نذر جلوگيري نمايد .

 

(مسأله2644) اگر فرزند بدون اجازة پدر يا اجازة او نذر کند بايد به آن نذر عمل نمايد ولي اگر پدر از عملي که نذر کرده تو را منع کند نذرش مُنْحلّ مي شود .

 

(مسأله2645) انسان کاري را مي تواند نذر کند که انجام آن برايش ممکن باشد بنابراين کسي که نمي تواند پياده به کربلا برود ، اگر نذر کند که پياده برود ، نذر او صحيح نيست .

 

(مسأله2646) اگر نذر کند که کار حرام يا مکروهي را انجام دهد ، يا کار واجب يا مستحبّي را ترک کند ، نذر او صحيح نيست .

 

(مسأله2647) اگر نذر کند که کار مُباحي را انجام دهد يا ترک نمايد ، چنانچه بجا آوردن آن وترکش از هر جهت مساوي با شد نذر او صحيح نيست واگر انجام آن از جهتي بهتر باشد وانسان به همان جهت نذر کند ، مثلاً نذر کند غذائي را بخورد که براي عبادت قوّت بگيرد ، نذر او صحيح است . ونيز اگر ترک آن از جهتي بهتر باشد وانسان براي همان جهت نذر کند که آن را ترک نمايد مثلاً براي اينکه دود مُضرّ است نذر کند که آن را استعمال نکند نذر او صحيح مي باشد .

 

(مسأله2648) اگر نذر کند نماز واجب خود را در جائي بخواند که به خودي خود ثواب نماز در آنجا زياد نيست مثلاً نذر کند نماز را در اتاق بخواند، چنانچه نماز خواندن در آنجا از جهتي بهتر باشد مثلاً به واسطة اينکه خلوت است انسان حضور قلب پيدا مي کند ، صحيح است.

 

(مسأله2649) اگر نذر کند عملي را انجام دهد ؛ بايد همانطور که نذر کرده بجا آورد پس اگر نذر کند که روز اوّل ماه صدقه بدهد ، يا روزه بگيرد ، يا نماز اوّل ماه بخواند چنانچه قبل از آن روز يا بعد از آن بجا آورد کفايت نمي کند . و نيز اگر نذر کند که وقتي مريض او خوب شود صدقه بدهد ، چنانچه پيش از آن که خوب شود صدقه بدهد کافي نيست .

 

(مسأله2650) اگر نذر کند روزه بگيرد ولي وقت ومقدار آن را معيّن نکند چنانچه يک روز روزه بگيرد کافي است . واگر نذر کند نماز بخواند ومقدار وخصوصيات آن را معيّن نکند ؛ اگر يک نماز دو رکعتي بخواند کفايت مي کند واگر نذر کند صدقه بدهد وجنس ومقدار آن را معيّن نکند اگر چيزي بدهد که بگويند صدقه داده ، به نذر عمل کرده است واگر نذر کند کاري براي خدا بجا آورد ، در صورتي که يک نماز بخواند يا يک روزه بگيرد ، يا چيزي صدقه بدهد ، نذر خود را انجام داده .

 

(مسأله2651) اگر نذر کند روز را روزه بگيرد ، بايد همان روز را روزه بگيرد وچنانچه در آن روز مسافرت کند ، قضاي آن روز بر او واجب است.

(مسأله2652) اگر انسان از روي اختيار به نذر خود عمل نکند ، بايد کفّاره بدهد ، يعني يک بنده آزاد کند يا به شصت فقير طعام دهد يا دو ماه پي در پي روزه بگيرد .

 

(مسأله2653) اگر نذر کند که تا وقت معيّني عملي را ترک کند ، بعد از گذشتن آن وقت مي تواند آن عمل را بجا آورد و اگر پيش از گذشتن وقت از روي فراموشي يا ناچاري انجام دهد ، چيزي بر او واجب نيست ولي باز هم لازم است که تا آن وقت آن عمل را بجا  نياورد چنانچه دوباره پيش از رسيدن آن وقت بدون عذرآن عمل را انجام دهد ، بايد به مقداري که در مسألة پيش گفته شد ،کفّاره بدهد .

 

(مسأله2654) کسي که نذر کرده عملي را ترک کند ووقتي را براي آن معيّن نکرده است ؛ اگر از روي فراموشي ، يا ناچاري ، يا ندانستن ، آن عمل را انجام دهد کفّاره بر او واجب نيست . ولي چنانچه از روي اختيارآن را بجا آورد براي دفعة اوّل بايد کفّاره بدهد.

 

(مسأله2655) اگر نذر کند که در هر هفتة روز معيّني مثلاً روز جمعه را روزه بگيرد چنانچه يکي از جمعه ها عيد فطر يا قربان باشد يا در روز جمعه عذر ديگري مانند حيض براي او پيدا شود ، بايد آن روز را روزه نگيرد و قضاي آن را بجا آورد . 

 

(مسأله2656) اگر نذر کند که مقدار معيّني صدقه بدهد ، چنانچه پيش از دادن صدقه بميرد ؛ بايد آن را از مال او صدقه بدهند .

 

(مسأله2657) اگر نذر کند که به فقير معيّني صدقه بدهد نمي تواند آن را به فقير ديگر بدهد واگر آن فقير بميرد ؛ بنابر احتياط بايد به ورثة او بدهد

 

(مسأله2658) اگر نذر کند که به زيارت يکي ازامامان مثلاً به زيارت حضرتِ اَبا عَبْدِاللهِ (عليه السّلام ) مشرف شود ، چنانچه به زيارت امام ديگر برود کافي نيست واگر به واسطة عذري نتواند آن امام را زيارت کند چيزي بر او واجب نيست .

 

(مسأله2659) کسي که نذرکرده زيارت برود و غسل زيارت ونماز آن نذر را نکرده ، لازم نيست آن را بجا آورد .

 

(مسأله2660) اگر براي حرم يکي از امامان يا امامزادگان چيزي نذر کند بايد آن را به مصارف حرم برساند ا زقبيل فرش وپرده و روشنائي واگر براي امام عليه السّلام يا امامزاده نذر کند مي تواند به خُدّامي که مشغول خدمت هستند بدهد چنانچه مي تواند به مصارف حرم برساند .

 

(مسأله2661) اگر براي خود امام عليه السّلام چيزي نذر کند ، چنانچه مصرف معيّني را قصد کرده ، بايد به همان مصرف برساند واگر مصرف معيّني را قصد نکرده ، احتياط واجب آن است که در صورت امکان آن را به مصرفي برساند که نسبتي به امام عليه السّلام داشته باشد مانند زوّار فقير يا به مصارف حرم از قبيل تعمير وخدّام حرم يا عزاداري براي آن امام ومانند آن برساند وهمچنين است اگر چيزي براي امامزادة نذر کند واگر اين امر ممکن نشد به فقرا به عنوان صدقه بدهد يا مسجد وامثال آن بسازد وثواب آن را هديه آن امام نمايد .

 

(مسأله2662) گوسفندي را که براي صدقه ؛ يا براي يکي از امامان نذر کرده اند پشم آن ومقداري که چاق مي شود جزء نذراست واگر پيش از آن که به مصرف نذر برسد شير بدهد يا بچه بيا ورد بنابر احتياط واجب بايد به مصرف نذر برسانند .

 

(مسأله2663) هر گاه نذر کند که اگر مريض او خوب شود ، يا مسافر او بيايد عملي را انجام دهد ، چنانچه معلوم شود که پيش از نذر کردن مريض خوب شده ؛ يا مسافر آمده است ، عمل کردن به نذر لازم نيست .

 

(مسأله2664) اگر پدر يا مادر نذر کند که دختر خود به سيّد شوهر دهد بعد از آن که به دختر به تکليف رسيد اختيار با خود او است ونذ رآنان اعتبار ندارد .

 

(مسأله2665) هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعي خود برسد کار خيري را انجام دهد ، بعد از آنکه حاجتش برآورده شد ، بايد آن کار را انجام دهد و نيز اگر بدون آنکه حاجتي داشته باشد ؛ عهد کند که عمل خيري را انجام دهد ، آن عمل بر او واجب     مي‌شود .

 

(مسأله2666) در عهد هم مثل نذر بايد صيغه خوانده شود ، و نيز کاري را که عهد مي کند انجام دهد ، بايد انجام آن ، بهتر از ترکش باشد .

 

(مسأله2667) اگر به عهد خود عمل نکند ، بايد کفّاره بدهد يعني شصت فقير را سير کند يا دو ماه ، روزه بگيرد ، يا يک بنده آزاد کند .