موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی
اَحکام مالي که انسان آن را پيدا مي کند
(مسأله2559) مالي را که انسان پيدا مي کند اگر نشانه اي نداشته باشد که به واسطة آن ، صاحبش معلوم شود ؛ احتياط واجب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد .
(مسأله2560) اگر مالي پيدا کند که نشانه دارد و قيمت آن از6/12 نخود نقرة سکّه دار کمتر است ، چنانچه صاحب آن معلوم باشد و انسان نداند راضي است يا نه ، نمي تواند بدون اجازة او بردارد و اگر صاحب آن معلوم نباشد ، مي توان به قصد اينکه ملک خودش شود بردارد و احتياط واجب آن است که اگر صاحبش پيدا شود در صورتي که تلف نشده خود مال را و در صورتي که تلف شده عوض آن را به او بدهد .
(مسأله2561) هر گاه چيزي را که پيدا کرده نشانه اي دارد که به واسطة آن مي تواند صاحبش را پيدا کند ، اگر چه بداند صاحب آن کافر است که در اَمانِ مسلمانان است ، در صورتي که قيمت آن چيز به 6/12 نخود نقرة سکّه دار برسد بايد اعلان کند ، و لازم نيست که هر روز اعلان کند بلکه اگر تا يک سال طوري اعلان کند که گفته مي شود يک سال اعلان کرد ، کافي است .
(مسأله2562) اگر انسان خودش نخواهد اعلان کند مي تواند به کسي که اطمينان دارد بگويد از طرف او اعلان نمايد .
(مسأله2563) اگر تا يک سال اعلان کند و صاحب مال پيدا نشود اگر در محدودة حَرَم پيدا کرده مي تواند آن را صدقه دهد و اگر صاحبش پيدا شد ضامن او خواهد بود و يا آن را حفظ کند تا صاحبش پيدا شود امّا اگر در غير حَرَم پيدا کرده مي تواند آن را براي خود بردارد ، به قصد اينکه هر وقت صاحبش پيدا شد عوض آن را به او بدهد يا براي او نگهداري کند که هر وقت پيدا شد به او بدهد ، ولي احتياط مستحّب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد .
(مسأله2564) اگر بعد از آنکه يکسال اعلان کرد و صاحب مال پيدا نشد مال را براي صاحبش نگهداري کند و از بين برود ، چنانچه در نگهداري آن کوتاهي نکرده و تعّدي يعني زياده روي هم ننموده ، ضامن نيست ؛ ولي اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد ؛ يا براي خود برداشته باشد ، در هر صورت ضامن است .
(مسأله2565) کسي که مالي را پيدا کرده ، اگر عمداً به دستوري که گفته شده اعلان نکند ، گذشته از اينکه معصيت کرده ، باز هم واجب است اعلان کند .
(مسأله2566) اگر بچّة نابالغ چيزي پيدا کند ، ولّي او بايد اعلان نمايد .
(مسأله2567) اگر انسان در بين سالي که اعلان مي کند ، از پيدا شدن صاحب مال نا اميد شود احتياط واجب آن است که آن را صدقه دهد يا نگهداري کند تا صاحبش پيدا شود .
(مسأله2568) اگر در بين سالي که اعلان مي کند مال از بين رود ، چنانچه در نگهداري آن کوتاهي کرده ، يا تعّدي يعني زياده روي کرده باشد ، بايد عوض آن را به صاحبش بدهد ، و اگر کوتاهي نکرده و زياده روي هم ننموده چيزي بر او واجب نيست .
(مسأله2569) اگر مالي را که نشانه دارد و قيمت آن به 6/12 نخود نقرة سکّه دار مي رسد در جائي پيدا کند که معلوم است به واسطة اعلان ، صاحب آن پيدا نمي شود مي توان در روز اوّل آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد و چنانچه صاحبش پيدا شود و به صدقهدادن راضي نشود بايد عوض آن را به او بدهد و ثواب صدقه اي که داده مال خود او است .
(مسأله2570) اگر چيزي را پيدا کند و به خيال اينکه مال خود او است بردارد بعد بفهمد مال خودش نبوده ، بايد تا يک سال اعلان نمايد .
(مسأله2571) لازم نيست موقع اعلان ، جنس چيزي را که پيدا کرده بگويد بلکه همينقدر که بگويد چيزي پيدا کرده ام کافي است.
(مسأله2572) اگر کسي چيزي را پيدا کند و ديگري بگويد مال من است ، در صورتي بايد به او بدهد که نشانه هاي آن را بگويد ، ولي لازم نيست نشانه هائي را که بيشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نيست بگويد .
(مسأله2573) اگر قيمت چيزي که پيدا کرده به 6/12 نخود نقرة سکّه دار برسد چنانچه اعلان نکند و در مسجد ؛ يا جاي ديگر که محّل اجتماع مردم است بگذارد و آن چيز از بين برود ، يا ديگري آن را بردارد کسي که آن را پيدا کرده ، ضامن است .
(مسأله2574) هر گاه چيزي پيدا کند که اگر بماند فاسد مي شود ، بايد تا مقداري که ممکن است آن را نگهدارد بعد قيمت کند و خودش بردارد يا بفروشد و پولش را نگهدارد و اگر صاحب آن پيدا نشد از طرف او صدقه بدهد و احتياط مستحّب آن است که براي صدقه دادن از حاکم شرع اجازه بگيرد .
(مسأله2575) اگر چيزي را که پيدا کرده موقع وضو گرفتن و نماز خواندن همراه او باشد ، در صورتي که قصدش اين باشد که صاحب آن را پيدا کند ، اشکال ندارد .
(مسأله2576) اگر کفش او را ببرند و کفش ديگري به جاي آن بگذارند چنانچه بداند کفشي که مانده مال کسي است که کفش او را برده در صورتي که از پيدا شدن صاحبش مأيوس و يا برايش مشقّت داشته باشد مي تواند بجاي کفش خود ش بردارد ولي اگر قيمت آن را از کفش خودش بيشتر باشد ، بايد هر وقت صاحب آن پيدا شد زيادي قيمت را به او بدهد ، و چنانچه از پيدا شدن او نا اميد شود ، بايد با اجازة حاکم شرع زيادي قيمت را از طرف صاحبش صدقه بدهد . و اگر احتمال دهد کفشي که مانده مال کسي نيست که کفش او را برده در صورتي که قيمت آن 6/12 نخود نقرة سکّه دار کمتر باشد ؛ مي تواند براي خود بردارد و اگر بيشتر باشد ، بايد تا يک سال اعلان کند و بعد از يک سال احتياطاً از طرف صاحبش صدقه بدهد .
(مسأله2577) اگر مالي را که کمتر از 6/12 نخود نقرة سکّه دار ارزش دارد پيدا کند و از آن صرفه نظر نمايد و در مسجد يا جاي ديگر بگذارد ، چنانچه کسي آن را بردارد ، براي او حلال است.
