موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی
تيمم
در هفت مورد بجاي وضو و غسل بايد تيمم کرد:
اول : آنکه تهية آب به قدر وضو يا غسل ممکن نباشد .
دوم : عدم امکان دسترسي به آب موجود
سوم ، خوف از استعمال آب
چهارم ، خوف از عواقبي که بر وضو يا غسل مترتب مي گردد .
پنجم ، معارضة وضو يا غسل با ازالة خبث
ششم ، وضو يا غسل مستلزم ارتکاب حرام باشد
هفتم ، تنگي وقت
اول : آنکه تهية آب به قدر وضو يا غسل ممکن نباشد .
(مساله649) اگر انسان در آبادي باشد ، بايد براي تهية آب وضو و غسل ، به قدري جستجو کند که از پيدا شدن آن نااميد شود و اگر در بيابان باشد ، چنانچه زمين آن پست و بلند است و يا به واسطة درخت و مانند آن عبور در آن زمين مشکل است بايد در هر يک ازچهار طرف به اندازة پرتاب يک تير قديمي که با کمان پرتاب مي کردند در جستجوي آب برود و اگر زمين آن اين طور نيست ، بايد در هر طرف به اندازة پرتاب دو تير ، جستجو نمايد .
(مساله650) اگر بعضي از چهار طرف هموار و بعضي ديگر پست و بلند يا عبور در آن مشکل باشد ، بايد در طرفي که هموار است به اندازة پرتاب دو تير و در طرفي که اينطور نيست به اندازة پرتاب يک تير ، جستجو کند .
(مساله651) در هر طرفي که يقين دارد آب نيست ، در آن طرف جستجو لازم نيست .
(مساله652) کسي که وقت نماز او تنگ نيست و براي تهية آب وقت دارد ، اگر يقين دارد در محلي دورتر از مقداري که بايد جستجو کند آب هست ، در صورتي که مانعي نباشد و مشقت هم نداشته باشد ، براي تهية آب برود و اگر گمان دارد آب هست ، رفتن به آن محل لازم نيست ولي اگر اطمينان داشته باشد ، بنابر احتياط واجب بايد براي تهية آب به آن محل برود .
(مساله653) لازم نيست خود انسان در جستجوي آب برود، بلکه مي تواند کسي را که به گفتة او اطمينان دارد بفرستد و در اين صورت اگر يک نفر از طرف چند نفر برود ، کافي است .
(مساله654) اگر احتمال دهد که داخل بار سفر خود ، يا در منزل يا در قافله آب هست ، بايد بقدري جستجو نمايد که به نبودن آب يقين کند ، يا از پيدا کردن آن نا اميد شود .
(مساله655) اگر پيش از وقت نماز جستجو نمايد و آب پيدا نکند و تا وقت نماز همان جا بماند ، لازم نيست که دوباره در جستجوي آب برود .
(مساله656) اگر بعد از داخل شدن وقت نماز جستجو نمايد و آب پيدا نکند و تا وقت نماز ديگر در همان جا بماند ، لازم نيست که دوباره در جستجوي آب برود .
(مساله657) اگر از درنده بترسد ، يا جستجوي آب بقدري سخت باشد که نتواند تحمل کند يا وقت نماز بقدري تنگ باشد که هيچ نتواند جستجو کند ، جستجو لازم نيست ، ولي اگر بتواند مقداري جستجو کند به همان مقدار جستجو لازم است و اگر از دزد بر جان و مال خودش بترسد ، نبايد در جستجوي آب برود ولي اگر مالي که احتمال مي دهد از بين برود به حسب حال او قابل اعتنا نباشد و ترس ديگري هم نداشته باشد ، جستجوي آب واجب است .
(مساله658) اگر درجستجوي آب نرود تا وقت نماز تنگ شود ، معصيت کرده ولي نمازش با تيمم صحيح است .
(مساله659) کسي که يقين دارد آب پيدا نمي کند ، چنانچه دنبال آب نرود و با تيمم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که اگر جستجو مي کرد آب پيدا مي شد ، بنابر احتياط واجب نمازش را اعاده يا قضا نمايد .
(مساله660) اگر بعد از جستجو آب پيدا نکند و با تيمم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد در جائي که جستجو کرده آب بوده ، نماز صحيح است .
(مساله661) اگر بعد از داخل شدن وقت نماز ، وضو داشته باشد و بداند که اگر وضوي خود را باطل کند نمي تواند وضو بگيرد چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقت وضوي خود را نگهدارد ، نبايد آن را باطل نمايد و همچنين است اگر بداند يا دو شاهد عادل يا يک عادل ، که قول او مفيد اطمينان باشد ، خبر دهند که تهية آب براي او ممکن نيست بلکه اگر احتمال صحيح عقلائي هم بدهد احتياط واجب آن است که وضوي خود را باطل نکند .
(مساله662) اگر پيش ا ز وقت نماز وضو داشته باشد و بداند يا دو شاهد عادل يا يک عادل که گفتار او اطمينان آور باشد که خبر دهند اگر وضوي خود را باطل کند ، تهية آب براي او ممکن نيست ، چنانچه بتتواند بدون ضرر و مشقت وضوي خود را نگه دارد واجب آن است که آن را باطل نکند . و نيز اگر احتمال عقلاني دهد احتياط واجب آن است که وضو را باطل نکند .
(مساله663) کسي که فقط به مقدار وضو يا به مقدار غسل آب دارد اگر بداند يا دو شاهد عادل يا يک عادل که قول او مفيد اطمينان باشد خبر دهند که اگر آن را بريزد آب پيدا نمي کند ، چنانچه وقت نماز داخل باشد ، ريختن آن حرام است و احتياط واجب آن است که پيش از وقت ننماز هم آن را نريزد بلکه هرگاه احتمال عقلاني هم بدهد که اگر آب را بريزد ديگر آب پيدا نميکند، واجب آن است که پيش از وقت نماز هم ، آب را نريزد و نگاه بدارد .
(مساله664) کسي که مي داند يا دو شاهد عادل يا يک نفر عادل که قول او اطمينان بخش باشد، خبر دهد که آب پيدا نمي کند ، اگر بعد از داخل شدن وقت نماز ، وضوي خود را باطل کند يا آبي که دارد بريزد معصيت کرده ولي نمازش با تيمم صحيح است ، اگر چه احتياط مستحب آن است که قضاي آن نماز را بخواند .
دوم : عدم امکان دسترسي به آب موجود
(مساله665) اگر به واسطة پيري ، يا ترس از دزد و جانور و مانند اينها ، يا نداشتن وسيله اي که آب از چاه بکشد ، دسترسي به آب نداشته باشد ، بايد تيمم کند و همچنين است اگر تهيه کردن آب يا استعمال آن بقدري مشقت داشته باشد که مردم تحمل آن را نکنند
(مساله666) اگر براي کشيدن آب از چاه ، دلو و ريسمان و مانند اينها لازم دارد و مجبور است بخرد ، يا کرايه نمايد اگر چه قيمت آن چند برابر معمول باشد ، بايد تعيه کند ، و همچنين است اگر آب را به چندين برابر قيمتش بفروشند ، ولي اگر تهيه آنها بقدري پولمي خواهد که نسبت به حال او آن مقدار ضرر واجب نيست تهيه نمايد .
(مساله667) اگر ناچار شود که براي تهيه آب قرض کند ، بايد قرض نمايد ولي کسي که مي داند يا گمان دارد که نمي تواند قرض خود را بدهد ، واجب نيست قرض کند .
(مساله668) اگر کندن چاه مشقت ندارد احتياط واجب آن است براي تهية آب چاه بکند .
(مساله669) اگر کسي مقداري آب بي منت به او ببخشد ، بايد قبول کند .
سوم ، خوف از استعمال آب
(مساله670) اگر از استعمال آب بر جان خود بترسد يا بترسد که به واسطة استعمال آن مرض يا عيبي در او پيدا شود ، يا مرضش طول بکشد ، يا شدت کند ، يا به سختي معالجه شود ، بايد تيمم نمايد ، ولي اگر آب گرم براي او ضرر ندارد ، بايد يا آ‘ گرم وضو بگيرد يا غسل کند .
(مساله671) لازم نيت يقين کند که آب براي او ضرر دارد بلکه اگر احتمال ضرر بدهد ، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد و از آن احتمال ترس براي ا و پيدا شود ، بايد تيمم کند .
(مساله672) کسي که مبتلا به درد چشم است و آب براي او ضرر دارد ، بايد تيمم نمايد .
(مساله673) اگر به واسطة يقين يا ترس ضرر ، تيمم کند و پيش از نماز بفهمد که آب برايش ضرر ندارد ، تيمم او باطل است . و اگر بعد از نماز بفهمد ، نمازش صحيح است .
(مساله674) کسي که مي داند آب برايش ضرر ندارد ،چنانچه غسل کند يا وضو بگيرد و بعد بفهمد که آب براي او ضرر داشته ،وضو و غسل او صحيح است
چهارم ، خوف از عواقبي که بر وضو يا غسل مترتب مي گردد .
(مساله675) هر گاه بترسد که اگر آب را به مصرف وضو يا غسل برساند ، خود او يا عيال و اولاد او ، يا رفيقش و کساني که با او مربوطند ، مانند نوکر و کلفت از تشنگي بميرد يا مريض شوند ، يا بقدري تشنه شوند که تحمل آن مشقت دارد ، بايد بجاي وضو و غسل تيمم نمايد ، و نيز اگر بترسد حيواني که مانند اسب و قاطر که معمات براي خوردن گوشت آن سرش را نمي برند از تشنگي تلف شود ، بايد آب را به آن بدهد و تيمم نمايد اگر چه حيوان مال خودش نباشد ، و همچنين است اگر کسي که حفظ جان او واب است بطوري تشنه باشد که اگر انسان آب را به او ندهد ، تلف مي شود .
(مساله676) اگر غير از آب پاکي که براي وضو يا غسل دارد ، آب نجسي هم به مقدار آشاميدن خود و کساني که با او مربوطند داشته باشد ، باي آب پاک را برايآشاميدن بگذارد و يا تيمم نماز بخواند ، ولي چنانچه آب را براي حيوانش بخواهد بايد آب نجس را به آن بدهد و با آب پاک وضو و غسل را انجام دهد .
پنجم ، معارضة وضو يا غسل با ازالة خبث
(مساله677) کسي که بدن يا لباسش نجس است وکمي آب دارد که اگر با آن وضو بگيرد يا غسل کند ، براي آب کشيدن بدن يا لباس او نمي ماند ، بايد بدن يا لباس را آب بکشد و با تيمم نماز بخواند . ولي اگر چيزي نداشته باشد که بر آن تيمم کند ، بايد آب را به مصرف وضو يا غسل برساند و يا لباس نجس نماز بخواند .
ششم ، وضو يا غسل مستلزم ارتکاب حرام باشد
(مساله678) اگر غير از آب يا ظرفي که استعمال آن حرام است ، آب يا ظرف ديگري ندارد ، مثلاً آب يا ظرفش غصبي است و غير از آن ، آب و ظرف ديگري ندارد ، بايد بجاي وضو و غسل تيمم کند .
هفتم ، تنگي وقت
(مساله679) هرگاه وقت بقدري تنگ باشد که اگر وضو بگيرد ، يا غسل کند تمام نماز ، يا مقداري از آن بعد از وقت خوانده مي شود ، بايد تيمم کند .
(مساله680) اگر عمداً نماز بقدري تاخير بيندازد که وقت وضو يا غسل نداشته باشد ، معصيت کرده ولي نماز او با تيمم صحيح است ،اگرچه احتياط مستحب آن است که قضاي آن نماز را بخواند .
(مساله681)کسي که شک دارد که اگر وضو بگيرد ، ياغسل کند وقت براي نماز او مي ماند يا نه ، بايد تيمم کند .
(مساله682) کسي که به واسطة تنگي وقت تيمم کرده ، چنانچه بعد از نماز آبي که داشته از دستش برود ، اگر چه تيمم خود را نشکسته باشد ، در صورتي که وظيفه اش تيمم باشد ، بايد دوباره تيمم نمايد .+
(مساله683) کسي که آب دارد ، اگر به واسطةتنگي وقت با تيمم مشغول نماز شود و در بين نماز آبي که داشته برود ، براي نمازهاي بعد مي تواند با همان تيمم نماز بخواند .
(مساله684) اگر انسان بقدري وقت دارد که مي تواند وضو بگيرد ، يا غسل کند و نماز را بدون کارهاي مستحبي آن مثل اقامه و قنوت بخواند ، بايد غسل کند يا وضو بگيرد ، و نماز را بدون کارهاي مستحبي آن بجا آورد ، بلکه اگربه اندازة سوره هم وقت ندارد ، بايد غسل کند يا وضو بگيرد و نماز را بدون سوره بخواند.
چيزهائي که تيمم به آنها صحيح است
(مساله685) تيمم به خاک و ريگ و کلوخ و سنگ اگر پاک باشند صحيح است ، و به گل پخته مثل آجر و کوزه و همچنين به گچ و آهک پخته ، صحيح نيست .
(مساله686) تيمم بر سنگ گچ و سنگ آهک و سنگ مرمر و سنگ سياه و ساير اقسام سنگها صحيح است ، ولي تيمم به جواهر مثل سنگ عقيق و فيروزه ، باطل مي باشد .
(مساله687) اگر خاک و ريگ و کلوخ و سنگ پيدا نشود ، بايد به گرد و غباري که فرش و لباس و مانند اينها است تيمم نمايد و اگر غبار در لاي لباس و فرش باشد تيمم به آن صحيح نيست ، مگر آنکه اول دست بزند تا روي آن غبار آلود شود ، بعد تيمم کند و چنانچه گرد پيدا نشود ، بايد به گل تيمم کند ، و اگر گل هم پيدا نشود ، احتياط مستحب آن است که نماز را بدون تيمم بخواند و بمابر احتياط واجب بعداً قضاي آن را بجا آورد .
(مساله688) اگر بتواند با تکاندن فرش و مانند آن خاک تهيه کند تيمم به گرد باطل است اگر بتواند گل را خشک کند و از آن خاک تهيه نمايد ، تيمم به گل باطل مي باشد .
(مساله689) کسي که آب ندارد اگر برف يا يخ داشته باشد ، چنانچه ممکن است بايد آن را آب کند وباآن وضو بگيرديا غسل نمايد، و اگر ممکن نيست و چيزي هم تيمم به آن صحيح است ندارد ، احتياط مستحب آن است که نکماز را بدون وضو و تيمم بخواند و بنابر احتياط واجب بعداً قضا کند .
(مساله690) اگر با خاک و ريگ چيزي مانند کاه که تيمم به آن باطل است مخلوط شود ، نمي تواند به آن تيمم کند ، ولي آن چيز بقدري کم باشد که در خاک يا ريگ ، از بين رفته حساب شود ، تيمم به آن خاک و ريگ صحيح است .
(مساله691) اگر چيزي ندارد که بر آن تيمم کند چنانچه ممکن است ، بايد به خريدن و مانند آن تهيه نمايد .
(مساله692) تيمم به ديوار گلي صحيح است و احتياط مستحب آن است که با بودن زمين با خاک خشک ، به زمين يا خاک نمناک تيمم نکند .
(مساله693) چيزي که بر آن تيمم مي کند بايد پاک باشد و اگر پاکي که تيمم به آن صحيح است ندارد ، نماز بر او واجب نيست ولي بايد قضاي آن رابجا آورد .
(مساله694)اگر يقين داشته باشد که تيمم به چيزي صحيح است و به آن تيمم نمايد ، بعد بفهمد تيمم به آن باطل بوده ، نمازهائي را که با آن تيمم خوانده بايد دوباره بخواند .
(مساله695)چيزي که بر تيمم مي کند ، بايد غصبي نباشد .
(مساله696) تيمم در فضاي غصبي باطل نيست ، پس اگر در ملک خود ، دستها را به زمين بزند و بي اجازه داخل ملک داخل ملک ديگري شود و دستها را به پيشاني بکشد ، تيمم او باطل نمي شود .
(مساله697) اگر نداند محل تيمم غصبي است ، و يا فراموش کرده باشد ، تيمم او صحيح است ، اگر چه فراموش کننده ، خود غاصب باشد .
(مساله698) کسي که در جاي غصبي حبس است ، اگر آب و خاک او غصبي است ، بايد با تيمم نماز بخواند .
(مساله699) مستحب است چيزي که بر آن تيمم مي کند ، گردي داشته باشد که به دست بماند و بعد از زدن دست بر آن ، مستحب است دست را بتکاند که گرد آن بريزد .
(مساله700) تيمم به زمين گود و خاک جاده و زمين شوره زار که نمک روي آن را نگرفته ، مکروه است و اگر نمک روي آن را گرفته باشد ، باطل است .
دستور تيمم
(مساله701)در تيمم چهار چيز واجب است :
اول : نيت
دوم: زدن کف دو دست با هم بر چيزي که تيمم به آن صحيح است .
سوم: کشيدن کف هر دو دست به تمام پيشاني و دو طرف آن ، از جائي که موي سر مي رويد ، تا ابروها و بالاي بيني و بنابراحتياط مستحب دستها روي ابروها هم ، کشيده شود .چهارم: کشيدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشيدن کف دست راست به تمام دست چپ.
(مساله702) تيمم بدل از غسل و بدل از وضو با هم فرقي ندارند .
احکام تيمم
(مساله703) اگر مختصري از پيشاني و پشت دستها را هم مسح نکند ، تيمم باطل است ، چه عمداً مسح نکند يا مساله را نداند ، يا فراموش کرده باشد ، ولي دقت زياد هم لازم نيست و همين قدر که بگويند تمام پيشاني و پشت دست مسح شده ، کافي است .
(مساله704) براي آنکه يقين کند تمام پشت دست را مسح کرده ، بايد مقداري بالاتر از مچ را هم مسح نمايد ، ولي مسح بين انگشتان لازم نيست .
(مساله705) پيشاني و پشت دستها را بايد از بالا به پائين مسح نمايد و کارهاي آن را بايد پشت سر هم بجا آورد و اگر بين آنها بقدري فاصله دهد ، که نگويند تيمم مي کند ، باطل است .
(مساله706) در موقع نيت بايد معين کند که تيمم او بدل از غسل است يا بدل از وضو و اگر بدل از غسل باشد ، بايد آن غسل را معين نمايد ، و چنانچه اشتباهاً بجا بدل از وضو ، بدل از غسل يا بجاي بدل از غسل ، بدل از وضو نيت کند ، يا مثلاً در تيمم بدل از غسل جنابت ، نيت تيمم بدل از غسل مس ميت نمايد ، تيمم او باطل است .
(مساله707) در تيمم بايد پيشاني و کف دستها و پشت دستها پاک باشد . و اگر کف دست نجس باشد و نتواند آن را آب بکشد ، بايد با همان کف دست نجس تيمم کند .
(مساله708) انسان بايد براي تيمم انگشتر را از دست بيرون آورد و اگر در پيشاني يا پشت دستها يا در کف دستها مانعي باشد ، مثلاً چيزي به آنها چسبيده باشد بايد برطرف نمايد .
(مساله709) اگر پيشاني يا پشت دستها زخم است و پارچه يا چيز ديگري را که برآن بسته نمي تواند باز کند ، بايد دست را روي آن بکشد و نيز اگر کف دست زخم باشد و پارچه يا چيز ديگري را که بر آن بسته نتواند باز کند ، بايد دست را يا همان پارچه به چيزي که تيمم به آن صحيح است بزند و به پيشاني و پشت دستها بکشد .
(مساله710) اگر پيشاني و پشت دستها مو داشته باشد ، اشکال ندارد . ولي اگر موي سر روي پيشاني آمده باشد ، بايد آن را عقب بزند .
(مساله711) اگر احتمال دهد که در پيشاني و کف دستها يا پشت دستها ، مانعي هست ، چنانچه احتمال او درنظر مردم بجا باشد بايد جستجو نمايد تا يقين يا اطمينان پيدا کند ، که مانعي نيست .
(مساله712) اگر وظيفة او تيمم است و نمي تواند تيمم کند ، بايد نائب بگيرد و کسي که نائب مي شود ، بايد او را با دست خود او تيمم دهد و اگر ممکن نباشد بايد نائب ، دست خود را به چيزي که تيمم به آن صحيح است بزند و به پيشاني و پشت دستهاي او بکشد .
(مساله713) اگر بعد از آنکه وارد قسمتي از تيمم شد شک کند که قسمت پيش از آن را فراموش کرده يا نه ، اعتنا نکند و تيمم او صحيح است و نيز اگر بعد از بجا آوردن هر جزء شک کند که درست بجا آورده يا نه اعتنا نکند و تيمم او صحيح است .
(مساله714) اگر بعد از مسح دست چپ شک کند که درست تيمم کرده يا نه ، تيمم او صحيح است .
(مساله715) کسي که وظيفه اش تيمم است بنابر احتياط واجب نبايد پيش از وقت نماز تيمم کند ، ولي اگر براي کار واجب ديگر يا مستحبي تيمم کند و تا وقت نماز عذر او باقي باشد ، مي تواند با همان تيمم نماز بخواند .
(مساله716) کسي که وظيفه اش تيمم است ، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقي مي ماند ، در وسعت وقت مي تواند با تيمم نماز بخواند ولي اگر بداند که تا آخر وقت عذر او برطرف مي شود ، بايد صبر کند و با وضو يا غسل نماز بخواند ، يا در تنگي وقت با تيمم نماز را بجا آورد . و اگر اميد دارد که عذرش برطرف شود ، احتياط واجب آن است که صبر کند و با وضو يا غسل نماز بخواند يا در تنگي وقت با تيمم نماز را بجا بياورد .
(مساله717) کسي که نمي تواند وضو بگيرد ، يا غسل کند ، مي تواند نمازهاي قضاي خود را با تيمم بخواند ، هر چند احتمال بدهد که به زودي عذر او بر طرف مي شود .
(مساله718) کسي که نمي تواند وضو بگيرد يا غسل کند ، جايز است نمازهاي مستحبي را که مثل نافله هاي شبانه روز وقت معين دارد با تيمم بخواند ، حتي در اول وقت .
(مساله719) کسي که احتياطاً بايد غسل جبيره اي و تيمم نمايد مثلاً جراحتي در پشت او است ، اگر بعد از غسل و تيمم نماز بخواند و بعد از نماز حدث اصغري از او سر بزند مثلاً بول کند ، براي نمازهاي بعد بايد وضو بگيرد .
(مساله720) اگر به واسطة نداشتن آب يا عذر ديگري تيمم کند ، بعد از برطرف شدن عذر ، تيمم او باطل مي شود .
(مساله721) چيزهائي که وضو را باطل مي کند ، تيمم بدل از وضو را هم باطل مي کند و چيزهائي که غسل را باطل مي نمايد ، تيمم بدل از غسل را هم باطل مي نمايد .
(مساله722) کسي که نمي تواند غسل کند ، اگر چند غسل بر او واجب باشد ، جائز است يک تيمم بدل از آنها بنمايد و احتياط مستحب آن است که بدل هر يک از آنها يک تيمم نمايد .
(مساله723) کسي که نمي تواند غسل کند ، اگر بخواهد عملي را که براي آن غسل واجب است انجام دهد ، بايد بدل از غسل تيمم نمايد و اگر نتواند وضو بگيرد و بخواهد عملي را که براي آن وضو واجب است انجام دهد ، بايد بدل از وضو تيمم نمايد .
(مساله724) اگر بدل از غسل جنابت تيمم کند ، لازم نيست براي نماز وضو بگيرد و اگر بدل از غسلهاي ديگر تيمم کند ، و نيز لازم نيست وضو بگيرد مگر اينکه تيمم او بدل از غسل استحاضة متوسطه باشد که در اين صورت بايد يک تيمم ديگر ، بدل از وضو بجا بياورد .
(مساله725) اگر بدل از غسل تيمم کند و بعد کاري که وضو را باطل مي کند براي او پيش آيد ، چنانچه براي نمازهاي بعد نتواند غسل کند بايد وضو بگيرد و اگر نمي تواند وضو بگيرد ، بايد بدل از وضو تيمم نمايد .
(مساله726) کسي که وظيفه اش آن است که بدل از وضو و بدل از غسل تيمم کند ، همين دو تيمم کفايت مي کند و تيمم ديگري لازم نيست .
(مساله727)کسي که وظيفه اش تيمم است ا گر براي کاري تيمم کند ، تا تيمم وعذر او باقي است ، کارهائي را که بايد با وضو يا غسل انجام داد ، مي تواند بجا آورد ولي اگر با داشتن آب براي نماز ميت يا خوابيدن تيمم کرده فقط کاري را که براي آن تيمم نموده مي تواند انجام دهد و همچنين است بنابر احتياط واجب اگر عذرش تنگي وقت بوده
(مساله728) درچند موردمستحب است نمازهائي راکه انسان ياتيمم خوانده دوباره بخواند :
اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جنب کرده و با تيمم نماز خوانده است .
دوم : آنکه مي دانسته يا گمان داشته که آب پيدا نمي کند و عمداً خود را جنب کرده و با تيمم نماز خوانده است .
سوم : آنکه تا آخر وقت ،عمداً در جستجوي آب نرودئ و با تيمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو مي کرد ، آب پيدا مي شد .
چهارم : آنکه عمداً نماز را تاخير انداخته و در آخر وقت با تيمم نماز خواند ، است .
پنجم: آنکه مي دانسته يا گمان داشته که آب پيدا نمي شود وآبي را که داشته ريخته است.
