به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مرجع ما (پایگاه اطلاع رسانی مراجع شیعه) به نقل از شفقنا، حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی صبح امروز در درس خارج اصول خود با اشاره به جواب‌های شیخ انصاری در مورد تفاوت میان خبر واحد و حکم واقع اظهار کرد: حقیقت آن است که پس از رسول خدا(ص) موظف هستیم به احکام عمل کنیم و این امر سه راه دارد که شامل تحصیل علم، احتیاط در مظنونات، مشکوکات و موهومات و نیز عمل به قول ثقه که گاهی اماره و گاهی اصل است می‌شود.

او افزود: حتی در زمان معصومین(ع) نیز تحصیل علم به آسانی صورت نمی‌گرفت زیرا شخص امام در مدینه یا یکی دیگر از شهرها بودند و دست همه شیعیان به ایشان نمی‌رسید بنابراین راه نخست بسیار دشوار و بلکه غیر ممکن است.

این مرجع تقلید با بیان اینکه وقتی می‌گویند در زمان معصوم(ع) باب علم مفتوح بوده خالی از مسامحه نیست گفت: برای کسانی که در شهرهایی غیر از محل سکونت امام زندگی می‌کردند دسترسی به علم چندان آسان نبوده است.

او ادامه داد: در روایتی از امام رضا(ع) آمده که فرمودند احادیث ما را از زکریا بن آدم بپرسید و معلوم می‌شود در زمان ائمه(ع) نیز دسترسی به علم آسان نبوده و شیعیان باید به شخص دیگری که از سوی امام مورد تایید بوده مراجعه می‌کردند.

آیت‌الله سبحانی راه دوم یعنی احتیاط را مورد توجه قرار داد و عنوان داشت: احتیاط در همه امور یعنی موهومات، مشکوکات و مظنونات راه حل دوم است بدین ترتیب که هر جا اگر ظن بر خلاف هست باز هم بر همان اساس عمل شود در حالیکه این کار نظام بشر و زندگی را بر هم می‌زند ولی بقای نظام برای شرع مقدس یکی از بهترین آرزوهاست.

استاد برجسته حوزه علمیه قم با بیان اینکه بر اساس عقل، روش اول ممکن نیست و راه دوم نیز نظام را بر هم می‌زند گفت: بنابراین باید به روش سوم عمل کرد و در این میان، ظن اهمیت فراوانی دارد.

او خاطرنشان کرد: عقلا همیشه خیر کثیر را بر شر قلیل مقدم می‌کنند و این اصل در همه زندگی جاری است؛ در امور مباح این مسأله دیده می‌شود زیرا ممکن است هر امری دارای شری قلیل باشد ولی به دلیل خیر کثیر انجام می‌شود.

آیت‌الله سبحانی با بیان اینکه حکم علما تا حد زیادی مکلف را به نظر شرع مقدس می‌رساند افزود: مصلحت سلوکیه جبران القا فی المفسده را می‌کند.

این مرجع تقلید عنوان داشت: زندگی بشر همواره بر این اساس بوده و هیچ‌گاه در دنیا خیر صد در صد پیدا نمی‌شود مگر بسیار کم؛ غالبا عقلا در زندگانی خود آنچه بیشتر بر اساس خیر است را می‌گیرند.

او با بیان اینکه شرع مقدس اماره را حجت نکرده بلکه حجیت عقلا را امضا کرده است گفت: عقلای عالم بر اساس خبر واحد و قول ثقه عمل می‌کنند و این امر توسط شرع امضا شده بدین ترتیب که جلوی فاسق گرفته شده و راه عاقل و عادل باز گذاشته شده است.

آیت‌الله سبحانی اضافه کرد: احکام شرعیه از قبیل اعتباریات بوده و اینگونه امور پایین‌تر از آن هستند که در آنها تضادی باشد.