دومین نشست از سلسله نشست های فقه پژوهی با عنوان «چالش های حقوق زنان در فقه»، روز گذشته(پنجشنبه هشتم آذر ماه 97) توسط مؤسسه فقه الثقلین با حضور جمعی از استادان حوزه و دانشگاه و فعالان حقوق زنان، در پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی برگزار شد. موسسه فقه الثقلین، یکی از موسسات فقهی قم است که زیر نظر دفتر آیت الله العظمی صانعی، از مراجع تقلید فعالیت می‌کند.

به گزارش مرجع ما به نقل از جماران، معصومه ابتکار در این نشست نگاه پیشرو و مترقی آیت الله العظمی صانعی در حوزه زنان را مایه امید و حرکت به سوی آینده روشن تر دانست و گفت: بنیانگذار انقلاب اسلامی در حوزه زنان با نگاهی آینده نگر و تحولی بنیان های بسیار مهم فقهی را پایه گذاری کردند؛ که بخشی از آنها عملی شد. اما در عمل هنوز خیلی فاصله داریم با نگاهی که امام پایه گذاری کردند. آنچه که امروز خیلی اهمیت دارد این است که تلاش کنیم تا بتوانیم به نگاه ایشان و پایه های اولیه ای که بنا نهادند در عرصه عمل و قانونگذاری برسیم.

دختران جوان احساس می کنند مباحث فقهی محدودیت های زیادی برای آنها به وجود می آورد

معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری تأکید کرد: اگر به مباحث روز، مثل موضوع زنان نپردازیم و نتوانیم به ابعاد روز احکام شرعی بپردازیم، شاید جامعه و مسیری که الآن جوانان در پیش گرفته اند مقدار زیادی فاصله بگیرد. الآن داریم می بینیم که دختران جوان ما احساس می کنند مباحث فقهی و احکام شرعی محدودیت های زیادی، و حتی تبعیض هایی برای آنها به وجود می آورد. حتی این حس الآن در آقایان و میانسالان هم هست و فقط به دختران جوان اختصاص ندارد.

وی افزود: مطالبه و حسی که به وجود آمده بخشی از آن به خاطر استنباطی است که بوده، بخشی ناشی از قوانینی است که ناقص بوده و یا کافی نبوده و بخشی هم حاصل اجرای غلط است. یعنی مثلا اگر امروز مادری می تواند برای فرزند خود حساب بانکی باز کند اما نمی تواند از آن حساب برداشت کند و یا در بیمارستان برای یک عمل جراحی نمی تواند در مورد خودش تصمیم بگیرد، بخشی از آن به دلیل نوع برداشتی است که در عمل دارد اتفاق می افتد. یعنی هیچ ارتباطی با قوانین ندارد و یک برداشت و یا یک رفتار تبدیل به رویه ای شده که قطعا توأم با تبعیض است.

ابتکار گفت: به هر حال ما از این جهت مسئولیت خیلی سنگینی داریم که بتوانیم همپای اقتضائات و نیازهای جامعه و با حفظ اصول و مبانی قدم برداریم. چون عمیقا اعتقاد داریم که این اصول و مبانی می تواند راهگشا باشد و افق نوینی را در دنیای معاصر برای ما باز کند. در دنیای امروز موضوع حضور زنان در جامعه و مشارکت زنان در جامعه مسأله حل شده ای نیست. دنیا سال ها است که روی برابری تأکید می کند و سال ها است برنامه ریزی کرده که زنان به شکل برابر در عرصه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی حضور پیدا کنند.

وی با اشاره به اینکه در خیلی از زمینه ها دسترسی ها و فرصت های برابر محقق شده، ادامه داد: ما هم در جمهوری اسلامی ایران این بحث را داریم که مثلا فرصت برابر برای زنان در بحث اشتغال باید فراهم شود. چون زنی که نیاز به فعالیت اقتصادی دارد باید فرصت برابر در اختیار داشته باشد و نباید به خاطر زن بودن این فرصت را در اختیار نداشته باشد. گرچه طیفی دقیقا در مقابل این تفکر، می گویند در سیاستگذاری نباید به زنان فرصت برابر دهید. برای اینکه مرد مسئولیت نفقه دارد و نان آور خانواده است و اگر شما مبتنی بر فقه برنامه ریزی و سیاستگذاری می کنید، اولین فرصت ها را باید در اختیار مردان قرار دهید و چون رقابت شدید است و چون نرخ بیکاری هنوز بالا است و تعداد مشاغل هنوز کمتر از تقاضا هست، عملا فرصتی برای زنان باقی نمی ماند.

معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری یادآور شد: امروز دنیا می گوید فرصت ها باید برابر باشد و ما هم با استنباط و درکی که از همان مبانی فقهی داریم معتقدیم زنی که به هر دلیلی، مثل فوت شدن همسر و یا طلاق و یا عدم ازدواج، نیاز به درآمد دارد، حق دارند به منابع و فرصت های شغلی دسترسی داشته باشند و در این زمینه ها نمی توانیم تبعیض قائل شویم. به هر حال این بحث ها در دنیا بوده ولی عملا نگاه زنان به بحث های خانوادگی و مسئولیت های آنها در خانواده به شکلی بوده که خیلی وقت ها خانم ها انتخاب می کنند که مسئولیت های خانوادگی را هم حفظ کنند؛ چون برای آن کار و مسئولیت هم اهمیت قائل هستند.

مصوبه دولت در زمینه تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی

ابتکار ادامه داد: علاوه بر این، موضوع مهم بحث تابعیت فرزندان زنان ایرانی که با مردان خارجی ازدواج کرده اند، هم پیچیدگی های زیادی داشت. البته بیشترین مشکل این لایحه مشکلاتی سیاسی – اجتماعی است و مشکلاتی است که ما در مرزهای کشورمان داریم. ولی خوشبختانه دولت این لایحه را تصویب کرد و بر اساس این مصوبه دولت که ان شاء الله در مجلس هم تأیید شود، مادران فرزندان حاصل از این ازدواج ها می توانند برای فرزندان زیر 18 سال سن خود تقاضای تابعیت کنند.

وی تأکید کرد: اینها نمونه هایی است که ما حتما باید آنها را حل کنیم. برای اینکه تصوری که از اسلام عزیز در ذهن مردم و نسل جوان ایجاد شده این است که یک جاهایی در مبانی تبعیض وجود دارد و باید تلاش کنیم که این را حل کنیم. اعتقاد داریم که با استناد به قرآن کریم و تعالیم پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) قطعا می توانیم به راهکارهایی دست پیدا کنیم که جوابگوی امروز باشد.

تأکید ابتکار بر توجه به اقتضائات روز در احکام فقهی

معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری ادامه داد: موضوعاتی مثل دیه، طلاق و حق حضور زنان در مسئولیت ها بحث هایی است که باید روشن شود و هرچه در این زمینه ها بتوانیم بیشتر کار کنیم، یقینا می توانیم تعالیم نورانی و گنجینه های عظیم معرفتی اسلام را بهتر و به روزتر به جامعه عرضه کنیم و ما در عرصه سیاستگذاری بتوانیم از این کاوش ها و این تلاش ها استفاده کنیم و جمهوری اسلامی ایران، که ثمره مجاهدت ها و تلاش ها و خون شهدا است، بتواند جوابگوی اقتضائات دنیای امروز باشد و آن طوری که آرمان های اولیه اش ترسیم کرده بود، بتواند الگویی از اسلام ناب در دنیای امروز باشد.