موضوع: اخبار
حضرت آیت الله مظاهری گفت: استاد بزرگوار ما حضرت امام در وقتی که راجع به این موضوع صحبت می‌کردند خیلی ناراحت می‌شدند و می‌گفتند: این نمی‌تواند امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» را به صورت امامت و آن جمالی که بعد از خدا مثل جمال اهل‌بیت نیست و آن محبت و رأفت خدایی در مولا امیرالمؤمنین را ببیند و مولا را العیاذبالله به صورت بدی می‌بیند و با دشمنی امیرالمؤمنین از دنیا می‌رود؛ برای اینکه امیرالمؤمنین به کسی که آمده او را قبض روح کند، اجازه می‌دهد.
به گزارش مرجع ما به نقل از شفقنا، جلسه درس اخلاق این هفته آیت الله مظاهری همانند هفته های گذشته به بحث معرفت نفس اختصاص داشت با این تفاوت که در ادامه جلسات اخلاق به موضوع عالم برزخ اشاره کرد که متن سخنان این مرجع تقلید در ادامه می آید:
«بحث این مدّت ما دربارۀ معرفه‌النفس بود، یعنی انسان‌شناسی و خودشناسی. در میان بحث‌های اخلاقی، از بالاترین بحث‌هاست و یا لاأقل از بالاترین بحث‌هاست. پانزده فصل در این باره با شما صحبت کردم. فصل شانزدهم بحث ما که بحث ارزنده‌ای است، راجع به عالم برزخ است. وقتی ما مُردیم، عالمی هست بین دنیا و آخرت، و ما در آنجا زندگی می‌کنیم تا اینکه صور اسرافیل بدمد و همه نابود شوند الاّ وجه الله: «کُلُّ شَیْءٍ هالِکٌ إِلاَّ وَجْهَهُ»[۱]. سپس خداوند خطاب می کند: «لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ»[۲]؛ تا ارادۀ حق تعلّق گیرد و صور میکائیل همۀ ما را زنده کند و آن قیامتی که هزار و چهارصد آیه در قرآن راجع به آنست، متحقق شود و خوب‌ها به بهشت روند و بدها که چاره‌ای نباشد به جز جهنم، به جهنم روند. به این عالم برزخ می‌گویند. آیا ما چنین عالمی داریم یا نه؟!
قرآن در آیات فراوانی می‌فرماید چنین عالمی هست. قرآن می‌فرماید افراد دم مرگ که توجه می‌کنند که دستشان از این دنیا خالی شده است و باید بروند، اما چیزی ندارند. با خدا درد و دل می‌کنند که: «رَبِ ارْجِعُون، لَعَلِّی أَعْمَلُ صالِحاً فیما تَرَکْتُ کَلاَّ إِنَّها کَلِمَهٌ هُوَ قائِلُها وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى یَوْمِ یُبْعَثُون»[۳]؛ اینها که دستشان خالیست، برای آخرتشان کاری نکرده‌اند، از خدا تقاضا می‌کنند که خدایا! ما را برگردان به این دنیا تا اینکه دست پر برای آخرت رویم. خطاب می‌شود محال است. اما یک جمله در قرآن هست که می‌فرماید: «إِنَّها کَلِمَهٌ هُوَ قائِلُها»[۴]؛ این دروغ می‌گوید و اگر به دنیا برگردد باز همین آش است و همین کاسه. بعد قرآن می‌فرماید: «وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى یَوْمِ یُبْعَثُون»[۵]؛ بین این دنیا و آخرت عالمی هست به نام برزخ و همه باید تا روز قیامت در این عالم برزخ باشند.
آیات دیگری هم هست که در روز قیامت بعضی‌ها می‌گویند: «رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْن»[۶]؛ خدایا دوبار ما را زنده کردی و دوبار میراندی. یعنی یک بار انسان می‌میرد و در عالم برزخ است تا کم‌کم صور اسرافیل بدمد و مرگ دوم پیدا شود و کم‌کم صور میکائیل بدمد و زنده شود برای حساب و کتاب روز قیامت. یک حیات الان داریم و در عالم برزخ داریم و یک حیات هم در روز قیامت داریم. دو مرگ هم داریم: یکی مرگی که می‌میریم به عالم برزخ می‌رویم و یکی هم می‌میریم و هیچ کسی جز خدا نیست و فقط اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» هستند و آنها مردنی نیستند. بالاخره پروردگار عالم خطاب عجیبی می‌کند که: «لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ» و این شاید میلیون‌ها سال طول بکشد. بعد همه را زنده می‌کند. به قول قرآن با یک چشم برهم زدن و به قول قرآن با صور میکائیل و دمیدن در آن شیپور حیات، همه زنده می‌شوند.
این آیه هم می‌گوید ما عالم برزخ داریم. نمی‌دانیم عالم برزخ چیست و عالم قیامت چیست؟ یعنی عالم قیامت و نحوۀ بهشت و جهنّم و حساب و کتاب روز قیامت و همۀ اینها دورنماست. یعنی قرآن گفته تعبّداً بگویید هست و استدلالاً بگویید هست و اما خصوصیّات قیامت را هیچکس نمی‌داند.
عالم برزخ نیز چنین است. خصوصیات عالم برزخ را نمی‌دانیم، اما تا این اندازه می‌دانیم و مسلّم است هم از نظر قرآن و هم از نظر روایات اهل‌بیت که خوب‌ها در خدمت امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» و زیر ولایت امیرالمؤمنین در وادی‌السّلام هستند. یعنی پرچم امیرالمؤمنین و زیر پرچم ولایت یک زندگی فوق‌العاده لذّت‌بخشی دارند. به اندازه‌ای لذّت‌بختش است که این زندگی که میلیون‌ها سال طول می‌کشد، برای او یک لحظه است و به قول قرآن نصف روز است. معلوم است زیر پرچم ولایت زندگی کند، یک زندگی فوق‌العاده رفاهی است. پیغمبر اکرم«صلی الله علیه وآله وسلّم» می‌فرمایند یک بهشت است: «رَوْضَهٌ مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّهِ أَوْ حُفْرَهٌ مِنْ حُفَرِ النِّیرَانِ»[۷]
لذا شما و کسی که شیعه است، یعنی تاسرحد عشق ولایت و اهل‌بیت را دوست دارد و از نظر شعار هم شعار یا علی و شعار اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» دارد و از نظر عمل نیز مطیع ولایت و مطیع اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» است، زیر پرچم ولایت خوش و خرم است و لذتش هم نظیر لذت بهشت است و یک بهشت برزخی دارد. در روایات هم زیاد آمده و در آیات هم زیاد آمده که بهشت برزخی به گونه‌ای است که هرچه بخواهد در آن بهشت هست. الاّ اینکه بین است و نه دنیاست و نه آخرت است و اما لذت‌بخش و عالیست. این برای خوب‌هاست. و اما برای بدها خیلی سخت است. برای ضد ولایتی‌ها، برای کسانی که به راستی به فکر آخرت نبوده‌اند، برای کسانی که آن محبّت را نداشته‌اند و آن اطاعت را از ولایت نداشته‌اند، مثلاً آدم بی‌نماز، آدم قسیّ‌القلب و آدمی که مقیّد به ظواهر شرع نیست، برای او خیلی مشکل است. به اندازه‌ای مشکل است که یک ساعتش، مثل میلیون‌ها سال است.
یکی از خصوصیات حضرت عیسی«علیه‌السّلام» که قرآن می‌فرماید، این بود که مرده را زنده می‌کرد. البته با تناسب و با اقتضای معجزه بود. در روایت می‌خوانیم که یک مرده‌ای را زنده کرد که آثار قبر نداشت و مثلاً صد سالی بود که مرده بود. دیدند که پیر است، اما نشاط حسابی دارد و جوان شده است. دیدند یک جوان حسابی و به تمام معنا زیبا شده است. حضرت از او پرسیدند چند وقت است که مرده‌ای؟ گفت من همین الان مردم. همین که گفتم زیر پرچم ولایت هزاران سال یک لحظه است. این گفت من همین الان مردم. مرا در قبر گذاشتند و روی مرا پوشاندند و همه رفتند و من تنها شدم و ناگهان دری در قبر من پیدا شد و وارد آن در شدم و یک باغ آنجا بود. چقدر زیبا بود و حورالعینم به استقبالم آمد و سلام و تعارف کردیم و در این حین گردنبندش پاره شد و نشستیم با هم گردنبند را جمع می‌کردیم و تو ما را صدا کردی.
حضرت عیسی دومی را زنده کرد. در روایات دارد هنوز آب قبرش خشک نشده بود. دیدند جوان بوده اما سوخته و پیری زودرس گرفته و بی‌حال است. حضرت عیسی پرسیدند چند وقت است که مرده‌ای؟ گفت شاید هزار سال است. مرا در قبر گذاشتند و نتوانستم جواب و سوال کنم و اعمال بدم مجسّم شد و قبر من گودالی از جهنّم شد و من در این چاه جهنّم باید زندگی کنم تا روز قیامت. اما به این توجه کنید و به این فرضیۀ نسبیّت انیشتین که برای او هزار سال یک لحظه و برای این یک لحظه، هزار سال است. این عالم برزخ است. دربارۀ خصوصیاتش باید بعد صحبت کنیم که آیا شفاعت هست یا شفاعت نیست؟! آیا این اذیت‌ها که هست اگر شیعه باشد بالاخره پاک می‌شود یا نه و بالاخره وضع چیست؟!
مطلب دیگر اینکه دم مرگ امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» حتماً برای همه می‌آیند.امیرالمؤمنین در اشعاری که منسوب به ایشان است، می‌فرمایند:
«یا حارُ هَمْدان مَنْ یَمُتْ یَرَنی مِنْ مُؤْمِن أوْ مُنافِق قُبُلاً»[۸]
من برای احضار روح این می‌آیم، هرکه باشد، شیعه باشد یا غیرشیعه باشد. اگر آدم خوبی باشد و آدم پاک و منزهی باشد و شیعۀ خالص باشد. از نظر دل شیعه باشد و تا سرحد عشق ولایت دوست دارد و از نظر شعار هم شعار یا علی او لذت‌بخش است. شعار اهل‌بیت و جشن‌های عید و عزاداری‌ها به جاست و اما عمده اطاعت از اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» در عمل است. وقتی امیرالمومنین«سلام‌الله‌علیه» آمدند، یک تبسم در صورت او می‌کنند و آنگاه همۀ غم‌ها می‌رود و همۀ نگرانی‌ها فراموش می‌شود و چیزی نمی‌بیند به جز جمال مقدّس علی«سلام‌الله‌علیه». لذا امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» به کسی که می‌خواهد او را قبض روح کند اجازه می‌دهد و برای اینگونه افراد خود ملک‌الموت می‌آید. علامه مجلسی«رضوان‌الله‌تعالی‌علیه» به مرحوم جزائری گفت: گلی به من داد بو کردم و مُردم.
راجع به بدها هم امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» می‌آیند و آنها نمی‌توانند امیرالمؤمنین را به صورت واقعی ببینند. استاد بزرگوار ما حضرت امام در وقتی که راجع به این موضوع صحبت می‌کردند خیلی ناراحت می‌شدند و می‌گفتند: این نمی‌تواند امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» را به صورت امامت و آن جمالی که بعد از خدا مثل جمال اهل‌بیت نیست و آن محبت و رأفت خدایی در مولا امیرالمؤمنین را ببیند و مولا را العیاذبالله به صورت بدی می‌بیند و با دشمنی امیرالمؤمنین از دنیا می‌رود؛ برای اینکه امیرالمؤمنین به کسی که آمده او را قبض روح کند، اجازه می‌دهد. وای به کسی که با دشمنی علی از دنیا برود. برای این عالم برزخ بزرگان خیلی نگرانند و چه گریه‌ها در شب‌ها و زاری‌ها با شاگردهایشان داشته‌اند که این عالم برزخ چه می‌شود. اگر العیاذبالله نتوانیم صورت امیرالمؤمنین را به صورت واقعی و به صورت ولایت ببینیم و اگر راضی نباشیم به اجازۀ امیرالمؤمنین برای قبض روحمان و به زور قبض روح شویم، چه می‌شود؟! لذا از همۀ شما تقاضا دارم شبانه روز لاأقل دو سه دقیقه یا چهارپنج دقیقه فکر این را بکنید که اگر الان دم مرگ باشید، چگونه امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» را می‌بینید؟ اگر شیعۀ تابع اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» باشید، خوشا به حالتان و جایتان هم خدمت امیرالمؤمنین و خدمت اهل‌بیت است: «وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفیقاً»[۹]
قرآن می‌گوید: به! چه عالیست. پیش همۀ اهل‌بیت و پیش همۀ مراجع تقلید و پیش همۀ بزرگان و پیش همۀ اهل معرفت است. قرآن می‌گوید به! چه رفقای خوبی هستند.
منابع:
[۱]. قصص، ۸۸: «جز ذات او همه چیز نابود شونده است.»
[۲]. غافر، ۱۶: «امروز فرمانروایى از آنِ کیست؟ از آنِ خداوند یکتاى قهّار است.»
[۳]. المؤمنون، ۹۹و۱۰۰: «پروردگارا، مرا بازگردانید، شاید من در آنچه وانهادهام کار نیکى انجام دهم. نه چنین است، این سخنى است که او گوینده آن است و پشاپیش آنان برزخى است تا روزى که برانگیخته خواهند شد.»
[۴]. المؤمنون، ۱۰۰: «این سخنى است که او گوینده آن است»
[۵]. المؤمنون، ۱۰۰: «و پشاپیش آنان برزخى است تا روزى که برانگیخته خواهند شد»
[۶]. غافر، ۱۱: «پروردگارا، دو بار ما را به مرگ رسانیدى و دو بار ما را زنده گردانیدى.»
[۷]. بحارالانوار، ج ۶، ص ۲۷۵.
[۸]. تفسیر القمی، ج ۲، ص ۲۶۶.
[۹]. النساء، ۶۹: «و کسانى که از خدا و پیامبر اطاعت کنند، در زمره کسانى خواهند بود که خدا ایشان را گرامى داشته [یعنى] با پیامبران و راستان و شهیدان و شایستگانند و آنان چه نیکو همدمانند»
