«وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا کَانَ غَرَاماً * إِنَّهَا سَاءَتْ مُسْتَقَرّاً وَمُقَاماً» (فرقان، آیه 65 و 66)

یکی دیگر از اوصاف عبادالرحمن که در این سوره آمده است، توجه آن‌ها به قیامت و جهان ابدی و عذاب آن است. از این رو قرآن می‌گوید: بندگان خدای رحمان علاوه بر توجه به دنیا، و عبادت خداوند، توجه خاصی به قیامت و عذاب الهی دارند و از خداوند می‌خواهند که: پروردگارا! عذاب دوزخ را از ما بگردان که عذاب آن دایم و همیشگی است. بی­‌گمان آن بد قرارگاه و بدجایگاهی است.

یکی از نام­‌های قیامت، یوم الحسرة است و عذاب قیامت که با صفت غرام آمده است یعنی خسران و درد و حسرتی است که دایم همراه انسان است و موجب اذیّت و آزار انسان می­‌گردد.

عبادالرحمن برای گرفتار نشدن به خسران عظیم قیامت، از خداوند می‌خواهند که این عذاب دایمی را از آن ها برطرف فرماید. اینان مصداق واقعی سوره والعصر هستند که با ایمان و اعمال صالحه خود از خسران عظیم قیامت نجات می‌­یابند. آنجا که با قسم به عصر و زمان و یا بنا بر فرمایش حضرت امام خمینی‌(س) با قسم به عصاره همه موجودات یعنی انسان کامل (تفسیر سوره حمد، ص 237) می‌­فرماید: «إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ» بندگان رحمانی خدا با همه مراقبت و مواظبتی که برای رفتار و کردار و گفتار خود دارند و در حالی که یاد خدا را فراموش نمی­‌کنند و در عبادت او از دیگران پیشی گرفته‌اند. هرگز از قیامت غافل نمی­‌شوند و همچون اولیا خدا، پیامبران و ائمه، لحظه­‌ای از یاد قیامت غفلت نمی­‌ورزند و دائم در حال خوف و رجا به سر می­‌برند.

امام خمینی‌(س) در کتاب گران‌سنگ شرح حدیث جنود عقل و جهل، در این باره به حدیثی از کتاب شریف کافی اشاره می­‌کنند و می­‌فرمایند:

در کافی شریف (کافی، ج 2، ص 364)  روایت کند که خدای تعالی به عیسی فرمود: ای عیسی نرم کن برای من قلبت را و بسیار یاد من کن در خلوت‌ها. و خشنودی من در آن است که در دعا تبصبص کنی؛ یعنی از روی خوف و رجاء و ذلّت و خواری به من متوجّه شوی. و در این دعا و ذکر زنده باش و مرده مباش.(ص123و124)

اولیاء خدا کسانی هستند که دایم در حال تفکر و تأمل هستند و یاد خدا را در دل دارند و از قیامت غافل نمی‌­شوند. چنانکه در آیات آخر سوره آل عمران به برخی اوصاف بلند آنان اشاره می­‌کند که: «الَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیَاماً وَقُعُوداً وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَیَتَفَکَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ...» (آل عمران،آیه191). اینان خدای را در هر حال یاد می‌­کنند و در حال تفکر در خلقت الهی هستند و آنها را باطل و بیهوده نمی­دانند و توجه به عذاب الهی دارند و می­گویند: «رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلاً سُبْحَانَکَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ * رَبَّنَا إِنَّکَ مَنْ تُدْخِلْ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَیْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنْصَارٍ» (آل عمران، آیه 191 و 192)، بندگان خدا در ضمن تفکر در مصنوعات الهی، به عجز و ناتوانی و کوچکی خود اعتراف دارند و پناهنده به خداوند رحمان می‌­شوند و اقرار می­‌کنند که خداوندا! هر کس را داخل عذاب کنی، او را خوار و رسوا کرده‌­ای و هیچ یاوری در آنجا نخواهد داشت. از این رو است که یکی از اوصاف عبادالرحمن، دعای آنان برای نجات از آتش جهنم و گرفتاری همیشگی و سخت و طاقت­‌سوز قیامت است.

منبع : جماران