تاریخچه بحث فقهی و فتوایی حضرت آیت الله العظمی صانعی(مدظله)

در مسأله  «برابری دیه زن با مرد»

بحث «برابری دیه زن با مرد» و همچنین «برابری دیه غیر مسلمان با مسلمان» در درس خارج فقه کتاب القصاص در سال 1377 و 1378 شمسی در مدرس مدرسه علمیه مبارکه فیضیه و در ضمن شرح مسائل کتاب وزین «تحریر الوسیله» حضرت امام خمینی (س) توسط حضرت آیت الله العظمی صانعی(مدظله) مطرح گردید.

آنگونه که اهل اطلاع هم می‌دانند، دروسِ خارج فقه حضرت آیت الله العظمی صانعی بر اساس و با تکیه بر متن مسائل کتاب «تحریر الوسیله» مدار تدریس، شرح و بحث معظم‌له از سالیان پیش تاکنون است.

ایشان در ذیل دو مبحث در کتاب مشارٌالیه به شرح و بسط علمی و استدلالی موضوع «برابری دیه زن با مرد و تساوی دیه غیر مسلمان با مسلمان» پرداختند:

الف) در ذیل مسأله 1 و 2 و 3 از مبحث: «القسم الثانی: فی قصاص ما دون النفس» طی جلسه شماره: 139 بتاریخ 04/08/1378 الی جلسه: 145 بتاریخ 16/08/1378

ب) در ذیل مسأله 48 و 49 از مبحث: «القسم الأول: فی قصاص النفس» طی جلسه شماره: 38 بتاریخ 30/08/1377 الی جلسه: 43 بتاریخ 08/09/1377

سپس معظم‌له در تألیف و تدوین «کتاب القصاص» که در حین تدریس و به دنبال آن جلسات صورت گرفت، تفصیل مسأله «برابری دیه زن با مرد» را در ذیل مسأله: «القول فی الشرائط المعتبرة في القصاص» در صفحات 161 الی 203 از کتاب فقه الثقلین «کتاب القصاص» (چاپ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)) نگارش فرمودند.

 همچنین خلاصه و مختصر این بحث را در ذیل مسأله 2 و 3 از مبحث: «القسم الثانی: فی قصاص ما دون النفس» در صفحات 581 الی 592 از کتاب فقه الثقلین «کتاب القصاص» مورد مداقه علمی بر مشی و موازین فقه جواهری قرار دادند و نظر معظم‌له در این مسأله بر «برابری دیه» در مسأله «زن با مرد»، و همچنین «غیر مسلمان با مسلمان» مستقر گردید.

به دنبال این موضوع، مؤسسه فقه الثقلین با رویکرد جدیدی که توسط حضرت آیت الله صانعی در مسأله فوق طرح گردید، مباحث را به سبک کتاب‌های «فقه و زندگی» با عنوان «برابری دیه زن و مرد، مسلمان و غیر مسلمان» در شماره 3 سلسله مجلّدات این کتابِ پالتویی در سال 1384 به فارسی تدوین و توسط «انشارات میثم تمار» و در ادامه توسط «انشارات فقه الثقلین» در چندین نوبت به چاپ رسانده است.