به گزارش مرجع ما (پایگاه اطلاع رسانی مراجع شیعه)؛ حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی در پنجمین جلسه از سلسله جلسات درس کام و اندیشه اسلامی که در مدرسه سلیمانیه مشهد برگزار شد، در ادامه بحث تکفیر و مراحل تکفیر در اسلام به بررسی تاریخچه تکفیر در طول تاریخ اسلام پرداخت.

حضرت آیت‌الله سبحانی، تکفیر را در طول تاریخ اسلام به سه دوره تقسیم کرد و گفت: بررسی تکفیر در سه دوره عصر رسول‌الله، عصر خلیفه سوم، عثمان و عصر امیرالمؤمنین (ع) قابل انجام است که اولین مورد تکفیر در دوره رسول‌الله ذکرشده است.

اولین تکفیرها در تاریخ اسلام

وی به بیان اولین تکفیر انجام‌گرفته پرداخت و عنوان کرد: اولین تکفیر که پیامبر را نیز بسیار ناراحت کرد مسئله عصامه بن زید است؛ او مأمور به هدایت اقوامی به توحید شد، در میانه راه به یکی از صحابه پیغمبر برخورد کرد و عصامه این صحابه را کافر خواند اما او انکار می‌کرد و می‌گفت من «لا اله الی الله» گفته‌ام و مسلمانم اما عصامه قبول نمی‌کرد و او را کشت.

 این استاد حوزه علمیه، آیه 94 سوره نساء را نازل‌شده در شأن عصامه عنوان کرد و بیان داشت: در آیه «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا ضَرَبْتُمْ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ فَتَبَیَّنُوا وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقى‏ إِلَیْکُمُ السَّلامَ لَسْتَ مُؤْمِناً تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَیاةِ الدُّنْیا فَعِنْدَ اللَّهِ مَغانِمُ کَثیرَةٌ کَذلِکَ کُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَیْکُمْ فَتَبَیَّنُوا إِنَّ اللَّهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبیراً» می‌فرماید: «ای کسانی که درراه خدا جهاد می‌کنید، «فَتَبَیَّنُوا»، کورکورانه کار نکنید، « وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقى‏ إِلَیْکُمُ السَّلامَ لَسْتَ مُؤْمِناً»، آن‌کس که به شما می‌گوید من مؤمن هستم، نگویید مؤمن نیستی، «تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَیاةِ الدُّنْیا» زیرا نظر شما از کشتن او این بود که سلاح و اموال او را تملک کنی، «فَعِنْدَ اللَّهِ مَغانِمُ کَثیرَةٌ» ، اگر نعمت می‌خواهید، مال، در پیشگاه خداست.

وی ادامه داد: این اولین تکفیر در اسلام بود که پیامبر (ص) نیز به‌سختی با آن مخالفت کرد؛ عصامه نیز درنهایت باعثمان ماند و از حقیقت دور ماند، نتیجه کسی که خون پاک می‌ریزد همین می‌شود.

این مرجع تقلید «ولید بن عُقبه» را دیگر فردی عنوان کرد که اقدام به تکفیر کرده است و اظهار داشت: او از سوی پیامبر مأمور شد تا زکات قبیله «بنی مستلع» را جمع‌آوری کند؛ در هنگام ورود او به این قبیله،مردم آنجا به استقبال او آمدند اما چون او فردی نانجیب بود، با خیال این‌که آنان آمده‌اند تا او را بکشند، بازگشت و به پیغمبر گفت آنان مرتد شده‌اند و زکات نمی‌دهند.

وی افزود: برخی  اصحاب پیغمبر می‌گفتند که باید آنان را بکشیم اما پیامبر سکوت کردند و آیه‌ای نازل شد که می‌فرماید اگر از انسان فاسقی خبری به شما رسید ابتدا آن را بررسی کنید، مبادا به سخن او ترتیب اثر دهید و بعد پشیمان شوید؛ ازاینجا پی می‌بریم که صحابه پیغمبر حکم تابعین دارند، آنان هم عادل و هم غیر عادل دارند، عادل‌ها را می‌پذیریم و اخذ حکم می‌کنیم و نا عادل‌ها را بررسی می‌کنیم.

حضرت آیت‌الله سبحانی به دوره بعدی بروز تکفیر در اسلام اشاره کرد و گفت: در دوران عثمان مسئله تکفیر عثمان پیش آمد و کسی که در حقیقت پیشگام این تکفیر بود، عایشه همسر پیامبر بود.

وی ادامه داد: او کسی بود که عثمان را کاملاً تکفیر می‌کرد، به مسجد می‌رفت، پیراهن پیامبر را به دست می‌گرفت و می‌گفت پیراهن پیغمبر کهنه نشده اما دین پیغمبر اکرم کهنه‌شده است؛ اما او چرا عثمان را تکفیر می‌کرد؟ زیرا او اموال را عادلانه تقسیم نمی‌کرد، استانداران اموی بودند، قاضیان وابسته به اموی‌ها و فرماندهان نیز همین‌گونه بودند اما اصحاب رسول‌الله همگی در حاشیه بودند.

همسر پیامبر هم حق تکفیر ندارد

این استاد عالی حوزه علمیه یادآور شد: ما نه طرفدار خلیفه سوم هستیم و نه طرف دار عایشه اما همسر پیغمبر حق ندارد خلیفه را بدون حساب تکفیر کند ولی در مقابل وقتی بفهمد علی (ع) خلیفه شده است از حرف خود بازگردد و او را حق بداند؛ ما مسئله را از دید تکفیر مطالعه می‌کنیم.

وی به سخنی از رسول گرامی اسلام اشاره کرد و عنوان داشت: ایشان می‌فرمایند: «اگر فردی را که تکفیر کرده‌اید و او واقعاً کافر باشد که هیچ اما اگر فرد تکفیر شده کافر نباشد، فردی که تکفیر کرده، خود او کافر است»؛ اگر بگوییم این جمعیتی که در مصر و طرابلس و سوریه حاکم شده‌اند فقط خودشان را مسلمان می‌دانند و دیگران را کافر، خودشان  کافر هستند که البته این اسناد در صحیح بخاری که معتبرترین کتاب اهل سنت نیز هست به‌روشنی بیان‌شده است: «نباید مردی، مردی را به فسق متهم کند و نباید او را به کفر نسبت بدهد و الّا دینش برمی‌گردد و اگر آن فرد فاسق و کافر نبود، خودش کافر و فاسق می‌شود؛ صحیح بخاری جلد 7 ص14».

داعش، حربه دشمن برای از بردن زیرساخت‌های کشورهای اسلامی است

این مرجع تقلید با تأکید بر این‌که داعش، ساخته دست دشمنان اسلام است، گفت: دشمنان این‌ها را ساخته‌اند که با حربه کفر بتوانند مانع دیگر مسلمانان شوند و از طرفی نیز زیرساخت‌های تمام کشورهای اسلامی  را از بین ببرند و ما را به 1400 سال قبل که بدون پول و فقیر بودیم بازگردانند اما ما این ترقی صنعتی را پیدا کردیم.

وی به تصرف سد موصل توسط داعش اشاره و اضافه کرد: آنان اگر می‌توانستند سد موصل را از بین می‌بردند اما امکان این کار را نداشتند.

جهاد نکاح درواقع همان روسپیگری آمریکایی‌هاست

در پایان درس امروز، آیت‌الله سبحانی به سؤالاتی پاسخ گفت ازجمله این سؤال که آیا فتوای جهاد‌ نکاح در منابع وهابی‌ها وجود دارد یا نه که وی پاسخ داد: این مسخره است، مگر می‌شود یک عالم دینی چه شیعه و چه سنی بگوید دخترانتان را بدهید برای جهادگران؟

وی ادامه داد: اما آنان می‌گویند دخترانتان و حتی زنانتان را برای این کار بفرستید؛ این کار قطعاً کار آمریکایی‌هاست؛ پیشینه آن نیز مربوط به زمانی است که نظامیان آمریکایی در جنگ ویتنام به دلیل دوری چندماهه از کشور خود تضعیف می‌شدند و از آمریکا زنان روسپی را می‌آوردند تا نظامیان آمریکایی اشباع جنسی شوند.

این استاد کلام و اندیشه اسلامی اضافه کرد: جهاد نکاح درواقع یک نوع روسپی‌گری و کار حرام است به‌خصوص این‌که هیچ زن و دختری به این کار حاضر نیست؛ اگر می‌خواهند ازدواج کنند مسیرش مشخص است درحالی‌که آنان به دنبال یک اشباع جنسی چندروزه هستند.

وی تأکید کرد: داعش جمعیتی هستند که نه سنی هستند و نه شیعه، عوامل خارجی هستند که نام اسلام را به دنبال خود می‌کشند و چند سال پیش تشکیل‌شده‌اند تا بتوانند به کمک آن کاری کنند که اسرائیل در آرامش زندگی کنند همان‌طور که می‌بینیم آنان به سراغ عراق و سوریه، تنها کشورهایی که با ایران همراه بودند، آمدند اما نه با اسرائیل و نه با دوستان اسرائیل کاری ندارند.

حضرت آیت‌الله سبحانی خاطرنشان کرد: آنان در واقع یک پوسته‌دارند و یک باطن، پوسته آنان اسلام است اما درون آنان عوامل آمریکا هستند.

گفتنی است، درس کلام و اندیشه اسلامی حضرت آیت‌الله سبحانی در مدرسه سلیمانیه مشهد فردا 30 مردادماه از ساعت 10 صبح با موضوع «دلایل تکفیر شیعیان و اهل سنت » پیگیری خواهد شد.