به گزارش مرجع ما (پایگاه اطلاع رسانی مراجع شیعه)؛

حضرت آیت‌الله جوادی آملی در ادامه سلسله جلسات درس تفسیر خود در تفسیر آیات 30 تا 35 سوره مبارکه «ص» روز دوشنبه ،29 اردیبهشت ماه، بیان کرد: بعد از بیان اصول و عناصر اولی توحید قصص بعضی از انبیاء را ذکر می‌کند تا در مقام اجرا نمونه‌ای باشد برای تحقق پیام انبیاء و رهبران الهی و یک هشداری باشد برای امت‌های اسلامی و همچنین دلگرمی برای وجود مبارک پیامبر (ص) باشد. بعد از نام بردن شش پیامبر از انبیاء قبلی در این سوره دستور داد « اصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَاذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُودَ » بعد از جریان داوود قصه سلیمان را نقل می‌کند خداوند این قصه‌ها را برای این نقل می‌کند که وجود مبارک پیامبر (ص) برابر این قصه‌ها صابر باشد، بردبار باشد و برنامه‌هایش را پیش ببرد و این اقتدا به هدایت الهی است که نصیب انبیاء شده است نه اقتدا به انبیاء قبلی. لذا در سوره انعام و مانند آن بعد از نام بردن برخی از انبیاء فرمود « فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ» به هدایت الهی که نصیب تو و‌ آنها می‌شود اقتدا کن و نفرمود به خودشان اقتدا کن.

وی افزود: برای بیان داستان این 9 پیامبر در جریان حضرت داوود قصه‌‌ای را نقل می‌کند که اولش تقدسی و تنزیه آن پیامبر است و آخرش هم همین‌گونه است در جریان حضرت سلیمان نیز این چنین است در اول جریان حضرت سلیمان می‌فرماید: «وَوَهَبْنَا لِدَاوُودَ سُلَيْمَانَ نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ» و در پایان جریان سلیمان می‌فرماید «وَإِنَّ لَهُ عِنْدَنَا لَزُلْفَى وَحُسْنَ مَآبٍ» این قصه‌ها محفوف است از دو طرف به تقدیس و اکرام و تنزیه و تکریم  این مطلب نشان می‌دهد که آن چه در وسط قرار گفت یعنی همان قصه باید طوری معنا شود که با قداست این ذوات مقدس سازگار باشد.

این مفسر قرآن کریم اظهار کرد: جریان تمثیل و تمثل خلاف ظاهر است تا آنجا که لفظ تحمل دارد بر خود ظاهر حمل می‌شود و ‌آنجا که لفظ تحمل ندارد با تمثل و تمثیل حل می‌شود. در جریان حضرت آدم اموری اتفاق افتاد که با واقعیت خارجی هیچ منافاتی ندارد و این دلیلی ندارد که بخواهد بر تمثل حمل شود نظیر جریان هابیل و قابیل که در خارج واقع شد و کشتن یکی دیگری را و خداوند کلاغی را برانگیخت تا به دیگری بفهماند چگونه باید جنازه را دفن کرد که این راه معرفت‌شناسی حسی و تجربی را برای اولین بار خدای سبحان به بشر آموخت. همانطور که معرف شناسی‌های برتر را مطرح کرد کف معرفت شناسی که حس و تجربه حسی است را قرآن طرح می‌کند. یا جریان تعلیم اسماء به فرشتگان نیز دلیلی برای تمثل نیست و می‌تواند در خارج اتفاق بیافتد. اما بهشت و ورود بهشت و امثال ذلک راه بیان ظاهر و لفظی آن بسیار سخت است.

وی ادامه داد: مطلب دیگر در جریان تمثل این است که تمثل نه زمانی است نه زمینی، فرصت نمی‌طلبد تا بگوییم انسانی که وارد زمین شده است مخلوق هست و حتما شریعت دارد و مدتی را نمی‌تواند بدون شریعت باشد، جریان تمثل زمان نمی‌برد و گذشته از اینکه آن تمثل مقدمه و زمینه است برای شریعت و اینطور نیست که آنها مدتی بی شریعت بوده‌اند و بعد شریعت آمده است در جریان تمثل تاریخ و زمان و زمین و امثال ذلک مطرح نیست اگر جریان هبوط حضرت آدم و حوا در مکان‌‌های مختلف در روایات بیان شده است باید بررسی شود به حدی که لااقل در حد بحث‌های فقهی شود چون از این پایین‌تر دیگر حجت نیست.

این مرجع تقلید تصریح کرد: تحدی قرآن فقط به لفظ عربی نیست و مخاطب تحدی و مبارزه طلبی قرآن فقط برای کسانی که عرب زبان هستند نیست چون خداوند جن و انس را در اسراء تحدی کرد و جن و انس عرب زبان نیستند. قرآن طرزی کوچه پس کوچه غیب را به انبیاء آموزش می‌دهد که عقل متحیر است چه کسی می‌تواند مانند قرآن سخن بگوید. ذات اقدس اله طرزی نقشه و هندسه عالم ترسیم می‌کند مثل یک روستای کوچک و به وجود مبارک پیامبر می‌فرماید تو در جریان مدین نبودی ولی قصه از این قبیل است، تو در جریان طور، وادی ایمن و جریان مریم، موسی و ... نبودی ولی قصه از این قبیل است. خداوند کل کوچه پس کوچه‌های غیب را طرزی به یاد پیامبر می‌اورد انگار که روستایی دارد معلوم می‌کند. عقل حیران است از این کار، جن و انس جمع شوند نمی‌توانند مانند آن بیاورند. اینکه انسان بر برخی از ایات سجده می‌کند همین است اگر چه ما چهار سجده واجب در قرآن داریم اما سجده مستحب در قرآن کم نیست. این سجده نشان دهند تحیر عقل در مقابل قرآن است.

وی ادامه داد: در ادامه جریان سلیمان خداوند می‌فرماید: «اذْ عُرِضَ عَلَيْهِ بِالْعَشِيِّ الصَّافِنَاتُ الْجِيَادُ فَقَالَ إِنِّي أَحْبَبْتُ حُبَّ الْخَيْرِ عَنْ ذِكْرِ رَبِّي حَتَّى تَوَارَتْ بِالْحِجَابِآن؛ گاه که عصرگاهان اسب‌هاى تندرو و آماده براى جهاد، بر او عرضه شد. پس گفت: من شيفته اسب‌ها شدم و علاقه به آنها مرا از خواندن نماز و ياد کردن پروردگارم باز داشت تا اين که خورشيد در پرده افق پنهان گشت و نماز از من فوت شد» ظاهر این آیه این است که نماز حضرت سلیمان به خاطر علاقه‌اش به اسب‌های تندرو فوت شد اما باید بررسی کرد که این نماز چگونه بوده است،  آیا این ذکر ربی نماز است؟ نماز واجب است یا مستحب است؟ اگر واجب است نماز فضیلت است یا غیر فضیلت؟ مرحوم شیخ طوسی در ذیل این آیه بیان کرده است که منظور از فوت نماز در اینجا وقت فضیلت است. برای نماز چهار وقت است، وقت اختصاصی، اشتراکی، فضیلت و وقت اجزا که شرح این اوقات نماز در کتب فقهی بیان شده است و ممکن است سخن شیخ طوسی حق باشد. آنچه در تفسیر این آیات مهم است این است که ما در وسطی هستم که دو طرف آن محفوف به تقدیس و تکریم است لذا باید تمام این سخنان را در مدار عصمت و فضیلت این ذات مقدس حمل کنیم و اگر قرار باشد این آیات را به چیزی غیر از تقدیس و تکریم حمل کنیم درست نیست و خلاف است.

آیت‌الله جوادی تاکید کرد: این نکته را باید در نظر داشت که نماز و روزه در همه ادیان و شرایع بوده است خداوند در آیه 103 سوره نساء می فرماید:‌«إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا؛ زيرا نماز بر مؤمنان واجبى هميشگى و تبديل ناپذير است»، درباره روزه در آیه 183 سوره بقره فرمود «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ؛ اى کسانى که ايمان آورده‌ايد، روزه بر شما مقرّر شده است، همان گونه که بر امّت‌هايى که پيش از شما بودند مقرّر شده بود، باشد که بر تمايلات خويش فايق آييد و تقوا پيشه کنيد» در جریان حضرت مسیح در آیه 31 سوره مریم فرمود: «وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا؛ تا زنده‌ام مرا به نماز و زکات سفارش کرده است». بنابراین بر اساس آیات قرآن برای هر دینی نماز و روزه بوده است اما در هر دینی طبق شریعت خاص خودشان بوده است.

منبع: شفقنا