هنر یعنی بازداشتن نفس و اینکه آدم بتواند در مقابل هوای نفس بایستد البته اعتکاف این که انسان بتواند خودش را در مقابل غرایز، شهوت و غضب حفظ کند، معنا می‌کنند که هنر واقعی همین است.

برنامه اعتکاف از برنامه‌های بزرگ الهی، عبادی و تربیتی اخلاقی اسلام است که برکات و آثار فراگیری دارد و همچنین اعتکاف برنامه‌‌ای انسان‌ساز است که در جامعه ایجاد تحول می‌کند و آن را به سوی کمال سیر می‌دهد.

چنین برنامه‌هایی در اسلام، برای این است که مردم متوجه به خداوند متعال شوند، زیرا آنچه به قلب‌ها آرامش می‌دهد یاد خداست.

انسان وقتی برنامه‌هایی از قبیل اعتکاف را با دقت ملاحظه می‌کند پی می‌برد که چنین برنامه‌هایی وحیانی و از طرف خداوند متعال است.

در سال‌های اخیر، استقبال مردم به این برنامه زیاد شده که به دلیل حقیقت و معنویت اعتکاف است که مردم را به خود جذب می‌کند.

امروزه ما به چنین برنامه‌هایی در مقابل تبلیغات سوئی که مردم به ‌ویژه جوانان را از خدا و اخلاق کریمه باز می‌دارد، احتیاج شدید داریم زیرا اعتکاف سد محکمی در برابر کسانی است که می‌خواهند تعهد و تعبد مردم را نسبت به احکام و ارزش‌های اسلامی ضعیف کنند.

اعتکاف هنری واقعی و حقیقی است، هنر یعنی بازداشتن نفس و اینکه آدم بتواند در مقابل هوای نفس بایستد البته اعتکاف این که انسان بتواند خودش را در مقابل غرایز، شهوت و غضب حفظ کند، معنا می‌کنند که هنر واقعی همین است.

امیدوارم که این برنامه بیش از این رونق پیدا کند و معنویت آن همیشه محفوظ باشد و مطالب دنیایی در آن وارد نشود، چرا که اگر دنیا و مطالب دنیوی وارد شود اثرش از بین می‌رود.

مقصود در اعتکاف باید فقط و فقط خدا و محمد و آل محمد(ص) باشد و به هیچ وجه مقامات دنیایی را نباید در این مکتب بزرگ اخروی و معنوی وارد کرد.

این همه ظلمی که در بحرین به شیعیان، از سوی جنایت‌کارانی که از حیوانات وحشی هم وحشی‌تر هستند، می‌شود، به این دلیل است که حاکمان بحرین هیچ چیزی از اصول انسانیت نفهمیده‌اند چه برسد به این‌که به انسان‌‌ها احترام کنند.

اگر شخصی، انسانی را از معصیت خدا باز دارد، ثواب بسیار زیادی دارد و به فرموده پیغمبر اکرم(ص) به امیرالمؤمنین(ع)، بهتر است از آنچه آفتاب بر آن می‌تابد و غروب می‌کند.

چه چیزی از این بهتر که انسان بتواند مردم را به خداوند متعال نزدیکتر کند و لذت تقرّب به خداوند متعال را به آنها نشان بدهد و به آنها بفهماند که عذاب‌های جسمانی خداوند در برابر جدایی آدم از خداوند هیچ است.

﴿وَعَهِدْنَا إِلَي إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَن طَهِّرَا بَيتِي لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ﴾ [1]

 

و ما به سوي ابراهيم و اسماعيل وحي فرستاديم که: خانه‌ي مرا براي طواف کنندگان و معتکفان و رکوع و سجده کنندگان پاک و پاکيزه سازيد.

ماه رجب اولين ماه از فصل عبادت و نيايش به درگاه خداوند تعالي است. در اين ماه با بندگي و سرسپردگي و تسويه نفس در پيشگاه آستان قدس الهي، بارقه‌هاي اميد و عفو و رحمت خداوندي در شب‌هاي قدر ماه مبارک رمضان و درک آن شب‌ها و به دست آوردن ثواب هزار ماه در انسان زنده مي‌شود.

 

ماه رجب، ماه ولايت و ولادت «باب علم»[2] رسول خداست. ماه پاداش گرفتن از خوشه‌هاي پر برکت خرمن سايه سار امامت مولاي متّقيان امام علي(عليه السلام) است. ماه تمسّک و مودّت به خاندان اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) است.

ماه رجب، ماه خدا و ماه پيمودن پله‌هاي سلوک و تقرّب به خداست، ماه اعتکاف و راز و دعاست. آدمي با حضور در صحن و سراي خالق مهربان، طهارت و معرفت را در شبستان وجود خود تمرين مي‌دهد و زنگارهاي گناه و آلودگي را از آيينه جان خود مي‌زدايد.

معتکف حضورش در مسجد، و روزه و نماز و نيايشش مايه قرب و وصال به خداست. متعکف با اعتکاف و مصمّم شدن بر حضور خود در خانه‌ي دوست، جسم و جان خود را پرورش مي‌دهد، آن جان آدمي که در ابعاد وجودي انسان به دنبال کمال و سعادت است.

 «الهي هب لي کمال الانقطاع اليک[3]؛ خدايا به من نهايت بُريدگي از غير خودت را هديه نما»

 شيريني و زيبايي اين کمال، نشستن بر سر سفره‌اي است که از مغفرت و بخشايش الهي گسترده شده و عاشقان کوي دوست از اين سفره‌ي پر فيض معبود خود لقمه‌هاي راز و نياز برچينند و خود را از ژرفاي معنويت و تقرّب به پروردگار خويش بهره‌مند نمايند.

اعتکاف آميزه‌اي از چندين عبادت با فضيلت است. ترکيب اعمال و اذکار عبادي در حداقل سه روز اقامت در مسجد به گونه­اي همه‌ي شرايط تمرين بندگي و جهاد با نفس را در انسان به وجود آورده که دل بريدگي و غفلت زدايي و صيقل روح و روان و پالايش خلوص و نردبان صعود و قطع تعلّقات و دلبستگي دنيوي بهترين ارمغان آن است.

 اعتکاف محو خودخواهي در امواج بلند خداگرايي است. اعتکاف عهد مودّت و ميثاق مجدّد با پروردگار رحمن و رحيم است. اعتکاف گرچه عبادتي مستحبي و داوطلبانه است امّا فرصتي است براي گريز از لذايذ دنيا و مهار نفس براي بازگشت به خويشتن و تقرّب جستن به حضرت حق و روي آوردن به سمت و سوي قلب و قبله خداوند هستي.

 

بدون شکّ ـ با توجه به آيه شريفه سوره بقره ـ اعتکاف يکي از سنت‌هاي الهي است که در شريعت حضرت ابراهيم(عليه السلام) از مناسک و عبادات الهي محسوب مي‌شد و اُمت ابراهيمي هم بدان اهتمام مي‌ورزيدند، و لذا حضرت ابراهيم و فرزندش اسماعيل(عليهم السلام) از طرف خداوند موظّف شدند تا محيط امن خانه الهي را براي برپايي چنين مراسمي مهيّا سازند. در عين حال، اهميت و ارزش و بزرگي اين امر زماني روشن‌تر خواهد شد که آيه شريفه «اعتکاف کنندگان» را در کنار «طواف کنندگان» و «رکوع و سجده کنندگان» قرار داده است: ﴿‌للطّائفين وَ العَاکفين و الرُّکّعِ السُّجُودِ﴾ بنابراين، حضرت دوست با اين بيان بر عظمت و ويژگي اعتکاف در پيشگاه خود گواهي داده است.

از اينجاست که بزرگاني چون مقدّس اردبيلي در شرافت و فضيلت اعتکاف مي‌فرمايد: «مبادا کسي گمان کند اعتکاف مقدّمه عباداتي ديگر است، بلکه کسي که با طهارت و در حال روزه در مسجد مقيم مي‌شود و قصد قربت را در اعتکاف نيت مي‌کند اين عمل خود عبادت است».[4]

 همچنين از آيات قرآن مجيد استفاده مي‌شود که: حضرت موسي(عليه السلام) در خلوتگاه کوه طور و حضرت زکريّا در بيت‌المقدس و حضرت مريم نيز که در کفالت حضرت زکريا(عليه السلام) بوده است[5] در همان مکان اعتکاف مي‌کردند و به راز و نياز با پروردگار خويش مشغول مي‌شدند.

علامه طباطبايي در ذيل آيات 16 و 17 سوره مريم[6] مي‌فرمايد: «گويا مقصود از دوري مريم از مردم، بريدن آنان و روي آوردن به اعتکاف براي عبادت بوده است».[7]

اجداد و نياکان پيامبر اسلام که از پيروان دين حنيف ابراهيمِ خليل حقّ بودند اماکني را براي خلوت و به دور از مردم برگزيده و به اعتکاف مي‌پرداختند و پيامبر‌ نيز بر همين روش قبل از بعثت در غار حراء در خلوت خويش معتکف مي‌شد و به عبادت و راز و دعا با خداي خويش مشغول مي‌گشت.

بعد از بعثت هم رسول خدا‌ در طول سال، ايّامي را براي اعتکاف در مسجد به سر مي‌بردند و ائمه طاهرين(عليهم السلام) نيز علاوه بر خود، مؤمنين را هم به اعتکاف در مساجد ترغيب مي‌نمودند.

باشد که ما نيز از سفره‌ي فيوضات الهي مخصوصاً در ماه رجب (ماه خدا) و شعبان (ماه رسول خدا) و رمضان (ماه اُمت رسول خدا) بهره‌مند باشيم و ايزد متعال را بر توفيق استفاده و دريافت از اين عبوديت و معنويت سپاس و ثناء گوييم.

اعتکاف عبادتی است که تبدیل به عادت نمی شود و هر سال تازگی دارد و جوانانی که لذت اعتکاف را چشیده اند بیش از پیش علاقه مند به اعتکاف و واقف به آثار و برکات آن هستند.

یکی از این سنت ها، سنت اعتکاف است، اعتکاف در متن قرآن مجید آمده است و روایات بسیاری نیز بر اعتکاف دلالت دارد.

قبل از انقلاب اسلامی چندان کسی دنبال اعتکاف نمی رفت و به آن اهمیت داده نمی شد، اما در حال حاضر اعتکاف به یک مساله فوق العاده دینی، اجتماعی و اخلاقی تبدیل شده و اینها همه به برکت انقلاب اسلامی ایران است.

خوشبختانه اعتکاف سال به سال گسترده تر می شود و در حال حاضر فضای موجود پاسخگوی خیل متقاضیان نیست.

جوانان مورد بمباران رسانه های فاسد و برنامه های آلوده غربی هستند، از این رو به اعتکاف بیشتر نیاز دارند و به یقین در روحیه آنها اثر می گذارد و این سه روز اعتکاف می تواند جوان را در تمام سال بیمه کند.

اعتکاف همچون دارویی تقویتی است که با یک بار مصرف ممکن است انسان ها را از بسیاری بیماری ها نجات دهد و در خانواده ها و جامعه نیز اثرگذار باشد.

اعتکاف به این صورت که منظم و حساب شده و با تمام لوازم برگزار شود، مخصوص پیروان مکتب اهل بیت(ع) است و ما به این مساله افتخار می کنیم.