در پی انتشار نامه محمد یزدی خطاب به مرجع تقلید شیعیان حضرت آیت الله شبیری زنجانی، واکنش های زیادی از سوی برخی از چهره های حوزوی و فعالان سیاسی صورت گرفت.
موضوع: اخبار
در پی انتشار تصاویری از حضرت آیت الله شبیری زنجانی با رئیس دولت اصلاحات، آیت الله موسوی خویینی ها و عبدالله نوری در فضای مجازی؛ آیت الله محمد یزدی طی نامه ای خطاب به این مرجع تقلید شیعیان خواستار «رعایت شئون مرجعیت و احترام نظام اسلامی حاکم» شد. این نامه واکنش های زیادی را از سوی برخی از چهره های حوزوی و فعالان سیاسی در پی داشت.
حضرت آیت الله صانعی در تماس تلفنی با حضرت آیت الله شبیری زنجانی: کسانی خواستند به روحانیت، حوزه و شخص شما ضربه بزنند اما به نفع حوزه تمام شد.
حضرت آیت الله العظمی صانعی در تماسی تلفنی با حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی به نامه آیت الله یزدی به این مرجع تقلید شیعیان اشاره کرد و گفت: کسانی خواستند حوزه و روحانیت و شخص حضرتعالی را خدای ناخواسته ضربه بزنند اما به نفع حوزه تمام شد.
به گزارش مرجع ما به نقل از پایگاه معظم له، متن سخنان آیت الله صانعی در این تماس تلفنی به شرح زیر است:
سلام علیکم و رحمه الله و برکاته، سلام من المؤمنین و الصالحین نحو جنابکم، فان سلامی لایلیق ببابکم
مدت هاست می خواستم خدمتتان برسم موفق نشدم، الآن هم کسالت جزئی دارم نتوانستم بیایم خدمتتان، مخصوصاً این روزها که باید بیشتر ما اظهار ارادت کنیم به شما که هم پدر بزرگوارتان به بنده حق دارند هم مادر والامقامتان به خانواده ما و به من حق دارند و هم خود حضرتعالی به حوزه حق دارید و به بنده هم به عنوان یک طلبه حق دارید، لازم بود اما چه کنم مشکلات داشتم عذر مرا بپذیرد، خداوند ان‌شاءالله شما را موفق بدارد و مسائلی که نامه‌های سرگشاده می آید اینها گذراست، اینها تمام می شود. امام یک وقتی می فرمودند نامه علیه ایشان می نوشتند به آقای اخوی که نامه را کنده بود در منزلشان فرموده بود که من آدم زنده ام چرا کنده ای، آدم زنده را علیهش حرف می زنند، این حرف های بی حساب و بی کتاب ده ها اشکال دارد که اشکالاتش را دیگران گفتند و به نفع روحانیت و حوزه تمام شد، یعنی کسانی خواستند حوزه و روحانیت و شخص حضرتعالی را خدای ناخواسته ضربه بزنند اما به نفع حوزه تمام شد.
مدعی خواست که از بیخ کند ریشه ما *** غافل از آن که خدا هست در اندیشه ما
هنوز صدای تقوای پدرتان در گوش من است، من در مباحثاتم بارها عرض کرده ام اخلاقیات شما همیشه برای بنده مطرح است، نظریات فقهی شما برای بنده مطرح است. بنده وقتی یک نظر فقهی می دهم می گویم اول نگاه کنید محققی مثل حضرت آقای شبیری این صناعت فقهی که بنده دارم آن نظریه را داده است موافق با نظریه ایشان است یا موافق نیست چه کنم که نمی توانم مفصل بگویم، اما اجمالاً بدانید ارادت من همیشه بوده و ارادت حوزه و دیگران از دوستان مومنین و صالحین همانطور که به شما سلام کردم همیشه بوده و خواهد بود و خداوند شما را برای حفظ حوزه ها حفظ می کند، همچنان که پدر بزرگوارتان و پدر متقی زاهدتان را از زنجان آورد برای حفظ حوزه، مرحوم آشیخ عبدالکریم را آورد برای حفظ حوزه، علمای بزرگ مرحوم گلپایگانی و دیگران را آورد، امام امت را آورد، امروز هم شما و امثال شما حافظ حوزه اید. خداوند به شما طول عمر بدهد، سایه تان را بر سر بنده و همه کسانی که به شما علاقه دارند مستدام بدارد و من نمی دانم چرا یک امر مستحب این طور مورد فشار و اذیت قرار می گیرد، در روایات دارد که امام صادق (ع) فرمود: من دوست می دارم شما دور هم بنشینید این دوست داشتن یعنی مستحب مؤکد، چطور این مستحب مؤکد قابل احترام نیست و ارزش برایش قائل نمی شویم. خدا می داند و بس و ان شاء الله خداوند به عکس نتیجه داده و نتیجه خواهد داد.
توفیق شد که صدای جنابعالی را شنیدیم، از کسالت جنابعالی من اطلاع نداشتم خداوند شفای کامل عنایت فرماید. خدا حافظ
تماس تلفنی آیت الله بیات زنجانی با حضرت آیت الله شبیری زنجانی
به گزارش مرجع ما به نقل از شفقنا، آیت الله بیات زنجانی آن مرجع بزرگوار را مایه مباهات امت اسلامی برشمرد و فضای ایجاد شده پس از نامه اخیر را لطف الهی برای آشنایی بیشتر مردم بخصوص جوانان با این شخصیت کم نظیر علمی دانست.
بیانیه مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم
مجمع مدرسین حوزه علمیه قم با ابراز نهایت احترام خدمت مرجع بزرگوار حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی، از ایشان به دلیل حفظ استقلال مرجعیت و پرهیز از سیاست زدگی در رفتار خویش و پایبندی به اصول اخلاقی، صمیمانه سپاسگزاری می کند و ناخرسندی خود را از اقدام موهن نسبت به ساحت مرجعیت اعلام می دارد.
آیت‌الله محسن غرویان در گفت و گویی با اشاره به نامه آیت الله یزدی به آیت الله شبیری زنجانی گفت: به نظر من انتساب این نامه و محتوای آن به آیت‌الله یزدی اندکی قابل تأمل است، اما اگر خود وی آن را تایید کند دیگر جای بحثی نیست.
نکته دیگر که باید به آن اشاره کرد، این است که در تاریخ حوزه‌های علمیه، مراجع و مرجعیت در یک مقام و مرتبه‌ای بودند که اجتهاد آزاد داشتند و این چنین نبوده که شخص دیگری بخواهد برای یک مجتهد آن‌هم در حد مرجع تعیین تکلیف کند.
وی افزود: مراجع در اظهارنظرهای فقهی و موضع گیری‌هایی که داشتند، آزاد بودند و این از افتخارات حوزه‌های علمیه و مرجعیت شیعه است که حوزه های علمیه، محل تبادل آزاد فکری و اظهار نظر اجتهادی بوده است. اما این جای شگفتی دارد که کسی بخواهد برای یک مرجع تقلید تعیین تکلیف کند و این مسأله بسیار عجیبی است.
کسانی که در حد مرجعیت نیستند چگونه می‌توانند برای یک مرجع‌تقلید در رتبه‌ای بالاتر تعیین تکلیف کنند؟
حجت الاسلام و المسلمین محمدتقی فاضل میبدی نیز در توییتی درباره این نامه نوشت:
«اگرروزي كه حمله به بيت مراجع در قم آغاز شد و عده اي خودسر به بيت آيت الله منتظري و آيت الله صانعي حمله كردند، فريادي بلندميشد، امروز شاهد چنین برخورد غیر اخلاقی و غیر منطقی از آقای یزدی خطاب به آیت الله شبیری نبودیم. کار بجایی رسید که یک مرجع باید با شاقول فکری آقای یزدی حرکت کند».
ایشان همچنین در یادداشتی اختصاصی که در اختیار جماران قرار داد، نوشت:
نمیدانم نامه ای که بنام اقای یزدی خطاب به آیت الله شبیری زنجانی منتشر شده از خود اقای یزدی است یا دیگران بنام ایشان کتابت کرده اند؟
اگر از خود ایشان باشد، که ظاهراً هست، باید برای جامعه مدرسین و حوزه علمیه صد افسوس خورد،که یک مرجع بزرگواری بمانند آیت الله شبیری زنجانی حق ندارد روزی باشاگردان قدیم خودش که مسئولیتهای بزرگی زمان امام داشته اند ملاقات نماید
جامعه مدرسین و حوزه علمیه چگونه می تواند با این تنگ نظریها ی دور از شان حوزه چراغ هدایت جامعه را بدست گیرد ونسل جوان را به اسلام و انقلاب جذب نماید؟
جناب یزدی براساس اخلاق اسلامی سزاوار بود خدمت آیت الله شبیری که استاد ایشان وامثال ایشان تلقی می شود میرسید و ایشان را برای چنین رفت و آمدهایی تشویق می کرد.واین رافت و رحمت اسلامی را مورد عنایت خود قرار میداد.
چرا باید کار حوزه و مرجعیت بجایی برسد که دبیر جامعه مدرسین با این ادبیات تند و بی پروا ، استقلال مرجعیت را زیر سوال برد .
امیدواریم مراجع و بزرگان حوزه امثال اقای یزدی را نصیحت کنند تا این برخوردهای غیر منطقی تکرار نگردد.اگر این نامه دیگران بنام ایشان نوشته اند تا بنیان مرجعیت را مخدوش نمایند ،سزاوار است ایشان در اسرع وقت تکذیب نمایند. حفظ شخصیت آیت الله شبیر ی ودفاع از کیان مرجعیت بر همگان لازم و ضرور ی است.
آیت الله هاشم زاده هریسی عضو مجلس خبرگان رهبری ضمن تاکید بر همگرایی گروه های داخل نظام گفت: خود ما حوزه ها و روحانیت باید احترام مرجعیت را حفظ کنیم که اگر اینگونه عمل نکنیم، دیگران هم جسور می شوند.
آیت الله هاشم هاشم زاده هریسی در خصوص نامه آیت الله محمد یزدی به آیت الله العظمی شبیری زنجانی اظهار داشت: مراجع بر اساس تشخیص عمل می کنند و در تشخیص مستقل هستند و نمی شود مرجعیت را محدود کرد. دوم اینکه نهاد مرجعیت همیشه قوی بوده و باید قدرتش حفظ شود چون مرجعیت پشتیبان عظیمی برای رهبری و ولایت است.
عضو مجلس خبرگان رهبری یادآور شد: یک روزی اگر مرجعیت چیزی می گفت بازارها بسته می شد و مردم به پا می خاستند تا منتهی به این انقلاب شد. اگر خود ما حرمت مرجعیت را حفظ نکنیم دیگران هم جسور می شوند. خود ما حوزه ها و روحانیت باید احترام مرجعیت را حفظ کنیم. مخصوصا در شرایط امروز باید از اختلافات بکاهیم و با تمام اقشار و گروه های داخل نظام همگرایی ایجاد کنیم و نسبت به جریحه دار کردن عواطف مردم خیلی خودمان را کنترل کنیم.
او با تأکید بر ضرورت تقویت عظمت مرجعیت، گفت: آیت الله العظمی شبیری زنجانی بسیار با تقوا است و همه به تقوایش ایمان دارند. ایشان در صحبت و رفتارش بسیار حساسیت دارد که اسلام کاملا حفظ شود. آقای شبیری استاد درایت است و ما پیش از انقلاب نزد ایشان درایت می خواندیم. ایشان یک مرد آخرت است که به دنیا توجهی ندارد.
هاشم زاده هریسی با بیان اینکه باید شرایط را در نظر بگیریم، افزود: الآن شرایط ما شرایط اختلاف و تاختن به همدیگر و منفک کردن مردم نیست. هرکسی طرفدارانی دارد که آنها ناراحت می شوند و عواطفشان جریحه دار می شود. ما از کجا می دانیم مقلدین یک مرجع چه نظری دارند که از طرف آنها صحبت کنیم؟! باید با همدیگر تعامل کنیم تا بتوانیم از این مخمصه عبور کنیم.
او اظهار داشت: مردم ما الآن خیلی مشکل دارند و ما مشکلاتشان را لمس نمی کنیم؛ خیال می کنیم می دانیم ولی نمی دانیم. چون آنها دارند می سوزند و ما نمی سوزیم. یکی از مشکلات این است که ما مسئولین از نظر زندگی همسطح با مردم نیستیم. مردم کره شمالی از نظر صنعت و علم عقب افتاده هستند و واقعا دارند از گرسنگی می میرند اما مسئولانشان با مردم یکسان هستند؛ این مردم را آرام می کند. الآن وظیفه شرعی ما این است که دنبال حل مشکلات مردم و کشور باشیم و عمل یا سخنی به این مسأله کمک کند ثواب دارد و هر عمل یا سخنی که مشکلات مردم را زیاد یا مغفول کند حرام است.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: الآن تنها وظیفه ما این است که مردم را از این وضع اقتصادی و معیشتی نجات دهیم. صداهایی که از مردم در می آید برای این است که ما بیدار شویم و به پشت سرمان نگاه کنیم و ببینیم که چطور آمده ایم و به کجا می رویم. متأسفانه این صداها هیچ اثری در ما نداشته و هیچ اثری دیده نمی شود. اگر ما این صداها را بشنویم و متنبه شویم و هشیار باشیم از این کارها نمی کنیم.
او اظهار داشت: عدم تکرار این مسأله یک راه دارد. مراجع، علما و بزرگان در اینگونه مسائل حرف بزنند و جواب بدهند تا این افراد متوجه شوند که هاضمه مرجعیت، علما و روحانیت چنین چیزی را نمی پذیرد و هضم نمی کند و پس می زند و به خودشان بر می گرداند. اما اگر سکوت اختیار کنیم این موضوع بیشتر می شود.
حجت الاسلام و المسلمین حشمتی: نامه آیت الله یزدی با تفکر انقلاب اسلامی سازگاری ندارد.
حجت الاسلام حشمتی در واکنش به نامه آیت الله یزدی خطاب به آیت الله شبیری زنجانی نوشت: آیا پاسداران حریم مرجعیت نظیر آقای یزدی با بزرگان حوزه باید اینگونه سخن بگویند؟! بی دلیل نیست که جایگاه فقاهت و مرجعیت نزول پیدا کرده است.
به گزارش شفقنا، حجت الاسلام والمسملین محمدرضا حشمتی نوشت: نامه آیت الله یزدی به مرجع تقلید شیعه بحثهایی را در پی داشت. این نامه از واقعیتی پرده بر می دارد که با تفکر انقلاب اسلامی سازگاری ندارد.
احترام به اندیشمندان و مراجع و آراء آنها همواره مورد تاکید است. با فرض محال اگر برای شهروندان عادی بپذیریم که در ایاب وذهاب و ملاقات ها باید از ما اجازه بگیرند یقینا کنترل آمد و شد متفکرین و مراجع که خود محل رجوع هستند امر ناپسندی است.در عرف ما مرجع یعنی محل رجوع مردم .این چه ادبیاتی است که با مرجعی بزرگ با نامه سرگشاده سخن با تحکم بگوییم .آیا پاسداران حریم مرجعیت نظیر آقای یزدی با بزرگان حوزه باید اینگونه سخن بگویند؟! بی دلیل نیست که جایگاه فقاهت ومرجعیت نزول پیدا کرده است.وقتی به ماهیت این دیدار نگاه می کنیم شگفت زده می شویم که ملاقات یک مرجع با افرادی که زمانی منتخب امام و مردم بوده اند و پاکترین مدیران جمهوری اسلامی به حساب می آیند باعث عصبانیت آقای یزدی شده است.شما که روزی رئیس قوه قضاییه بوده اید چرا بدون مبنای حقوقی سخن می گویید؟به چه حکم قضایی ملاقات با این افراد ممنوع است .اگر مراجع حق نداشته باشند ملاقات کنند پس وای بر مردم عادی.شنیدیم ممنوع التصویر هستند اما ممنوع الملاقات به هیچ وجه.امید اینکه سایه مهربان آقای شبیری زنجانی که حقیقتا عالم و وارسته است بر سر ما و حوزه علمیه مستدام بماند.
حجت الاسلام و المسلمین هادی سروش نیز در مطلبی نوشت:
استاد عزیز و بزرگوار مان آیت الله شبیری زنجانی، فرشته ای است در کسوت آدمی که دارای دانش وسیع و آراسته به اخلاق است.
از نامه حرمت شکنانه به ایشان که به اسم دفاع از نظام ! صورت گرفت ، عمیقاً متاثر هستیم . تردیدی نیست که اینچنین دفاع کردن از نظام ، نه تتها عقیم بوده و فاقد جاذبه است ، بلکه ؛ چیزی جزء تخریب مرجعیت که هویت شیعه در عصر غیبت است را بدنبال نخواهد داشت.
آیت الله هادوی تهرانی طی پیامی نوشت:
إنّا لله وإنّا إلیهِ رَاجعُون
خبر ناگوار نامه سرگشاده یکی از شخصیت های باسابقه حوزوی به یکی از مراجع بزرگ تقلید، در عین ناباوری و حیرت، موجب نهایت تأسف و تأثر گردید.
بی شک، چنین ادبیاتِ دور از ساحت ادب، دل صاحب حوزه های علمیه، حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف، را در این ایام حزن آل الله علیهم السلام، رنجاند و آن عزیز سفر کرده را که صد قافله دل همره اوست، آزرده خاطر ساخت.
به راستی با وجود چنین رویکردی از سوی یک فرد کهن سال در حوزه علمیه قم، چه توقعی از طلاب تازه کار در زمینه رعایت ادب و ادبیات حوزوی می توان داشت؟!
سزاوار است جامعه محترم مدرسین به جبران این لغزش کم نظیر به دست بوسی مراجع معظم تقلید به ویژه مخاطب نام آشنای این نامه که استوانه ای کم نظیر از علم و اخلاق در حوزه علمیه قم است، شتافته و بی هیچ تردیدی از تمامی حوزه های علمیه به ویژه مراجع معظم تقلید و بالأخص رهبر عزیز انقلاب که همواره حامی صیانت از جایگاه رفیع مرجعیت بوده و هستند، عذرخواهی شایسته کنند، باشد که دل شکسته ی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در آستانه اربعین حسینی از سوی سربازان آن جناب مرهمی یابد و قرحه ی چشم های مجروحش که در غم جد بزرگوار خون گریه می کند، التیام پیدا کند و دعای خاص آن حضرت که همواره راه گشای شیعیان در عصر غیبت بوده است، در این شرایط حساس که بیش از هر زمان بدان نیازمند هستیم، ما را از گردنه های پیش رو به سلامت عبور دهد و کشتی انقلاب اسلامی را به ساحل زیبای حضور آن بزرگوار، روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداه، برساند. إن شاء الله
مهدی هادوی تهران
قم آشیانه آل محمد علیه و علیهم السلام
18 صفر المظفر
6 آبان 1397
آیت الله موسوی تبریزی: چنین اظهارنظرهایی بدعت گذاری است.
آیت الله حسین موسوی تبریزی خواستار عذرخواهی رئیس جامعه مدرسین از مقام مرجعیت و جبران این اشتباه شد و گفت: چنین اظهارنظرهایی که در آن خط مرز برای مرجعیت تعیین می‌شود، هتک حرمت به مرجعیت شیعه بوده و بدعت‌گذاری است. به گزارش شفقنا، رئیس مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در یادداشتی که برروی پایگاه اطلاع رسانی مجمع قرار گرفت، آورده است: نامه‌ای از آیت‌الله محمد یزدی خطاب به آیت‌الله شبیری‌زنجانی در خبرگزاری‌ها منتشر شد که در آن درباره معاشرت این مرجع تقلید شیعه با افراد مختلف دستوراتی داده شده بود. نگارش این نامه از سوی آیت‌الله محمد یزدی باعث تعجب است تا جایی که من باور نمی‌کنم این نامه نوشته ایشان باشد که اگر باشد اصلا کار درستی نبوده و نشان از بی‌توجهی این افراد به جایگاه مرجعیت شیعه است.
آیت‌الله شبیری‌زنجانی از جمله مراجع تقلیدی است که از مشکلات روز کشور آگاه بوده و همواره در مسیر اعتدالی و فارغ از نگاه سیاسی و جریانی حرکت کرده است. آیت‌الله شبیری زنجانی در طول سالهای زندگی خود با افراد مختلف برخوردی معتدل داشته‌اند. ایشان هیچگاه موافق یا مخالف صد درصدی هیچ‌یک از افراد یا جریان‌های سیاسی کشور نبوده‌اند؛ با توجه به این واقعیت اینکه فردی با لحنی دستوری به یک مرجع تقلید بگوید با چه افرادی نشست و برخاست کند، ممکن است تبدیل به یک بدعت خطرناک شود. بدعتی که در آن هرکسی به خود اجازه دهد با هرلحنی که تمایل دارد با مراجع عظام تقلید گقت‌وگو یا مکاتبه کند.آیت‌الله زنجانی فردی اخلاقی و اجتماعی است. اگر نگاهی به سیره زندگی ائمه اطهار(ع) و پیامبر اکرم(ص)داشته باشیم، شاهد خواهیم بود این بزرگواران با اقشار مختلف جامعه فارغ از هرنوع نگاهی دیدار و معاشرت داشته و اخلاقیات را مراعات می‌کردند بنابراین از یک مرجع عالیقدر تقلید همین رفتار مطلوب است که مسائل گروهی، صنفی و سیاسی خاصی را مد نظر قرار ندهد بلکه براساس رأفت اسلامی به تمامی افراد نگاهی واحد و یکسان داشته باشد.
آیت‌الله زنجانی هم در زمان حیات امام خمینی(ره) و هم پس از رحلت ایشان همواره رفتاری متعادل و یکسان با تمامی اقشار جامعه داشته‌اند تا جایی که مقام معظم رهبری نیز با این خلقیات آیت‌الله شبیری زنجانی آشنایی دارند.آقای یزدی از اوایل انقلاب روحیات تندی داشته‌اند اما با این وجود باز هم بسیار بعید است که نامه منتشر شده از سوی ایشان باشد. اگر این نامه واقعا از سوی ایشان باشد باید از ایشان پرسید آقای یزدی فاین تذهبون؟ به کجا می‌خواهید بروید؟ نواختن کلنگ به ساختمان مرجعیت تا پیش از این به‌صورت زیرزمینی صورت می‌گرفت اما با انتشار این نامه به نظر می‌رسد کلنگ‌زنی به مرجعیت شیعه وارد فاز تازه و علنی شده است. اگر این نامه از سوی آقای یزدی باشد، بر ایشان است که هرچه سریع‌تر بر جبران اشتباه خود برآمده و از مرجعیت شیعه عذرخواهی کند. چنین اظهارنظرهایی که در آن خط مرز برای مرجعیت تعیین می‌شود، هتک حرمت به مرجعیت شیعه بوده و بدعت‌گذاری است بنابراین این اشتباه باید از سوی آقای یزدی جبران شود.
حجت الاسلام و المسلمین ابوالفضل موسویان: مگر می شود مرجعیت را از افکار مختلف جامعه بر حذر بداریم!
عضو مرکزی مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در گفت وگو با شفقنا، نامه سرگشاده آیت الله یزدی به حضرت آیت الله شبیری زنجانی را دارای اشکالات متعددی دانست و اظهار داشت: اینکه سطح مراجع را اینگونه تنزل دهیم که از افراد دیگری برای دیدارها و مراجعات خود اجازه بگیرند، بسیار ناپسند است.او تصریح کرد: مگر می شود مرجعیت را از اندیشه ها و افکار مختلفی که در جامعه وجود دارد و جزو مقلّدین و شاگردان مراجع می باشند و از نظر تدیّن بحثی در آنها نیست، برحذر بداریم و بگوئیم که حتما باید دارای ایده و سلیقه ای باشند که با مراجع بتوانند ارتباط و تماس داشته باشند؟
عضو مرکزی مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم تاکید کرد: اساسا اینگونه خط کشی برای مراجع به معنای پائین آوردن سطح مرجعیت است و این کار هم از نظر اخلاقی و هم از نظر استقلال مرجعیت نادرست است. او ادامه داد: مراجع عظام تقلید اینقدر متوجه هستند که با چه کسی دیدار کنند و با چه کسی دیدار نداشته باشند، اینگونه نیست که دیگران به یک مرجع تقلید دیکته کنند که با چه کسی ملاقات داشته باشد و با چه کسی ملاقات نداشته باشد.موسویان با تاکید برناپسند بودن این نامه خواستار موضع گیری مراجع عظام تقلید در مقابل آن شد و خاطرنشان کرد: مراجع عظام تقلید باید در برابر این نامه موضع گیری کرده و اجازه ندهند درباره مرجعیت اینگونه صحبت شود و افرادی به خود اجازه دهند که در مورد مراجع تقلید اینگونه سخن بگویند.
استعفای آیت الله عندلیب همدانی
متن نامه استعفای ایشان به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
محضر جناب آیت الله یزدی رئیس محترم شورای عالی جامعه مدرسین
سلام علیکم
نامه حضرتعالی به محضر مبارک مرجع بزرگوار شیعه حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی دامت برکاته هرگونه تردیدی را که تاکنون در باره ادامه عضویت در آن جامعه محترم داشتم مرتفع کرد چه اینکه به این نتیجه قطعی رسیدم که تفسیر من از استقلال حوزه و جایگاه رفیع مرجعیت با دیدگاه جنابعالی و همفکران شما در جامعه محترم مدرسین هیچگونه هماهنگی ندارد و عملا امکان همکاری وجود ندارد و لذا از ادامه عضویت در آن جامعه معذورم.
حجت الاسلام و المسلمین کاظم قاضی زاده: نامه آیت الله یزدی آمرانه و حرمت شکنانه است.
یک مدرس درس خارج حوزه علمیه قم، نامه‌ی سرگشاده آیت‌الله یزدی به حضرت آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی را آمرانه و حرمت‌شکنانه و بدعتی در تعاملات بعضی افراد دارای مسوولیت‌های اجرایی در بخشی از حوزه نسبت به یکی از مراجع مسلم تقلید خواند و گفت: این نوع نامه‌نگاری‌ها و ترویج آن به از بین بردن نظام اخلاقی حوزه منجر می‌شود.حجت الاسلام و المسلمین کاظم قاضی زاده در گفت‌وگو با شفقنا درباره نامه سرگشاده آیت‌الله یزدی به آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی اظهار کرد: نامه‌ای که آقای شیخ محمد یزدی نسبت به حضرت آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی نوشتند، نامه‌ای است که شبیه آن در دوران‌های قبل در میان علمای شیعه دیده نشده است. این نامه هم آمرانه و هم حرمت‌شکنانه است و می‌تواند به عنوان بدعتی در تعاملات و روابط بعضی افراد دارای مسوولیت‌های اجرایی در بخشی از حوزه‌ی علمیه‌ی قم نسبت به یکی از مراجع مسلم تقلید محسوب شود. از این جهت جای تأسف دارد؛ این نامه نمی‌تواند به عنوان یک امر قابل قبول در نظر اساتید و فضلای حوزه‌ی علمیه‌ی قم به شمار رود.او با تأکید بر اینکه در نظام سنتی حوزه تشیع، بالاترین مقام علمی و بالاترین مقام فتوایی از آن مراجع تقلید است، گفت: طبعاً کسانی که در مراتب پایین‌تر هستند، باید نسبت به مراجع عظام تقلید حفظ حرمت کنند و از رهنمودهای ایشان استفاده کنند. اگر قرار باشد که کسانی خود را در مقام مرشد و هدایتگر مراجع تقلید بدانند در حالی که شأن آنها بسیار پایین‌تر از شأن مرجعیت است، نظام معمول حوزوی که سالیان سال وجود داشته و براساس آن حرمت‌های مراتب مختلف حوزوی حفظ می‌شده است، از هم می‌پاشد و مشخص نیست که این مساله چه نتیجه‌ای در بر خواهد داشت.
این مدرس حوزه علمیه قم با بیان این که این نوع نامه‌نگاری‌ها و ترویج آن به از بین بردن نظام اخلاقی حوزه منجر می‌شود، تصریح کرد: کسانی که باید خود از بزرگان حوزه رهنمود بگیرند و رفتار، گفتار و منش خود را با مراجع معظم تقلید هماهنگ کنند، به شیوه‌ای دیگر جایگاه قیمومت را برای خود قایل میشوند. امیدوار هستیم این آخرین مورد از مواردی باشد که برای مراجع معظم تقلید از سوی کسانی که در سطوح پایین‌تر هستند، تعیین تکلیف شده است.او با اشاره به این که آیت‌الله یزدی رییس جامعه‌ی مدرسین هستند و جامعه مدرسین یکی از نهادهای شناخته شده در حوزه‌ی علمیه‌ی قم به شمار می‌رود، گفت: با توجه به انکاری که از سوی غالب فضلا و مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم از این نامه صورت گرفته است، به جاست که اولاً اگر این نامه از ایشان صادر شده به سرعت جبران شود؛ ثانیاً خوب است که جامعه‌ی مدرسین، موضع صریح خود را در این باره اعلام کنند و از رییس خود درخواست کنند ضمن رعایت حد خود در تعاملات حوزوی، آبروی اعضای جامعه‌ی مدرسین را هم در موضع‌گیری‌ها رعایت کنند. قاضی‌زاده تصریح کرد: نکته‌ی آخر این که خیل عظیم مدرسان و فضلای حوزه‌ی علمیه‌ی قم در مواجهه با این مساله به خطر دولتی کردن حوزه، بیش از پیش توجه می‌کنند و به این نکته فکر می‌کنند که نهادهای حوزوی که روسای آنها نسبت به مرجعیت عالی تشیع احساس قیمومت دارند، نمی‌توانند نماینده‌ی فراگیر اساتید و فضلای حوزه‌ی علمیه‌ی قم باشند. طبعاً همانطور که می‌بینید فضلای حوزه و اساتید بسیاری که جدا از حدود سی-چهل نفر اعضای جامعه‌ی مدرسین هستند و حتی تعدادی از خود اعضای جامعه‌ی مدرسین، دیدگاه‌های واقعی خود را در مسایل حوزوی و دینی از طرق دیگر به سمع و نظر ملت ایران خواهند رساند.
آیت الله قائینی: نباید تفسیر شخصی ما معیار عملکرد آیت الله شبیری زنجانی باشد/ هتک حرمت مراجع پذیرفتنی نیست.
استاد دروس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه هتک حرمت مراجع مقبول، به تضعیف جایگاه اعتقادات در بین جوانان می‌انجامد، گفت: آیت الله شبیری زنجانی نه تنها احترام رهبری بلکه احترام کمترین شخص را رعایت می‌کنند منتها نباید تفسیر شخصی ما معیار عملکرد آیت الله شبیری باشد بلکه محدود کردن نظام به طیف سیاسی خاص، کوته نظری و محدود فکر کردن است.
آیت الله قائینی در گفت وگو با شفقنا در تحلیل نامه آیت الله یزدی به آیت الله العظمی شبیری زنجانی اظهار کرد: آیت الله یزدی در این نامه از حضرت آیت الله شبیری زنجانی خواسته‌اند احترام رهبری و مرجعیت را حفظ کنند؛ اما معنای دیدار با برخی از افراد، بی احترامی به نظام و رهبری نیست. همه قبول دارند که احترام‌ها باید حفظ شود. آیت الله شبیری نه تنها احترام رهبری را بلکه احترام کمترین شخص را رعایت می‌کنند منتها نباید تفسیر شخصی ما معیار عملکرد آیت الله شبیری باشد بلکه محدود کردن نظام به طیف سیاسی خاص، کوته نظری و محدود فکر کردن است.او ادامه داد: فارغ از وضعیت علمی نویسنده نامه حتی یک فقیه مسلم هم حق اعتراض به فقیه دیگر را برای زیر سوال بردن عملکرد او ندارد. اگر کسی کمترین انسی را با فقه داشته باشد می‌داند که احترام یک فقیه نباید در ذیل احترام فقیه دیگر تعریف شود. امام صادق علیه السلام در مقبوله عمربن حنظله احترام یک فقیه را در ذیل احترام فقیه دیگر تعریف نکرده‌اند. هیچ فقیهی حق قضاوت آمرانه بر فقیه دیگر را ندارد.
وی با بیان اینکه متاسفانه در این نامه برخوردهای نامناسبی شده است، گفت: فقاهت آیت الله شبیری زنجانی در نظر اهل فضل به صورت قطع پذیرفته شده لذا اعتراض به چنین شخصیتی از طرف عده ای که حداقل می توان گفت از نظر اهل فضل جایگاه فقهی مشخص قطعی ندارند، شایسته نیست البته هرکسی حق دارد به غیر معصوم، نظر خودش را اعلام کند. معصوم محدود به همان مواردی است که شیعه می‌داند، اظهار نظر از قدیم رویه بوده است اما اظهار نظر با هتک حرمت متفاوت است؛ هتک حرمت مراجع پذیرفتنی نیست.قائینی با اشاره به اینکه از خداوند متعال و حضرات معصومین علیهم السلام که بگذریم، نظر فقیه ذیل نظر هیچ فقیه دیگری تعریف نمی شود، تصریح کرد: تضعیف جایگاه مراجع مقبول، تضعیف کل خواهد بود. با این رفتارها، تایید شخص خاصی شکل نمی گیرد. حاصل این رفتارها، بازتابی است که امروز ما در رفتار برخی از جوانان‌مان مشاهده می‌کنیم.اینگونه اظهار نظرها، نظر جوانان را نسبت به نظام که هیچ، بلکه نسبت به کل مباحث اعتقادی تضعیف می‌کند. کسانی که ساحت مرجعیت را خطاب قرار می‌دهند یا واقعاً از جامعه و اتفاقاتی که در آن درحال رخ دادن است بی‌خبرند یا خدای ناکرده در برخی از موارد ممکن است تعمدی در کار باشد و در راستای اهداف کلی سیاست های موسسات جاسوسی بین المللی گام‌هایی برداشته شود؛ چون این مراکز از ناحیه فقه و فقاهت ضربه خورده‌اند و در صدد جبران این ضربه هستند؛ پس یا جهل است یا تعمد که هر دو عواقب سنگینی دارد.
وی افزود: در تاریخ گفتار آمرانه برای مرجعیت که هیچ، گفتار آمرانه نسبت به معصومین علیهم السلام هم داشته‌ایم. برخی از شیعیانی که دینداری آنها مفروض بود امام حسن علیه السلام را با عنوان «مذل المومنین» مورد خطاب قرار دادند لذا وقتی در برابر معصوم چنین رفتاری واقع شده، انجام آن نسبت به مراجع سهل‌تر است. ما باید حواسمان جمع باشد، ممکن است ما با نیت خیر خطابی را نسبت به فقیهی داشته باشیم اما با همین نیت خیر هم عواقب سوء متصور است.قائینی در پایان تأکید کرد: آقای شبیری جزء محدود و معدود اشخاصی است که شایستگی مرجعیت را دارد. از نظر اهل فضل و رهبری نظام و عموم مراجع یک چهره متقی و فقیه است. تقوای ایشان زبانزد است و رهبری پشت سر ایشان بدون هیچ دغدغه‌ای نماز می‌خوانند.
حجت الاسلام و المسلمین حسن پویا: روحانیت در ابتدا خود باید حرمت خویش را نگاه دارد/ جامعه‌ی مدرسین در این زمینه توضیح دهند.
معاون پژوهشی در نمایندگی قم موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در پی نامه‌ی سرگشاده‌ی آیت‌الله یزدی به حضرت آیت‌الله شبیری زنجانی با ابراز تعجب از این نامه گفت: لازم است که جامعه‌ی مدرسین در این زمینه موضع‌گیری کنند، توضیح دهند و عذرخواهی کنند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسن پویا در گفت‌وگو با شفقنا با بیان این که یکی از افتخارات حوزه‌های علمیه، متخلق بودن به اخلاق و احترام به بزرگان و اساتید و حتی احترام اساتید به شاگردان است، اظهار کرد: از شاخصه‌های بسیار بارز حوزه‌های علمیه این بوده که بین شاگردان و اساتید و اساتید و شاگردان، انس و الفت و رابطه‌های خاص معنوی و اخلاقی برقرار بوده است و به این افتخار می‌کردند و می‌کنند. در بحث‌های علمی حوزه که گاهی سر درس‌ها به جنجال کشیده می‌شود، بحث‌های عمیقی مطرح و صداها بلند می‌شود اما هرگز به توهین و اهانت نمی‌انجامد و حتی روزهای بعد، استاد و شاگرد از هم عذرخواهی می‌کنند.
* هیچ توجیهی ندارد که شخصیتی همچون آیت‌الله یزدی نامه‌ای بدین شکل بنویسند
او ادامه داد: در این که بحثی علمی بود، ولو صدایشان بلند شده باشد، باز هم از همدیگر عذرخواهی می‌کنند. حتی در مورد حضرت امام خمینی(ره) نقل شده که اگر گاهی بحث ایشان با شاگردان بالا می‌گرفت، فردا یا همان شب به هر طریقی بود، از شاگردانشان عذرخواهی می‌کردند که من صدایم بلند شده است. این روش و منش اخلاقی علوی و نبوی حوزه‌های علمیه بوده و هست. چنانچه رفتار ائمه(ع) و پیامبر اسلام(ص) نیز بوده است و واقعاً هیچ توجیهی ندارد که شخصیتی همچون آیت‌الله یزدی نامه‌ای بدین شکل بنویسند. اصلاً انسان شک می‌کند که این نامه نوشته‌ی خود ایشان است یا اگر نوشته‌ی دیگری است، چرا ایشان توجهی نکرده‌اند و کم‌توجهی کرده‌اند که به یک مرجع تقلید مسلم شیعه در این جایگاه، با این همه آثار و افکار و کارهای بسیار مهم در حوزه‌های علمیه این گونه اهانت‌آمیز بنویسند.
*از این نامه تعجب می‌کنم!
این کارشناس دینی با ابراز تعجب از محتوای نامه‌ی مورد اشاره گفت: امیدوارم که این اقدام، اصلاح شود و این مساله برگردد و خدای ناکرده به دیگر مسایل ضد اخلاقی ختم نشود.
*روحانیت در ابتدا خود باید حرمت خویش را نگاه دارد
او با اشاره به ضرب‌المثل معروف «حرمت امام‌زاده را باید خود متولیان امام‌زاده نگه دارند» اظهار کرد: ما روحانیون در ابتدا باید خودمان، حرمت خود را نگاه داریم بخصوص در شأن بزرگان و مراجع عظام و به ویژه شخصیتی مثل آیت‌الله شبیری زنجانی که این پیشینه را دارند. در گذشته‌های نه چندان دور حتی در مقام مرجعیت، مراجع به احترام مراجع دیگر رساله نمی‌دادند که نکند خدای ناکرده مرجع قبلی تضعیف شود و نوعی شائبه‌ی رقابت به وجود آید. برخوردها در آن دوران بسیار با دقت و تأمل و اخلاق‌مدارانه بود.
*جری شدن برخی مداحان در نتیجه‌ی رفتارهایی مانند این نامه است
پویا با تأکید بر اینکه اگر خود ما که در این لباس هستیم، به‌ویژه در مورد بزرگان حوزه این احترام را رعایت نکنیم، دیگر افراد گام را جلوتر می‌گذارند و جری‌تر میشوند، گفت: این روش و منش دیگر افراد را متجری می‌کند و به آنها جرأت می‌دهد که در مقابل بزرگان بایستند و هر سخنی خواستند بگویند. در همین دوران اخیر گاهی برخی مداحان متأسفانه در مجالس ذکر مصیبت امام حسین(ع) حرف‌هایی اینچنینی گفتند؛ این گونه موارد از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ چرا این دسته از مداحان باید جرأت کنند این گونه با بزرگان و شخصیت‌های حوزوی و غیر حوزوی برخورد کنند؟ این رفتارها و جری شدن و حرمت نگاه نداشتن این گونه افراد در نتیجه‌ی رفتارهایی همچون نامه‌ی مورد صحبت است.
*لازم است که جامعه‌ی مدرسین در این زمینه موضع‌گیری کرده و عذرخواهی کنند
او با بیان اینکه لازم است که جامعه‌ی مدرسین در این زمینه موضع‌گیری کنند، توضیح دهند و عذرخواهی کنند، تصریح کرد: من نمیدانم این نامه را خود ایشان نوشته‌اند یا دیگران، اما بسیار مناسب است که به سرعت و بدون هیچ شک و شبهه‌ای این کار را انجام دهند. به هر حال خود بزرگوار، اهل تحقیق و تفحص و تبین هستند، هر طور صلاح می‌دانند در این مورد عمل کنند چرا که به هر حال این موضوع باید به گونه‌ای حل شود و از جامعه‌ی محترم مدرسین در این مورد رفع شبهه شود.
حجت الاسلام و المسلمین ورعی: این ادبیات و پنجه کشیدنها آبرویی برای انقلاب و نظام باقی نگذاشته است.
این ادبیات و پنجه کشیدنها به روی علمای وارسته به اسم دفاع از انقلاب و نظام، موجب شرمساری است و آبرو و جاذبه ای برای انقلاب و نظام باقی نگذاشته است.
حجت الاسلام و المسلمین مسیح بروجردی: بی توجهی به روابط استاد و شاگردی باعث تحلیل های اشتباه و موضع گیری ناموزون شده است.
حجت الاسلام و المسلمین مسیح بروجردی در نامه ای به حضرت آیت الله شبیری زنجانی عنوان کرد: بی توجهی به روابط پر برکت دوستانه میان استاد و شاگرد در حوزه های علمیه، باعث تحلیل های اشتباه و موضع گیری ناموزون و ایجاد دردسر برای روحانیت و حوزه شده است.
متن نامه نوه بنیانگذار انقلاب اسلامی به شرح زیر است: هرگز گمان نمی کردم تأکیدات حضرتعالی در لزوم حراست از اخلاق اسلامی در حوزه های علمیه و تذکرات شما درباره افول اخلاق در میان روحانیت، به همین سرعت چنین شاهدی از غیب پیدا کند. رعایت ادب اقتضاء می کند کمتر به نامه سرگشاده خطاب به معظم له بپردازم، اما ناگزیرم توجه دهم که بی توجهی به روابط پر برکت دوستانه بلکه گاهی علاقه عمیق پدر و فرزندی میان استاد و شاگرد در حوزه های علمیه، باعث تحلیل های اشتباه و موضع گیری ناموزون و ایجاد دردسر برای روحانیت و حوزه شده است.
به عنوان یکی از فرزندان شما، امیدوارم خاطر مبارک از این گونه نامه ها مکدّر نباشد، و این تجربه های تلخ را درس اخلاقی بشمارید برای طلاب جوان و انقلابی که بدانند در هنگام عصبانیت چگونه سخن بگویند که این چنین با آبروی حوزه و نهادهای با سابقه آن بازی نکنند. ان شاء الله خداوند سایه پر فیض آن عزیز را بر سر قاطبه شیعه حفظ و آن وجود شریف را از بلیات دوران محفوظ دارد و استدعا دارم ما را در خلوات خویش از دعای خیر محروم نفرمایید.
حجت الاسلام و المسلمین مهراب صادق نیا: دیدار نکردن حضرت آیت الله شبیری زنجانی با مسئولان مجمع عمومی جامعه مدرسین نباید به چنین نامه‌ای می‌انجامید.
نامه‌ی سرگشاده‌ی آیت‌الله یزدی، رئیس محترم جامعه‌ی مدرسین، خطاب به مرجع ممتاز شیعه، حضرت آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی(دامت برکاته) را از زوایای مختلف می‌توان خواند و فهم کرد. الآن که با پاهای تاول زده و خسته روبروی عَتبه‌ی امام حسین علیه‌السلام نشسته‌ام، مایلم به این یک جمله‌ی رئیس محترم جامعه‌ی مدرسین اشاره کنم که گفته‌اند: «احترام به شما در سایه‌ی احترام به نظام اسلامی حاکم … است». این جمله می‌تواند نشان‌دهنده‌ی معنای استقلال حوزه و نیز مرجعیّت دینی باشد و در حقیقت مبنای نظری سخنانی که چند هفته پیش در فیضه رانده شد.
از نگاه حضرت ایشان، مرجعیّت تا جایی محترم است که با خواست و اراده‌ی برخی‌ها که خواست و اراده‌ی نظام اسلامی حاکم خوانده می‌شود، سازگار باشد. این فهم از مرجعیّت و رابطه‌ی حوزه با نظام اسلامی، یک تهدید جدی برای حکومت دینی است.
البته من نمیدانم جناب رئیس محترم جامعه‌ی مدرسین از کدام موضوع ناراحت است: دیدار نکردن حضرت آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی با مسئولان مجمع عمومی اساتید حوزه و یا دیدار شماری از سیاسیّون با ایشان؛ ولی هر کدام که باشد، نباید به چنین نامه‌ای می‌انجامید و چنین خراشی را به وجهه‌ی حوزه، روحانیّت، مرجعیّت، و البته نظام اسلامی وارد می‌ساخت.
جمعی از شاگردان حضرت آیت الله زنجانی
تخطئه یک مرجع تقلید و مدرس کم نظیر نتیجه ای جز وهن حوزه و نظام ندارد.
با تاسف و تاثر در این ایام که اهل ایمان دل به عزاداری برای سالار شهیدان (ع) و کاروان اهل بیت حضرتش ، مشغول دارند و خیل عظیمی با راهپیمائی اربعین رهسپار حرم حسینی (ع) هستند ، از طریق خبر گزاری حوزه ! خبری مخابره شد که تعجب عارف و عامی را به خود جلب نمود!
آن انعکاس نامه ای از یک شخصیت حوزوی و از فقهاء شورای نگهبان بود به یک مرجع بزرگوار تقلید که به حق فرشته ای است در کسوت آدمی که دانش وسیع و آراستگی او به اخلاق ، مورد اعتراف بخش مهمی از اعاظم حوزه بوده و هست .
مرجع بزرگوار حضرت آیت الله العظمی آقای شبیری زنجانی مدظله العالی ، شخصیتی است که از بیت علم و تقوا بوده و خود امروز ؛ در تمام مجامع ایمانی و فقهی ، "مشار بالبنان" است.
آیت الله زنجانی از دوستان حضرت امام راحل و همواره از پشتیبانان نظام اسلامی بوده و هست .
ملاقات های بی تکلف ایشان با رهبری نظام ، حکایت از تواضع و خلوص این بزرگوار را همواره داشته و دارد.
روا نبود که به جهت ملاقاتی دوستانه بین ایشان و برخی از شاگردان سالهای گذشته اش، نامه ای با این ادبیات، به معظم له نگاشته شود.
تردیدی نیست ؛ دفاع از نظام ، با این روش ها در برابر چنین ذخائر بزرگ شیعه ، نه تتها دفاعی عقیم بوده و فاقد جاذبه است ، بلکه ؛ چیزی جزء تخریب مرجعیت که هویت شیعه در عصر غیبت است را بدنبال نخواهد داشت.
امیدواریم عنایات حضرت بقیه الله (عج) همواره شامل همه مراجع و حوزه های علمیه باشد .
با تاسف و تاثر در این ایام که اهل ایمان دل به عزاداری برای سالار شهیدان (ع) و کاروان اهل بیت حضرتش ، مشغول دارند و خیل عظیمی با راهپیمائی اربعین رهسپار حرم حسینی (ع) هستند ، از طریق خبر گزاری حوزه ! خبری مخابره شد که تعجب عارف و عامی را به خود جلب نمود!
آن انعکاس نامه ای از یک شخصیت حوزوی و از فقهاء شورای نگهبان بود به یک مرجع بزرگوار تقلید که به حق فرشته ای است در کسوت آدمی که دانش وسیع و آراستگی او به اخلاق ، مورد اعتراف بخش مهمی از اعاظم حوزه بوده و هست .
مرجع بزرگوار حضرت آیت الله العظمی آقای شبیری زنجانی مدظله العالی ، شخصیتی است که از بیت علم و تقوا بوده و خود امروز ؛ در تمام مجامع ایمانی و فقهی ، "مشار بالبنان" است.
آیت الله زنجانی از دوستان حضرت امام راحل و همواره از پشتیبانان نظام اسلامی بوده و هست .
ملاقات های بی تکلف ایشان با رهبری نظام ، حکایت از تواضع و خلوص این بزرگوار را همواره داشته و دارد.
روا نبود که بجهت ملاقاتی دوستانه بین ایشان و برخی از شاگردان سالهای گذشته اش ، نامه ای با این ادبیات ، به معظم له نگاشته شود.
تردیدی نیست ؛ دفاع از نظام ، با این روش ها در برابر چنین ذخائر بزرگ شیعه ، نه تتها دفاعی عقیم بوده و فاقد جاذبه است ، بلکه ؛ چیزی جزء تخریب مرجعیت که هویت شیعه در عصر غیبت است را بدنبال نخواهد داشت.
امیدواریم عنایات حضرت بقیه الله (عج) همواره شامل همه مراجع و حوزه های علمیه باشد .
سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در حساب توئیتری خود نوشت:
«مرجعیت پشتوانه حفظ هویت شیعی است. مواظب باشیم مراجع پاک زیست را با تابلوی دغدغه مقدس حفظ نظام ، موهون نکنیم و میراث تاریخی تشیع را به تاراج نسپریم.»
علی مطهری نایب رییس مجلس شورای اسلامی در واکنش به نامه آیت الله محمد یزدی به آیت‌الله شبیری زنجانی، درباره دیدار وی با سیدمحمد خاتمی، اظهارات وی را تهدیدآمیز و موجب وهن روحانیت و حوزه توصیف کرد و گفت: چه کسی گفته ملاقات یک مرجع تقلید با افراد سابقه‌دار در انقلاب که احیاناً انتقاداتی نیز دارند خلاف شؤون مرجعیت است؟ آیا شؤون مرجعیت را جنابعالی بهتر از خود مراجع تشخیص می‌دهید؟ مگر مردم باید با اجازه شما به ملاقات این و آن بروند؟!
در نامه علی مطهری خطاب به آیت‌الله محمد یزدی که در اختیار ایسنا قرار گرفته، آمده است:
«جناب آقای محمد یزدی دامت برکاته»
با اهداء سلام، در خصوص نامه جنابعالی به آیت‌الله شبیری زنجانی، مرجع تقلید، چند نکته قابل ذکر است:
۱. در این نامه جناب آقای سید محمد خاتمی و همفکران ایشان را «افراد مسئله‌دار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام رهبری احترامی قائل نیستند» معرفی کرده‌اید و ملاقات با آنها را امری قبیح و موجب «ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان» دانسته‌اید.
همه اینها نیاز به اثبات دارد. «مسئله‌دار» کسانی هستند که در سال ۸۸ تحت این عنوان که مقام رهبری از یک کاندیدای خاص حمایت می‌کند انتخابات را از حالت طبیعی خارج کردند و حق اعتراض معترضان را نیز به رسمیت نشناختند و آنها را برانداز نامیدند و شد آنچه که نباید می‌شد. در واقع چنین افرادی برای نظام جمهوری اسلامی و مقام رهبری احترامی قائل نشدند.
فرضاً بپذیریم جناب آقای خاتمی و همفکرانشان افرادی مسئله‌دار هستند که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام رهبری احترامی قائل نیستند، قباحت ملاقات یک مرجع تقلید با آنها را از کجا درآورده‌اید؟ اگر مسئله‌دار هستند آیا نباید مسئله آنها حل شود؟ مراجع تقلید به مثابه چتری بر سر همه مردم و گروه‌ها هستند نه عناصری حزبی و جناحی.
ثالثاً ناراحتی و تعجب اکثر مقلدین و حوزویان از این ملاقات را از کجا به دست آوردید؟
۲. خطاب به آیت‌الله شبیری گفته‌اید «مقام و احترام شما در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است».
به عرض می‌رساند مقام و احترام یک مرجع تقلید صرفاً در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم نیست، بلکه بیشتر بستگی دارد به رفتار او در مقابل آن نظام که کارهای درست آن را تأیید کند و از کارهای نادرست آن انتقاد و از حقوق مردم دفاع کند. اساساً احترام هرکس تابعی از احترام و پایبندی او به حق و عدالت است. این تفکر شما ناشی از این فکر غلط است که نظام را معصوم می‌دانید.
علاوه بر این، مسئله طرفینی است، یعنی همان طور که مقام و احترام یک مرجع تقلید در سایه احترام او به نظام اسلامی حاکم است، احترام نظام اسلامی نیز در سایه احترام آن به مرجعیت است.
مسئله استقلال روحانیت و حوزه علمیه و مراجع تقلید از دولتها و حکومتها، مسئله‌ای است که سابقه طولانی در تاریخ تشیع دارد و به شدت مورد تأکید امام خمینی(ره) و شهید آیت‌الله مطهری حتی برای دوره جمهوری اسلامی بوده است. از نظر شهید مطهری روحانیت شیعه از نظر روحی متکی به خدا و از نظر اجتماعی متکی به مردم است و همیشه از دولتها جدا و در کنار مردم بوده است. این ویژگی حتی در جمهوری اسلامی نیز باید رعایت شود و روحانیت نباید دولتی و حکومتی شود. اصل ولایت فقیه در نگاه امام (ره) و شهید مطهری و مقام رهبری به این معنی نیست که سایر مراجع نادیده گرفته و احیاناً سرکوب شوند. به یاد دارم چند ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در مجلسی در قم فردی فریاد زد «برای سلامتی یگانه مرجع عالم تشیع حضرت آیت الله العظمی امام خمینی صلوات». پدرم ناراحت شد و آن فرد را صدا زد و به او گفت «این چه جمله‌ای بود که گفتی؟! ما غیر از امام مراجع دیگری هم داریم.» همین طور می‌دانید که ایشان در کتاب نهضتهای اسلامی از مراجع ثلاث آن روز و نقش آنها در پیشبرد نهضت در کنار امام خمینی به نیکی یاد می‌کنند؛ همه برای این که نهاد روحانیت اصالت دارد و باید حفظ شود نه فقط ولی‌فقیه.
۳. در پایان نامه خطاب به آیت‌الله شبیری فرموده‌اید «لازم است شؤون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمایید این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد.»
اولاً خود شما با این جمله تهدیدآمیز شأن مرجعیت را رعایت کرده‌اید یا نه؟ ثانیاً چه کسی گفته ملاقات یک مرجع تقلید با افراد سابقه‌دار در انقلاب که احیاناً انتقاداتی نیز دارند خلاف شؤون مرجعیت است. آیا شؤون مرجعیت را جنابعالی بهتر از خود مراجع تشخیص می‌دهید؟ مگر مردم باید با اجازه شما به ملاقات این و آن بروند؟! ثالثاً این جمله را که به این مرجع عالیقدر دستور می‌دهید «این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد» از چه موضعی می‌فرمایید. این جمله را فقط امام زمان علیه‌السلام می‌تواند به یک مرجع تقلید بگوید. در مجموع، نامه شما موجب وهن روحانیت و حوزه علمیه شد. امیدوارم به نحوی جبران بفرمایید.
با تقدیم احترام
«علی مطهری»
غلامعلی رجایی در کانال تلگرامی خود به نامه آیت الله یزدی واکنش نشان داد.
در بخشی از نوشته رجایی آمده است: «خدا کند نامه آقای محمد یزدی، به مرجع عالیقدر،آیت الله شبیری زنجانی درست نباشد، همو که من در آخرین سفرمشهد که درخدمت مرحوم هاشمی بودم ،در ملاقاتشان حضور داشتم ،از هاشمی شنیدم آقای زنجانی در مقطعی، استاد ایشان بوده است.
آقای یزدی در بیانی که متاسفانه کمتر به آن توجه شد به حضور این مرجع عالی مقام و بیدار در منزل کسی که (خاتمی) مساله دار است و برای رهبری و نظام احترامی قائل نیستند اعتراض می کند.»
حمیدرضا جلائی‌پور از سخن گفتن با زبان تهدید با آبروی حوزه ابراز تاسف کرد.
جلایی پور آیت الله شبیری زنجانی را آبروی روحانیت مستقل شیعه خوانده و نوشته است:
«آیت‌الله شبیری یک مرجع تقلید ریشه‌دار و صاحب سلوک اخلاقی در حوزه علمیه قم است.
مرجعیت او ساخته و پرداخته صدا وسیما نیست.
او هیچوقت به اسلام‌اقتدارگرا اعتقادی نداشته و مبلغ آن نبوده است. زندگی خودش و همه فرزندانش کوچکترین تغییری با قبل از انقلاب نداشته است.»
الیاس حضرتی در حساب توئیتری خود نوشت:
»ما شیعیان مفتخریم که مراجع بزرگوارمان جز از خدای متعال از هیچ قدرتی اجازه نگرفته‌اندومقید به قیود هیچ نهاد سیاسی یا اقتصادی نبوده‌اند.بی‌جهت نبوده که همواره مظلومان به بیوت مراجع پناه برده‌اند.ما مکلفان اما اجازه نخواهیم دادکه به بهانه‌های واهی به ساحت مراجع اهانت شود.فاین تذهبون».
عباس عبدی نیز نوشت:
نامه آقای یزدی عضو برجسته جامعه مدرسین قم خطاب به آیت الله شبیری زنجانی بازتاب وسیعی داشت. مخالفتها با این نامه بجای خود؛ ولی واقعیت انچه که در قم می گذرد همین نگاه اقای یزدی است. مساله این است که با یک فهم عرفی هر کسی متوجه می شد که این نامه اثرات منفی و مخربی برای حوزه و نظام دارد پس چرا اقای یزدی چنین نامه ای را نوشتند؟
عبدی در پایان آورده است:
آیا دیگران هم می توانند چون اقای یزدی برای یک مرجع چنین نامه ای بنویسند و تحت تعقیب قرار نگیرند؟ اگر بتوانند؛ در این صورت ایرادی به کار اقای یزدی نیست و اگر نتوانند که قطعا نمی توانند باید مشکل را در این تبعیض ویرانگر جستجو کرد. این تبعیض ریشه همه نابسامانی ها و اظهار سخنان نسنجیده است. که اتفاقا کسانی بیشتر قربانی این تبعیض میشوند که از ان بهره مند هستند.
مهرداد خدیر در عصر ایران نوشت:
اگر خبرگزاری حوزه نامۀ سرگشاده یا سرگشودۀ آیت‌الله محمد یزدی به آیت‌الله شبیری زنجانی از مراجع تقلید را منتشر نکرده بود، این تصور که نامه واقعی نباشد و مانند برخی از اخبار فضای مجازی ساخته و پرداختۀ کسانی با هدف اختلاف افکنی باشد دور نبود اما حال که صحت نامه روشن شده جای طرح چند نکته هست.
قضیه از این قرار است که آیت‌الله شبیری زنجانی به تهران آمده بوده و شماری از شخصیت‌های سیاسی از جمله رییس جمهوری اسبق ایران، وزیر کشور دولت های سازندگی و اصلاحات، دادستان کل کشور در دهۀ 60 و منصوب امام خمینی در شورای سرپرستی صدا و سیما و امور حج و چند چهرۀ روحانی دیگر به دیدار ایشان رفته‌اند و این تصویر در فضای مجازی انعکاس یافته و خبرگزاری جمهوری اسلامی هم در گفت و گوی تازه خود با محمد رضا خاتمی جزییات این دیدار را جویا شده و او هم گفته در حد دیدار شاگردان سابق با استاد و مرجع تقلید بوده است نه بیشتر.
آقای یزدی اما این افراد را مسأله دار و کسانی دانسته که «برای نظام جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری احترامی قایل نیستند» در حالی که چنین اتهامی را تا کنون هیچ شخص دیگری به آنان وارد نساخته بود و حتی روزنامۀ کیهان نیز که منتقد صریح این شخصیت هاست هیچ گاه چنین ادعایی را علیه آنان مطرح نمی‌کند و به موضوعات دیگر می‌پردازد.
چند نکته اما از این قرار است:
1. آقای یزدی نوشته‌اند «این موضوع ناراحتی و تعجب مقلدان و حوزویان را در پی داشته است.» آیا ایشان که خود فقیه و مجتهدند در زمرۀ مقلدین آقای شبیری‌اند یا مقلدین به ایشان وکالت داده‌اند یا می‌توانند از جانب همۀ حوزویان سخن بگویند یا مگر غالب دیدار‌کنندگان خود حوزوی و ملبس به لباس روحانی نیستند؟
چگونه دیدار چند روحانی با یک مرجع تقلید باعث ناراحتی همۀ حوزویان می‌شود؟ (تازه غیر روحانی و غیر ملبس‌شان هم یک چند در لباس روحانیت بوده). درست‌تر این بود که می‌نوشتند «ناراحتی من» و اگر در جامعۀ مدرسین مطرح شده از جانب تشکل متبوع سخن می گفتند نه قاطبۀ حوزویان و مقلدین.
نکته اصلی اما این است که نامه شبیه نامۀ یک روحانی یا شخصیت سیاسی به یک مرجع تقلید یا حتی غیر مرجع نیست. شبیه نامۀ یک مقام بالاتر اداری به فردی پایین تر است در حالی که مرجعیت و روحانیت شیعه از این چهارچوب‌ها رها بوده است.
2. نوشته اند «چگونه فرصت ملاقات با هیأت رییسۀ مجمع عمومی اساتید را پیدا نمی کنید اما فرصت ملاقات با این آقایان را پیدا می کنید؟»
آخر این دیگر چه سؤالی است؟ هر فردی ممکن است فرصت یا علاقۀ ملاقات با فردی یا گروهی را داشته باشد و با دیگری نداشته باشد یا پیش نیاید. می توان یک مقام اجرایی را این گونه مورد سؤال قرار داد چون با بودجۀ بیت المال وظیفۀ رسیدگی به همه را دارد اما با دیگران چگونه می توان؟
در پایان خرداد سال 56 مرحوم مطهری در لندن در خانه دکتر سروش بود و شریعتی درگذشت اما در مراسم تشییع جنازه دکتر شریعتی شرکت نکرد. در حالی که مرحوم دکتر مفتح تا دمشق هم رفت و زیر تابوت دکتر را گرفت. می توان بر مطهری خرده گرفت که چرا مفتح رفت و شما نرفتی؟ هیچ کس اما خرده نگرفت. چون نوع روابط روحانیون با دکتر شریعتی متفاوت بود. مثلا آیت‌الله خامنه‌ای بسیار علاقه‌مند بودند و در مشهد به منزل پدر او رفتند و تسلیت گفتند و برخی اما همچنان منتقد بودند.
حال، آقای شبیری به هر دلیلی به تهران آمده بود و در خانۀ علاقه مندی یا دوستی مستقر شده و دیگران هم به دیدار رفتند. کجای این کار عجیب است؟
3. جملۀ پایانی آیت الله یزدی بسیار شگفت آور است و بی سابقه:«لازم است احترام و شئون مرجعیت را رعایت و ترتیبی اتخاذ فرمایید این گونه مسایل دیگر تکرار نشود».
این لحن نه با جایگاه این دو سازگار است و نه با اقتضائات حوزوی و مگر مراجع شیعه در استخدام نهادی هستند که مثل کارمندان به آنان تذکر داده شود؟
اگر آقای شبیری مرجع است آقای یزدی که در مقام مرجعیت و افتا نیست چگونه امر می کند و اگر تکرار کند چه می شود؟ چگونه برخورد می کنند؟
این جمله هم قابل تأمل است: « مقام و احترام شما در سایۀ احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است.»
وقتی خود نظام و رهبری در ذیل دین و مذهب تعریف می شوند چگونه می توان مرجعیت را این گونه توصیف کرد و مگر بی احترامی یی از کسی سر زده است؟
4. برخی اتفاقات در تاریخ انقلاب اسلامی در این چهل سال بعضی را به این اشتباه انداخته که استثنا را تعمیم و تسری دهند و به قاعده تبدیل کنند. مثلا این که جامعۀ مدرسین در سال 61 آیت الله سید کاظم شریعتمداری را از مرجعیت خلع کرد نباید این تصور را ایجاد کند که این استثنا یک قاعده است و این رویه را الی‌الابد ادامه دهند یا این که اولین رییس جمهوری ایران عزل شد استثنا بود و قاعده اتمام دوره است مگر مورد شهید رجایی که با شهادت به دو ماه هم نرسید. ما در آستانۀ چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و تحت شدیدترین هجوم تبلیغاتی و رسانه ای و اقتصادی قرار داریم. آن گاه باید اردوگاه خودمان را هم برهم بزنیم و گمان کنیم استثنای 36 سال قبل را می توانیم دوباره معیار قرار دهیم آن هم به صرف یک ملاقات؟ مگر مرجع مورد مراجعۀ آحاد شهروندان و مقلدین و ارادت مندان نیست؟ آیا باید از آقای یزدی اجازه می گرفتند؟
در نامۀ آقای یزدی اما این احساس وجود دارد که میل به تسری استثناها به قاعده وجود دارد.
5. آیت الله یزدی در انتخابات هفتم اسفند 94 از راه یابی به مجلس خبرگان رهبری بازماند. دیدار کنندگان با آیت الله شبیری از فهرست رقیب حمایت کرده بودند. لحن تند این نامه این شایبه را ایجاد می کند که از فهرست مورد حمایت مرحوم هاشمی رفسنجانی و رییس جمهوری اسبق ناراضی اند و این زیبنده نیست. در حالی که رقابت در ذات انتخابات نهفته است و مگر کاندیداهای مورد حمایت خود اصول گرایان با هم رقابت نمی کردند؟
6. جای این سؤال هم هست که چرا شاهد چنین نامه هایی با چنین لحنی به رییس جمهور سابق مورد حمایت که بعدتر سرکشی کرد نبودیم و حالا یک مرجع تقلید را این گونه مخاطب قرار می دهند؟
7. این گونه واکنش ها مسبوق نیست کما این که آیت الله یزدی حتی در مقام پاسخ به جانشین خود در قوۀ قضاییه در سال 78 برنیامد که در همان ابتدا گفت «یک ویرانه را تحویل گرفته است». از این سخن آیت الله هاشمی شاهرودی البته تعابیر مختلفی صورت پذیرفت و برخی گفتند منظور به لحاظ اداری و امکانات است اما به هر رو پاسخی ندادند یا اگر دادند با این لحن نبود.
8. مرجعیت و روحانیت تشیع یک نهاد دیرپا و از سرمایه های اجتماعی اند و به تعبیر آقای دکتر صالحی وزیر ارشاد که خود نسبتی وثیق با حوزه دارد « پشتوانۀ حفظ هویت شیعی» به شمار می آیند. پس همان گونه که ایشان در توییت شامگاه شنبه پنجم آبان خود تصریح کرده است «مواظب باشیم مراجع پاک زیست را با تابلوی دغدغۀ حفظ نظام، موهون نکنیم و میراث تاریخی تشیع را به تاراج نسپاریم.»
9. اگر خشم آقای محمد یزدی ناشی از رویکرد مردم در انتخابات اسفند 94 تفسیر شود در این صورت از نظر ایشان لابد همۀ کسانی که در استان تهران ترجیح دادند با رأی به دیگران مانع راه یابی ایشان به خبرگان شوند «مسأله دار» هستند و آیا این توهین به مردم نیست؟ مردمی که به ندای رهبری برای شرکت در انتخابات پاسخ مثبت دادند و موجب قوام و دوام نظام شدند؟
10. اشاره آیت الله یزدی به مجمع اساتید یادآور زمزمه هایی است که پس از مهاجرت حجت الاسلام سید علی خمینی به نجف درگرفت و این شایعه پیچید که نوادۀ امام احساس می کند برای تدریس در حوزه ناگزیر از عدول از سنت های حوزوی و ورود به پاره ای ساز و کارهای تازه است که تنوع و آزادی فکر حوزه را مورد سؤال قرار می دهد یا این گونه به نظر می رسد ولو چنین نباشد. آیا لحن تند رییس جامعۀ مدرسین خطاب به یک مرجع تقلید پاسخی به پرسش کسانی نیست که از مهاجرت نوادۀ امام به نجف متعجب بودند؟
علی شکوری راد دبیرکل حزب اتحاد ملت ایران اسلامی هم گفت:
«حضرت آیت‌الله‌یزدی! شما بخوبی مقام علمی، اخلاقی و مرجعیت حضرت آیت‌الله‌العظمی‌شبیری‌زنجانی را می‌دانید. این نوع حرمت شکنی حریمی را باقی نمی‌گذارد و از کسی در مقام شما بعید است. آنکه در دفاع از او چنین کرده‌اید از این کار شما ناخشنود است. خداوند توفیق جبران به شما عنایت فرماید.»
سعید شریعتی فعال سیاسی و روزنامه نگار با انتقاد از این نامه نوشت:
«پس از آرزوی شفای کامل، حضرت یزدی! یادآور می‌شود که حرمت مرجعیت وقتی شکسته شد که یه عده عربده‌جوی چماقدار ریختند در حسینه رو به روی منزل شما، قرآن‌ها و نهج‌البلاغه را سوزاندند و جسارت را به جای رساندند که قلم از نوشتنش شرم دارد و احتمالا شما از پنجره منزل لبخند رضایت می‌زدید.»
ابوالفضل فاتح: تحکم آمرانه به ساحت مرجع عالی مقام تشیع، همان سنت سیئه نخبه کشی است.
تحکم آمرانه به ساحت مرجع متخلق و عالی مقام حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی، پرده ای دیگر از حریم شکنی هایی است که متاسفانه سابقه ی طولایی در دهه های اخیر داشته و هر چه سکوت و تحمل شده، بیشتر عمق و نضج پیدا کرده است. نگاهی به طومار بلند شخصیت های عالی رتبه ی حوزوی و غیر حوزوی، که مورد هتک قرار گرفته اند به خوبی نشان می دهد، این رویکرد، که پیوسته از تریبون ها و مصادر وابسته به قدرت و معمولا به واسطه صورت گرفته، به تدریج به سنتی نامیمون در کشور تبدیل گردیده است. این جریانات که معمولا در پشت افراد موجه و با سابقه نیز پنهان شده اند، متاسفانه نه صلاح دین و میهن و نه صلاح نظام و انقلاب و نه صلاح حوزه های علمیه و دانشگاه ها و نه حتی صلاح خود را مد نظر قرار نمی دهند و هر که را که غیر خود بپندارند هدف قرار می دهند و گویا فراموش شده است که اسلام صرفا برپایه حکومت و سیاست نیست که استوار می گردد و پایه های اصلی بر دیانت و عدالت و اخلاق و درایت نهاده شده است و حکومت بدون این مبانی، فاقد ارزش معنوی و حقیقی است.
این سنت نخبه کشی که بسیاری از شخصیت های مستقل، صاحب رای و با وجدان دینی و ملی را نشانه رفته و باب های حریت و استقلال رای را می بندد، سنت سیئه ایست که اگر از آن به فوریت و جدیت ممانعت نشود، خدایی نکرده دامن گیر همه خواهد شد و چیزی نخواهد گذشت که حریمی بر زنده و رفته ی این دیار باقی نخواهد ماند. البته آنان که چنین می کنند و یا آگاهانه و ناآگاهانه واسطه چنین هتاکی هایی می شوند نیز معمولا به نیکی یاد نمی شوند. امید است که جبران کنند.
